Θα μπορούσε να είναι ο πιο σύντομος (και εύστοχος) διάλογος αναζήτησης τουριστικού προορισμού: «Πού να πάμε;». «Τι λες για Καλάβρυτα;». Και εκεί η συζήτηση παίρνει τέλος και όλοι είναι ευχαριστημένοι. Και είναι αλήθεια πως τα Καλάβρυτα και η ευρύτερη περιοχή τους είναι ένας από τους τοπ χειμερινούς προορισμούς στη χώρα, αλλά και για τις άλλες εποχές του χρόνου.
Δημοφιλές χειμερινό θέρετρο, πανδαισία χρωμάτων την άνοιξη και το φθινόπωρο, όαση δροσιάς το καλοκαίρι. Με ενδιαφέρον ιστορικό, φυσιολατρικό, θρησκευτικό μέχρι ακόμα και σπηλαιολογικό αλλά και γαστρονομικό, τα Καλάβρυτα δεν ξεμένουν ποτέ από επιχειρήματα για να σε κάνουν να τα λατρέψεις Συν ότι βρίσκονται και σε «βολική» απόσταση από Αθήνα και Πάτρα (186 και 73 χλμ. αντίστοιχα).
Τα Καλάβρυτα είναι ένας όμορφος ορεινός οικισμός χτισμένος στις πλαγιές του Χελμού, σε υψόμετρο έως 840 μέτρα. Η βόλτα ξεκινάει από τον σιδηροδρομικό σταθμό και τον πεζόδρομο της 25ης Μαρτίου, από όπου ανεβαίνεις προς την πλατεία Ζαΐμη και το ιστορικό κέντρο. Στην παράλληλη οδό Αγίου Αλεξίου θα βρεις το Αρχοντικό της Παλαιολογίνας, ένα σπάνιο τριώροφο αρχοντικό του 15ου αι., ιδιοκτησία της αυτοκρατορικής οικογένειας των Παλαιολόγων, που σήμερα ανήκει στον Δήμο Καλαβρύτων και φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκθέσεις.
Μιλώντας για καταστροφές, η βόλτα στο χωριό περιλαμβάνει ασφαλώς μια εκτενή επίσκεψη στα μνημεία που θυμίζουν τα μαρτυρικά γεγονότα της Κατοχής. Στις 13 Δεκεμβρίου 1943, οι ναζί συγκέντρωσαν όλο τον ανδρικό πληθυσμό του χωριού άνω των 13 ετών στον λόφο Καπή. Την ίδια ώρα, γυναικόπαιδα και ηλικιωμένοι είχαν οδηγηθεί στο δημοτικό σχολείο του χωριού, που επρόκειτο να πυρποληθεί, γλίτωσαν, ωστόσο, σπάζοντας τις πόρτες.
Δεν είχαν όμως την ίδια τύχη και οι άνδρες, που εκτελέστηκαν μέχρι ενός. Ενας πελώριος σταυρός στον λόφο Καπή, σήμερα Τόπος Θυσίας, θυμίζει τα τραγικά γεγονότα, ενώ δίπλα του ορθώνονται στήλες με τα ονόματα των εκτελεσθέντων. Το δημοτικό σχολείο (απέναντι από τον σιδηροδρομικό σταθμό) σήμερα φιλοξενεί το Μουσείο Ολοκαυτώματος, όπου συγκεντρώνεται και εκτίθεται εκτενές υλικό από τα γεγονότα εκείνα.
Μιλώντας για καταστροφές, η βόλτα στο χωριό περιλαμβάνει ασφαλώς μια εκτενή επίσκεψη στα μνημεία που θυμίζουν τα μαρτυρικά γεγονότα της Κατοχής. Στις 13 Δεκεμβρίου 1943, οι ναζί συγκέντρωσαν όλο τον ανδρικό πληθυσμό του χωριού άνω των 13 ετών στον λόφο Καπή. Την ίδια ώρα, γυναικόπαιδα και ηλικιωμένοι είχαν οδηγηθεί στο δημοτικό σχολείο του χωριού, που επρόκειτο να πυρποληθεί, γλίτωσαν, ωστόσο, σπάζοντας τις πόρτες.
Δεν είχαν όμως την ίδια τύχη και οι άνδρες, που εκτελέστηκαν μέχρι ενός. Ενας πελώριος σταυρός στον λόφο Καπή, σήμερα Τόπος Θυσίας, θυμίζει τα τραγικά γεγονότα, ενώ δίπλα του ορθώνονται στήλες με τα ονόματα των εκτελεσθέντων. Το δημοτικό σχολείο (απέναντι από τον σιδηροδρομικό σταθμό) σήμερα φιλοξενεί το Μουσείο Ολοκαυτώματος, όπου συγκεντρώνεται και εκτίθεται εκτενές υλικό από τα γεγονότα εκείνα.
