Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι γιατί οι ελαιοπαραγωγοί μπορούν τώρα να ζητούν επιπλέον το διαθέσιμο υγρό λίπασμα για τους ελαιώνες τους μειώνοντας το κόστος αγοράς λιπασμάτων, αλλά και τα ίδια τα λιοτρίβια να έχουν τη δυνατότητα αδειοδότησης χωρίς ιδιαίτερα κοστοβόρες περιβαλλοντικές επενδύσεις.
Με την τροποποίηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) που αφορά μέτρα εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων των ελαιοτριβείων (ΦΕΚ 3924/Β/7-12-2016) αντιμετωπίζεται ένα χρόνιο νομοθετικό πρόβλημα.
Η υπογραφή της εν λόγω ΚΥΑ αποτελεί καθοριστικό βήμα ώστε να υπάρξει μια βιώσιμη λύση. Παράλληλα, προωθεί τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της κυκλικής οικονομίας με περαιτέρω χρήση των υποπροϊόντων της παραγωγικής διαδικασίας του αγροδιατροφικού τομέα.
Η ΚΥΑ αποτελεί την πρώτη σοβαρή και συντονισμένη προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος διαχείρισης των αποβλήτων ελαιουργείων, με προσανατολισμό στην ανάπτυξη και εξέταση εναλλακτικών προσεγγίσεων που είναι τεχνικά ορθές και βιώσιμες. Έτσι τα υποπροϊόντα της ελαιουργίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως λίπασμα ή να οδηγηθούν σε περαιτέρω διαχείριση όπως η χρήση του κατσίγαρου ως πρώτη ύλη ζωοτροφών ή η χρήση του πυρηνα ως πρώτη ύλη κατασκευής πέλλετς η ακόμα και συμπληρωμάτων διατροφής. Ας μην ξεχνάμε ότι μέχρι πρόσφατα ο νόμος επέτρεπε μόνο στα πυρηνελαιουργεία να διαχειρίζονται τον πυρήνα της ελιάς.
Σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, μετατρέπουμε ένα υποπροϊόν της ελαιουργίας, το οποίο μέχρι σήμερα θεωρούταν επικίνδυνο απόβλητο, σε πολύτιμο λίπασμα. Σε όλη την σφαίρα της οικονομίας, αυτά τα οποία σήμερα αποκαλούνται απόβλητα μπορούν να μετατραπούν σε πολύτιμα συστατικά για την υπόλοιπη παραγωγική διαδικασία.
Η επαναχρησιμοποίηση των ωφέλιμων αποβλήτων των ελαιοτριβείων ως λιπάσματος και εδαφοβελτιωτικού δίνει διέξοδο σε χρόνια προβλήματα της ελαιοπαραγωγής και των καλλιεργητών, με τρόπο φθηνό και περιβαλλοντικά ορθό. Είναι μια σύγχρονη επιλογή βασισμένη στη γνώση και στην εξέλιξη της επιστήμης, που στηρίζεται στην ορθή καλλιεργητική πρακτική.
Επιπλέον, υποστηρίζει την ανταγωνιστικότητα ενός ελληνικού εξαγώγιμου προϊόντος με ταυτότητα, βελτιώνοντας την ποιότητά του, αλλά και το εισόδημα αγροτών και ελαιουργείων, ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των νησιωτικών περιοχών.
Σημαντικό όφελος από την εφαρμογή της ΚΥΑ θα έχουν πολλές περιοχές της χώρας με σημαντική ελαιουργική παραγωγή όπως οι νομοί Μεσσηνίας, Ηρακλείου, Λακωνίας, Λέσβου, Χανίων, Ηλείας, Φθιώτιδας, Ευβοίας, Μαγνησίας, Αιτωλοακαρνανίας, Κέρκυρας, Αχαΐας, Σάμου, Δωδεκανήσου, Χαλκιδικής αλλά και όλα τα μικρά νησιά όπου υπάρχει ένα ή λίγα ελαιουργεία.
Με τη συγκεκριμένη απόφαση, δίνονται νέες δυνατότητες απλοποιημένης αδειοδότησης περιβαλλοντικών όρων και λειτουργίας. Έτσι, με την υπαγωγή τους στην απλοποιημένη διαδικασία των Πρότυπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων (ΠΠΔ), οι ελαιουργοί, εκτός από να αποθηκεύουν τα απόβλητα των ελαιουργείων τους σε εδαφοδεξαμενές εξάτμισης, θα μπορούν εναλλακτικά:
α) να διαθέτουν τα υγρά παραπροϊόντα των ελαιουργείων τους ως υδρολίπανση των ελαιώνων και άλλων δενδρωδών καλλιεργειών, σε κατάλληλα εδάφη, μέχρι 8 κυβικά μέτρα ανά στρέμμα ετησίως, που αποτελεί μια καλή περιβαλλοντική πρακτική η οποία εφαρμόζεται εδώ και 15 χρόνια σε χώρες όπως η Ιταλία, η Πορτογαλία κ.ά.
