Η ανάγκη του ανθρώπου για την κατανόηση και την πρόβλεψη του καιρού έγινε ακόμα μεγαλύτερη όσο περνούσαν τα χρόνια και μετά από αιώνες έχουν ανακαλυφθεί πολλά εργαλεία για την όσο δυνατή καλύτερη πρόγνωση του. (βαρόμετρο, θερμόμετρο, ανεμόμετρο κ.α.)
Ακόμη και σήμερα όμως η κληρονομιά των προσωπικών παρατηρήσεων του ανθρώπου συνεχίζει να βοηθά στην καλύτερη πρόγνωση και διατύπωση των επερχόμενων φαινομένων της κάθε περιοχής. Παρόλα αυτά, τα γνωμικά και οι προσωπικές παρατηρήσεις που για αιώνες βοηθούσαν τους ανθρώπους στην πρόγνωση των καιρικών φαινομένων θα πρέπει να συνδυάζονται πλέον με τις σύγχρονες προγνωστικές προσπάθειες των επαγγελματιών μετεωρολόγων της κάθε χώρας και με τη βοήθεια οργάνων για καλύτερη αποτελέσματα. Δεν αρκεί πλέον μόνο η προσωπική παρατήρηση.
Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι το φυσικό περιβάλλον μας προειδοποιεί για την οποιαδήποτε μεταβολή του καιρού σε μία περιοχή πολύ πριν αυτή συμβεί. Προαναγγέλεται από τη φύση με διάφορα οπτικά φαινόμενα και από τις εκδηλώσεις των ζώων. Όλα αυτά συν των σύγχρονων παρατηρήσεων βοηθούν τον σύγχρονο παρατηρητή του καιρού ώστε να δημιουργήσει μία προγνωστική εικόνα για τον καιρό που θα επακολουθήσει.
Όλα τα γνωμικά είναι χρήσιμα γιατί προέρχονται από την εμπειρία του λαού μας τα οποία μάλιστα πλουτίζονται και μεταδίδονται από γενιά σε γενιά.
Κατά γενική ομολογία όλα αυτά τα γνωμικά που θα δούμε παρακάτω στηρίζονται στις παρατηρήσεις των γεωργών , των βοσκών, των ναυτικών, και των ανθρώπων της υπαίθρου. ΔΕΝ πρέπει όμως να στηριζόμαστε μόνο σε αυτά όπως είπαμε και πιο πριν ούτε στα σημεία του καιρού ούτε στις εκδηλώσεις των ζώων για την επερχόμενη μεταβολή του καιρού. Ο λόγος είναι ότι η καιρική κατάσταση, για τη οποία μας προειδοποιούν τα φυσικά αυτά φαινόμενα και διαισθάνονται τα ζώα δεν μας επισκέπτεται πάντοντε , είτε γιατί μεσολάβησαν άλλα φυσικά αίτια και άλλαξε η κατεύθυνση είτε γιατί εξασθένησε και δεν έφτασε στον τόπο μας . Γι αυτό το λόγο ακριβώς θα πρέπει πλέον να μην στηριζόμαστε μόνο σε αυτές τις ενδείξεις αλλά και να μελετούμε και τα υπόλοιπα δεδομένα που έχουμε πλέον στην σύγχρονη εποχή απεριόριστη πρόσβαση.
Ας δούμε λοιπόν μερικά γνωμικά που έχουν σχέση με το φεγγάρι:
Φεγγάρι
Μία σημαντική ενότητα σίγουρα αποτελεί το φεγγάρι και τα άστρα . Ασχολήθηκαν οι αρχαίοι και οι σύγχρονοι άνθρωποι. Οι άνθρωποι τις υπαίθρου υποστηρίζουν ότι ο καιρός που επικρατεί την ημέρα της Νέας Σελήνης θα διατηρηθεί και καθ'όλο το τέταρτο της Σελήνης.
Από την εποχή του Θεόφραστου έως σήμερα είναι παραδεκτό ότι όταν η Νέα Σελήνη είναι όρθια , θα'χουμε καλοκαιρία, αν έχει κλίσηκαι οι μύτες της είναι στραμένες λοξώς προς τα κάτω θα έχουμε κακοκαιρία, αν είναι τελείως ξαπλωμένη θα έχουμε έντονη κακοκαιρία. ("Όρθιο το φεγγάρι ξάπλα ο καπετάνιος, ξαπλωμένο το φεγγάρι όρθιος ο καπετάνιος).
Οι αγρότες έχουν τη γνώμη:
-"Όταν το φεγγάρι σκεπάζεται από ομίχλη, θα έχουμε ανέμους."
(Κατά τους ναυτικούς) " Όταν το φεγγάρι έχει μουντάδα (θολούρα) θα περιμένουμε βροχές και φουρτούνα."