Τον χειμώνα, όταν ο καιρός το επιτρέπει, είναι επιβεβλημένη μια (πολύωρη) επίσκεψη και στο χιονοδρομικό κέντρο των Καλαβρύτων. Αρχάριος ή προχωρημένος, για σκι ή snowboard, στο χιονοδρομικό θα βρεις τον εξοπλισμό που χρειάζεσαι και κυρίως την πίστα που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις σου για να περάσεις πολλές ώρες διασκέδασης στο χιόνι. Αν πάλι προτιμάς το... ski watching, το σαλέ είναι ό,τι πρέπει για να πιεις τον καφέ σου με φόντο τις χιονισμένες πλαγιές του Χελμού.
Ο Χελμός (2.355 μ.) ή Αροάνια Ορη είναι η επιβλητική οροσειρά που ουσιαστικά χωρίζει την Αχαΐα από την Κορινθία, με το μεγαλύτερο μέρος του να ανήκει στην πρώτη. Η σημασία του, πολλαπλή: οι αρχαίοι απέδιδαν στα Αροάνια υπερφυσικές ιδιότητες, τοποθετώντας εκεί την πηγή της Στυγός, στα ιερά (και δηλητηριώδη) νερά της οποίας ορκίζονταν οι ολύμπιοι θεοί.
Από την άλλη, εξίσου «μαγικές» ιδιότητες αποδίδουν στον Χελμό οι λάτρεις της αναρρίχησης: τα Χτένια, η νότια κορυφογραμμή της οροσειράς, αποτελεί πρώτης γραμμής προορισμό αναρρίχησης, αν και απευθύνεται μονάχα σε ειδικούς του σπορ, απαιτώντας πολλές γνώσεις και άριστο εξοπλισμό. Τέλος, μια και η ατμόσφαιρα στα Αροάνια είναι πεντακάθαρη και τη νύχτα το σκοτάδι απόλυτο, έχει εγκατασταθεί σε μια από τις ψηλότερες κορφές του Χελμού ο «Αρίσταρχος», ένα από τα πιο σύγχρονα τηλεσκόπια της Ευρώπης.
Διαδρομές στα χωριά
Βόρεια των Καλαβρύτων, προς το Αίγιο, ανοίγεται το μεγαλειώδες φαράγγι του Βουραϊκού, ένα τοπίο παρθένο και τόσο όμορφο και υποβλητικό που δυσκολεύεσαι να πιστέψεις πως είναι αληθινό. Ο καλύτερος τρόπος για να το διασχίσεις είναι μάλλον με το γνωστό τρενάκι, τον οδοντωτό, που ξεκινάει από το Διακοφτό και καταλήγει στα Καλάβρυτα.
Η διαδρομή των περίπου 23 χλμ. καλύπτεται σε μία ώρα (με στάσεις στα Νιάματα, τα Τρίκλια, το Μέγα Σπήλαιο/Ζαχλωρού και την Κερπινή). Εναλλακτικά, μπορείς να περιηγηθείς στο φαράγγι με βάση το μονοπάτι παράλληλα των γραμμών (τμήμα του μονοπατιού Ε4). Το τοπίο εδώ είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής, μέσα του ωστόσο εναρμονίζονται άψογα όμορφοι οικισμοί και σπουδαία θρησκευτικά μνημεία. Μία από τις στάσεις του Οδοντωτού γίνεται μέσα (κυριολεκτικά) στη Ζαχλωρού, ένα υπέροχο χωριό αγκαλιασμένο από έλατα, καστανιές και πεύκα.
Μια ανάσα από τη Ζαχλωρού βρίσκεται το ιστορικό μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου: σαν «σκαλισμένο» σε μια γυμνή πλαγιά του Χελμού (11 χλμ. από τα Καλάβρυτα) ιδρύθηκε το 362 από τον Συμεών και τον Θεόδωρο, δύο αδέλφια μοναχούς από τη Θεσσαλονίκη. Η μονή πανηγυρίζει τον Δεκαπενταύγουστο, όποτε και να την επισκεφτείς όμως το δέος θα είναι το ίδιο. Κατόπιν συνεννόησης μπορείς μάλιστα να μείνεις στον ξενώνα της.
Εξίσου ιστορική μονή, και με ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση, είναι και η Αγία Λαύρα, 6 χλμ. δυτικά των Καλαβρύτων. Το ίδιο το μοναστήρι ως κτίσμα δεν προκαλεί το ίδιο δέος όπως το Μέγα Σπήλαιο, ωστόσο η σημασία του βρίσκεται αλλού: η Αγία Λαύρα υπήρξε πυρήνας του Αγώνα του 1821, εδώ ύψωσε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός το Λάβαρο της Επανάστασης (γεγονός που πιστοποιείται ιστορικά από Ελληνες και ξένους ιστορικούς), ενώ γνώρισε την καταστροφική μανία των Οθωμανών αλλά και των Γερμανών έναν αιώνα αργότερα.