β) να μεταφέρουν τα παραπροϊόντα των ελαιουργείων τους, ανά περιοχή ενδιαφέροντος, σε κεντρικούς βιομηχανικούς φορείς επεξεργασίας αποβλήτων, δημιουργώντας τελικά παραγόμενα προϊόντα υψηλής ζήτησης, με μεγάλη προστιθέμενη αξία Αυτό αφορά όχι μόνο τον κατσίγαρο αλλά και τον πυρήνα, που μπορουν να οδηγηθούν, εκτός από τα πυρηνελαιουργεία, και σε άλλες μονάδες (π.χ. κομποστοποίηση, πέλλετς κλπ)
Επιπλέον, το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης θα προχωρήσει στο επόμενο διάστημα στην έκδοση προσκλήσεων μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ) του νέου ΕΣΠΑ, στις οποίες θα μπορούν να υποβληθούν, μεταξύ άλλων, προτάσεις για επενδυτικά σχέδια που θα αφορούν τη διαχείριση των αποβλήτων ελαιοτριβείων.
Πρακτικές πληροφορίες:
1. Τα περισσότερα ελαιοτριβεία, ιδίως τα μικρά, είναι τριφασικά, δηλαδή παράγουν λάδι, πυρήνα και λιόζουμα - κατσίγαρο. Τα διφασικά ελαιοτριβεία παράγουν λάδι και πυρήνα, που όμως έχει μεγάλο ποσοστό υγρασίας. Επομένως το πρόβλημα των υγρών παραπροϊόντων εντοπίζεται στα τριφασικά ελαιοτριβεία.
2. Η συντριπτική πλειοψηφία των τριφασικών ελαιοτριβείων ήδη διαθέτουν στεγανές δεξαμενές για τον κατσίγαρο, όπου απαιτείται η παραμονή του για καθίζηση πάνω από 3 ώρες. Επομένως, μετά από την καθίζηση, ο κατσίγαρος μπορεί να μεταφέρεται σε άλλες δεξαμενές, ή να μεταφορτώνεται σε βυτία για μεταφορά στα κατάλληλα εδάφη, ή να διοχετεύεται με σωληνώσεις στα εδάφη που θα υδρολιπαίνονται.
3. Το κάθε ελαιοτριβείο θα πρέπει να γνωστοποιεί με τεχνική έκθεση τις υπηρεσίες για το σχέδιο υδρολίπανσης, και κατάλληλες δειγματοληπτικές μετρήσεις εδάφους πριν και μετά την υδρολίπανση. Η απαιτούμενη τεχνική έκθεση δεν είναι κοστοβόρα και εξαρτάται από τον όγκο του κατσίγαρου.
4. Η απόρριψη του κατσίγαρου στα ρέματα και στα ποτάμια δημιουργεί ευτροφισμό, λόγω της υψηλότατης περιεκτικότητας σε φαινόλες, που δεσμεύουν το οξυγόνο στο νερό και σκοτώνουν τους υγρόβιους ζωντανούς οργανισμούς.
5. Η απόρριψη του κατσίγαρου σε κατάλληλα εδάφη, και σε κατάλληλη δοσολογία, δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Αντίθετα, ο κατσίγαρος αποτελεί υγρό λίπασμα για ελαιώνες και άλλες δενδρώδεις καλλιέργειες, μειώνοντας τα κόστη για στερεό λίπασμα.
6. Ο κατσίγαρος δεν περιέχει βαρέα μέταλλα.
7. Οι ελαιοπαραγωγοί έχουν κάθε λόγο να ζητούν από τον ελαιοτριβέα, μετά την ελαιοκόμηση, την υδρολίπανση των ελαιώνων τους. Δημιουργείται έτσι ζήτηση για τον κατσίγαρο, που διαφορετικά θα απορρίπτονταν ως απόβλητο στα ρέματα. Επίσης, μπορούν και άλλες δενδρώδεις καλλιέργειες να υδρολιπαίνονται, αυξάνοντας τις δυνατότητες διάθεσης του κατσίγαρου.
Βασίλης Μπάλλας
«Οικολογικός Άνεμος Βόρειου Αιγαίου»
Δήμητρα Λυμπεροπούλου
«Πελοπόννησος Οικολογική»
.webp "ΑΡΓΟΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ")