Του Βασίλη Γεώργα
Η Ελλάδα δεν θεωρείται σήμερα μόνο «αποτυχημένο κράτος (failed state) αλλά όπως προκύπτει από την έκθεση συμπερασμάτων του ΔΝΤ που ανακοινώθηκε χθες, αποτελεί πλέον μια «μη βιώσιμη χώρα». Η πιο πνιγηρή εκτίμηση του Ταμείου που έρχεται να ενισχύσει την παραπάνω διαπίστωση είναι ότι η ανεργία στην Ελλάδα δεν πρόκειται να πέσει σε μονοψήφιο ποσοστό πριν τα μέσα του αιώνα αν δεν γίνουν νέες παρεμβάσεις…
Στην έκθεση του το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υποστηρίζει ούτε λίγο ούτε πολύ η χώρα δεν έχει βιώσιμο χρέος και πρωτογενή πλεονάσματα, δεν έχει βιώσιμο ασφαλιστικό, δεν έχει βιώσιμο κοινωνικό κράτος, δεν έχει βιώσιμο δημόσιο τομέα, δεν έχει βιώσιμο φορολογικό σύστημα και δεν διαθέτει ούτε βιώσιμες τράπεζες.
Μετά από επτά χρόνια σκληρών δημοσιονομικών περικοπών και ενώ σε 23 μήνες υποτίθεται πως βγαίνουμε από τα μνημόνια, το ΔΝΤ μας λέει με λίγα λόγια πως το κοντέρ έχει κολλήσει, πρέπει να μηδενίσει και η ιστορία να ξεκινήσει από την αρχή με ένα νέο μνημόνιο μεταρρυθμίσεων, εκτεταμένων αναπροσαρμογών στη φορολογία και επίπονων περικοπών στις συντάξεις.
Μια προς μία οι επισημάνσεις του ΔΝΤ προβάλλονται ως σύνοψη της «Βίβλου» των νέων δύσκολων αποφάσεων και επώδυνων μέτρων που κατά την άποψη του ΔΝΤ, πρέπει όλες οι πλευρές να αποδεχτούν και να εφαρμόσουν, ώστε η Ελλάδα να θέσει τις βάσεις για να ξαναγίνει μια «κανονική χώρα» στο μέλλον.
Η ελληνική κυβέρνηση ανήσυχη ότι το ΔΝΤ της καταστρέφει το success story στο οποίο προσπαθεί να επενδύσει, διαμήνυσε χθες ότι δεν πρόκειται να δεχθεί άλλες αλλαγές στο ασφαλιστικό και στους φόρους, παρά μόνο στα εργασιακά όπως προβλέπεται στη δεύτερη αξιολόγηση. Το μόνο εμφανές πεδίο συμφωνίας με το ΔΝΤ ήταν στην κοινή θέση για την ανάγκη μεγάλης απομείωσης του χρέους.
Όμως, η επίμονη πίεση του ΔΝΤ για παρεμβάσεις στους ευαίσθητους» τομείς των συντάξεων και των φόρων, δείχνει ότι τα πράγματα περιπλέκονται πολύ και η υποστήριξη στο αίτημα μιας μεγάλης διευθέτησης του χρέους, δεν παρέχεται «δωρεάν».
Από τη σταχυολόγηση των διαπιστώσεων και των προτάσεων του ΔΝΤ προκύπτει ότι :
* Στο μέτωπο του ασφαλιστικού η κερκόπορτα για νέα μεγάλη μείωση των σημερινών συντάξεων έχει ήδη ανοίξει και το ερώτημα είναι ποιος και πότε θα κληθεί να την υλοποιήσει. Η εισήγηση του ΔΝΤ είναι σαφής ότι για να συνεχίσει το κράτος να δίνει συντάξεις και να επέλθει δικαιοσύνη μεταξύ παλαιών και νέων ασφαλισμένων, πρέπει να γίνουν εκτεταμένες περικοπές τις σημερινές συντάξεις. Η μεταρρύθμιση Κατρούγκαλου –υποστηρίζει- δεν αρκεί για να καταστήσει βιώσιμο το σύστημα καθώς το έλλειμμα του συνταξιοδοτικού παραμένει στο 10% του ΑΕΠ έναντι 2,5% στην Ευρώπη, και απαιτείται μείωση που θα επέλθει μέσα από το ξεπάγωμα των υφιστάμενων παροχών και επί της ουσίας μέσα από την κατάργηση του θεσμού της «προσωπικής διαφοράς».