Πολύ κοντά στο μοναστήρι βρίσκεται και το Ηρώο Εθνικής Παλιγγενεσίας, ένα μνημείο-σύνθεση αφιερωμένο σε όσους (λαϊκούς και κληρικούς) αγωνίστηκαν στην Επανάσταση του ‘21. Ενα ακόμα μοναστήρι που αξίζει να συμπεριλάβεις στο πρόγραμμά σου είναι η Παναγιά Μακελλαριάς, ένα αληθινό... «Μετέωρο». Χτισμένη από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Βελισσάριο στην κορυφή ενός άγριου βράχου πάνω από τον ποταμό Σελινούντα. Το μοναστήρι κάθε Τρίτη είναι κλειστό για το κοινό.
Πίσω από τη Μακελλαριά, προς την πλευρά των Καλαβρύτων, απλώνεται το δρυόδασος της Κάνισκας (ή του Ποντιά), ένα δάσος περίπου 13.000 στρεμμάτων που φιλοξενεί πολλά προστατευόμενα ζώα. Γύρω του θα δεις μερικά από τα πιο ωραία χωριά των Καλαβρύτων, όπως η Ανω και Κάτω Βλασία. Παρεμπιπτόντως, ο δρόμος που περνά από τη Βλασία είναι αυτός που συνδέει τα Καλάβρυτα με την Πάτρα, με λιγότερα χιλιόμετρα απ’ ό,τι αν προτιμήσεις την εθνική οδό, όμως με άφθονες στροφές.
Πολύ κοντά στο μοναστήρι βρίσκεται και το Ηρώο Εθνικής Παλιγγενεσίας, ένα μνημείο-σύνθεση αφιερωμένο σε όσους (λαϊκούς και κληρικούς) αγωνίστηκαν στην Επανάσταση του ‘21. Ενα ακόμα μοναστήρι που αξίζει να συμπεριλάβεις στο πρόγραμμά σου είναι η Παναγιά Μακελλαριάς, ένα αληθινό... «Μετέωρο». Χτισμένη από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Βελισσάριο στην κορυφή ενός άγριου βράχου πάνω από τον ποταμό Σελινούντα. Το μοναστήρι κάθε Τρίτη είναι κλειστό για το κοινό.
Πίσω από τη Μακελλαριά, προς την πλευρά των Καλαβρύτων, απλώνεται το δρυόδασος της Κάνισκας (ή του Ποντιά), ένα δάσος περίπου 13.000 στρεμμάτων που φιλοξενεί πολλά προστατευόμενα ζώα. Γύρω του θα δεις μερικά από τα πιο ωραία χωριά των Καλαβρύτων, όπως η Ανω και Κάτω Βλασία. Παρεμπιπτόντως, ο δρόμος που περνά από τη Βλασία είναι αυτός που συνδέει τα Καλάβρυτα με την Πάτρα, με λιγότερα χιλιόμετρα απ’ ό,τι αν προτιμήσεις την εθνική οδό, όμως με άφθονες στροφές.
Πυργόσπιτα και λίμνες
Ανω Λουσοί, Κάτω Λουσοί, Κερπινή, Κέρτεζη. Χωριά γραφικά, όπου πέρα από το ωραίο τοπίο και την αρμονία ανθρώπου και φύσης αξίζει να προσέξεις κάτι ακόμα. Στα χωριά αυτά θα δεις τα λεγόμενα πυργόσπιτα των Βαρβαριτών μαστόρων.
Οι Βαρβαρίτες ήταν Καλαβρυτινοί τεχνίτες που ανέπτυξαν μια αρχιτεκτονική τεχνοτροπία με εμφανή οχυρωματική διάθεση, δανειζόμενοι βυζαντινά και ενετικά στοιχεία. Κάποια έχουν διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, όπως ο πύργος του Πετμεζά στους Κάτω Λουσούς.
Κλείνοντας, επιβάλλεται μια επίσκεψη στο Σπήλαιο Λιμνών, στο χωριό Καστριά (16 χλμ. από τα Καλάβρυτα), στην αρχαία Κλειτορία και στο χωριό Πλανητέρο, με τα τρεχούμενα νερά και τις νεροτριβές, ένας υπέροχος τόπος αναψυχής δίπλα στις πηγές του Αροάνιου ποταμού.
Κείμενο: Γιάννης Μαντάς
Φωτογραφίες: Ηρακλής Μήλας, Φίλιππος Κατσιγιάννης
Πηγή: thetravelbook.gr