-"Άμα βλέπεις το φεγγάρι να'χει αλώνι και τριγύρω του άλλα δύο μεγαλύτερα, θα'χουμε χάση κόσμου. (μεγάλη κακοκαιρία)."
-"όταν το φεγγάρι είναι λαμπερό με κύκλο καθαρό (όχι θαμπό) θα'χουμε αέρα. Ενώ κύκλος μικρός και θαμπός προμηνύεται βροχή."
-"Του Γενάρη το φεγγάρι, ήλιος της ημέρας μοιάζει."
-Ναυτικοί από την πείρα τους ερμηνεύουν : "Όταν το φεγγάρι έχει κύκλο, έχει και πόρτα σε ένα σημείο του κύκλου, από εκεί θα φυσήξει."
-"όταν το φεγγάρι είναι λαμπερό με κύκλο καθαρό (όχι θαμπό) θα'χουμε αέρα. Ενώ κύκλος μικρός και θαμπός προμηνύεται βροχή."
-"Του Γενάρη το φεγγάρι, ήλιος της ημέρας μοιάζει."
-Ναυτικοί από την πείρα τους ερμηνεύουν : "Όταν το φεγγάρι έχει κύκλο, έχει και πόρτα σε ένα σημείο του κύκλου, από εκεί θα φυσήξει."
Άλως - Στέμμα
Δύο εντυπωσιακά φαινόμενα είναι και η άλως και το στέμμα . Άλως είναι ο μεγάλος οπτικός κύκλος γύρω από τον ήλιο ή το φεγγάρι. Σχηματίζεται όταν μπροστά από τον ήλιο ή το φεγγάρι υπάρχουν θύσανοι και θυσανοστρώματα. Δημιουργείται με διάθλαση και ανάκλαση των ακτίνων τους καθώς προσπίπτουν πάνω στους παγοκρυαστάλους από τους οποίους αποτελούνται οι θύσανοι και τα θυσανοστρώματα. Το Στέμμα είναι μικρότερος φωτεινός κύκλος από την άλω. Δημιουργείται από την περίθλαση των ακτίνων του ήλιου ή του φεγγαριού στα υδροσταγονίδια των νεφών που βρίσκονται εμπρός από τον ήλιο ή το φεγγάρι. Γενικά όσο μικρότερα είναι τα υδροσταγονίδια τόσο μεγαλύτερο είναι το στέμμα.
Δύο εντυπωσιακά φαινόμενα είναι και η άλως και το στέμμα . Άλως είναι ο μεγάλος οπτικός κύκλος γύρω από τον ήλιο ή το φεγγάρι. Σχηματίζεται όταν μπροστά από τον ήλιο ή το φεγγάρι υπάρχουν θύσανοι και θυσανοστρώματα. Δημιουργείται με διάθλαση και ανάκλαση των ακτίνων τους καθώς προσπίπτουν πάνω στους παγοκρυαστάλους από τους οποίους αποτελούνται οι θύσανοι και τα θυσανοστρώματα. Το Στέμμα είναι μικρότερος φωτεινός κύκλος από την άλω. Δημιουργείται από την περίθλαση των ακτίνων του ήλιου ή του φεγγαριού στα υδροσταγονίδια των νεφών που βρίσκονται εμπρός από τον ήλιο ή το φεγγάρι. Γενικά όσο μικρότερα είναι τα υδροσταγονίδια τόσο μεγαλύτερο είναι το στέμμα.
-""Σημείον" η σύστασις (της αλως) ύδατος εστίν..." (Ο σχηματισμός άλως είναι σημείο βροχής) (Αριστοτέλης)."
-"Τω ηλίω δε όταν αι λεγόμεναι άλως περιγράφονται ή ύδατος αερίου πλήθος ή πνευμάτων βιαίων κίνησιν υποφαίνουσιν" (Όταν σχηματίζεται άλως γύρω από τον ήλιο, προαναγγέλει βροχές ή σφοδρούς ανέμους)(Μ.Βασίλειος)
-"Κύκλο έχει το φεγγάρι για βροχή και ανεμοζάλη."
-"Του ήλιου κύκλος άνεμος του φεγγαριού χειμώνας."
-"Του ήλιου κύκλος άνεμος του φεγγαριού βρεχάμενος."
-"Άλως με άνεμο και το βαρόμετρο κατεβαίνει είναι "σημείο" κακοκαιρίας."
-"Άλως χωρίς αέρα και το βαρόμετρο είναι στάσιμο , σημαίνει βροχή."
-"Στέμματα μεγάλα γύρω από τον ήλιο ή το φεγγάρι σημαίνει ότι τα σύννεφα αποτελούνται από μικρές σταγόνες. Δεν είναι απίθανο να βρέξει."