* Στο φορολογικό εισηγείται την τακτική «καρότο και μαστίγιο». Προτείνει την πλήρη αναδιαμόρφωση της φορολογικής πολιτικής με μείωση των υπερβολικά υψηλών φορολογικών συντελεστών και των εισφορών προκειμένου να μην επιβαρύνεται υπέρμετρα η ανάπτυξη. Παράλληλα εισηγείται μείωση των «πολύ γενναιόδωρων φοροαπαλλαγών» στη φορολογία εισοδήματος που απολαμβάνει το 50% των μισθωτών στην Ελλάδα έναντι του 8% στην ευρωζώνη, και κατάργηση των φοροαπαλλαγών για τους πλούσιους.
Στην πράξη το ΔΝΤ προτείνει μια βαθιά φορολογική μεταρρύθμιση όπου τα υφιστάμενα φορολογικά βάρη δεν θα μειωθούν ως σύνολο ούτε θα αυξηθούν επιπλέον, αλλά θα ανακατανεμηθούν και θα επιβαρύνουν περισσότερο τους χαμηλοεισοδηματίες και τη μεσαία τάξη. Επίσης διαφωνεί κάθετα και προτείνει να κλείσουν όλες οι πόρτες στις πρακτικές των επαναλαμβανόμενων ρυθμίσεων και διευκολύνσεων όσων έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές (π.χ πρόγραμμα 100 δόσεων κλπ) επειδή όπως λέει συνιστούν «ντε φάκτο συγχώρεση φορολογικών χρεών» και μιλά ανοιχτά για «αυτοαπασχολούμενους και πλούσιους φοροφυγάδες» που πρέπει να φορολογηθούν.
* Στα εργασιακά και την απελευθέρωση επαγγελμάτων εισηγείται να ληφθούν μέτρα για τις ομαδικές απολύσεις και τον συνδικαλισμό «με βάση τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές» και να ληφθούν δράσεις για την αύξηση της παραγωγικότητας στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέρα. Παράλληλα προειδοποιεί ότι «παρά τις κατανοητές αντιδράσεις», δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αντιστραφούν οι προηγούμενες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και στον κατώτατο μισθό, επειδή αυτό κατά την άποψή του θα θέσει σε κίνδυνο τα δυνητικά οφέλη για τις επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης.
Επιπλέον πιέζει για «πιο φιλόδοξες προσπάθειες» στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που αφορούν στην απελευθέρωση των αγορών προϊόντων, στις ιδιωτικοποιήσεις και στο πλήρες άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων,
* Στις τράπεζες το ΔΝΤ επισημαίνει ότι η ταχεία εκκαθάριση των προβληματικών ισολογισμών από τα κόκκινα δάνεια «είναι ζωτικής σημασίας» για και πρέπει να γίνει με κάθε κόστος, υπονοώντας ότι ενδεχομένως στο μέλλον να χρειαστεί και νέα ανακεφαλαιοποίηση. «Η εξασφάλιση επαρκούς τραπεζικού κεφαλαίου είναι μεγάλης σημασίας ώστε να επιτραπεί η γρήγορη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ακόμη και με κάποιο κόστος», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.
Ζητά επίσης να κοπεί ο ομφάλιος λώρος της διαπλοκής πολιτικών – τραπεζών που αναδείχθηκε το τελευταίο διάστημα ξανά με την υπόθεση της Τράπεζας Αττικής και του επιχειρηματία Καλογρίτσα.
«Οι ανησυχίες που σχετίζονται με την μακρά παράδοση των στενών σχέσεων μεταξύ τραπεζών, κράτους και ισχυρών συμφερόντων, δημιουργούν αναποτελεσματική κατανομή πόρων σε πρόσωπα που είναι καλά διασυνδεδεμένα αλλά μη παραγωγικά» σημειώνει στην έκθεση. Και καλεί την κυβέρνηση «να επανεξετάσει τα πρόσφατα νομοθετικά μέτρα για την ενίσχυση της διακυβέρνησης αποκόπτοντας τους δεσμούς μεταξύ τραπεζών και του πολιτικού συστήματος σε συστημικές και μη συστημικές τράπεζες».
Απορρίπτει δε την πρόταση της κυβέρνησης για τη δημιουργία δημόσιων αναπτυξιακών τραπεζών επισημαίνοντας ότι «αυτό μπορεί να οδηγήσει στην αναποτελεσματική κατανομή πόρων και τελικά σε υψηλό κόστος για τους φορολογούμενους».
* Το κοινωνικό κράτος και οι μεγάλες ανάγκες υποστήριξης των πιο αδύναμων ομάδων, χρησιμοποιείται ως πολιορκητικός κριός από το ΔΝΤ για να εκπορθήσει το κάστρο του συνταξιοδοτικού συστήματος. Το ΔΝΤ υπονοεί πως το σύστημα κοινωνικής αλληλεγγύης δεν μπορεί να λειτουργήσει αποδοτικά επειδή οι δαπάνες του δημοσίου κατευθύνονται στην αποπληρωμή «δυσβάσταχτα υψηλών συντάξεων». Το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής σύμφωνα με το ΔΝΤ είναι ότι στην πράξη δεν περισσεύουν χρήματα για να υποστηριχθούν οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και οι άνεργοι. Εμμέσως λέει επίσης ότι δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια για περικοπές δαπανών στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα ο οποίος υπολειτουργεί, ενώ εντύπωση προκαλεί η επίκληση παραδειγμάτων όπως η έλλειψη «συρίγγων στα νοσοκομεία» και «τα ακινητοποιημένα δημόσια λεωφορεία λόγω έλλειψης ανταλλακτικών», τα οποία χρησιμοποιεί για να επιχειρηματολογήσει υπέρ μιας νέας αλλαγής στο ασφαλιστικό με περικοπές στις συντάξεις.
«Είναι ουσιαστικής σημασίας να υπάρξει μεσοπρόθεσμα μια δημοσιονομικά ουδέτερη εξισορρόπηση πολιτικών με χαμηλότερες συντάξεις και με μια πιο δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους, ώστε ο δημόσιο τομέας να μπορέσει να παράσχει επαρκείς υπηρεσίες και κοινωνική βοήθεια σε ευάλωτες ομάδες, με την παράλληλη δημιουργία των συνθηκών για επενδύσεις και ανάπτυξη» αναφέρεται στην έκθεση του ΔΝΤ.
Στήριξη για χρέος – προσφυγικό με ανταλλάγματα
* Για το χρέος η άποψη που καταθέτει το ΔΝΤ, απαλλαγμένο από τα βαρίδια της πρότερης συμμετοχής του στο ελληνικό πρόγραμμα ως χρηματοδότης, είναι πιο ξεκάθαρη από ποτέ, όπως επίσης και η στήριξη που παρέχει στην κυβέρνηση με την δημοσιοποίηση της άποψής ότι η Ελλάδα πρέπει να υποστηριχθεί οικονομικά από τους εταίρους της μέσω της μείωσης του χρέους, για να αντιμετωπίσει την προσφυγική και ανθρωπιστική κρίση.
Η επισήμανση της έκθεσης είναι ότι για να αποκατασταθεί η βιωσιμότητα, χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη ελάφρυνση του χρέους από αυτή που εξετάζεται σήμερα (από τον ESM) και θα πρέπει παράλληλα να στηρίζεται σε ρεαλιστικές παραδοχές για τη δυνατότητα της χώρας να πετύχει βιώσιμα πρωτογενή πλεονάσματα και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. «Οι τρέχοντες στόχοι των Αρχών παραμένουν μη ρεαλιστικοί γιατί υποθέτουν ότι η Ελλάδα θα πετύχει και θα διατηρήσει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 3½ τοις εκατό του ΑΕΠ για πολλές δεκαετίες -παρά τα διψήφια ποσοστά ανεργίας μέχρι τα μέσα του αιώνα», επισημαίνεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.
Με λίγα λόγια το ΔΝΤ στο παραπέντε πριν την εξειδίκευση των προτάσεων του ESM και λίγο πριν καταρτίσει τη δική του έκθεση βιωσιμότητας, προσφέρει στήριξη στην κυβέρνηση, αλλά παράλληλα αφήνει να εννοηθεί πως θα είναι αδύνατο να συμμετάσχει στο πρόγραμμα αν οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα δεν μειωθούν δραστικά και τα μέτρα για το χρέος δεν οδηγήσουν σε μεγάλη μείωση.
Πηγή: liberal.gr
