“Συζητάμε σήμερα ουσιαστικά ένα πολυνομοσχέδιο για την παιδεία, καθώς πέρα από τα δύο κεντρικά υποτίθεται ζητήματα, το κρατικό πιστοποιητικό γλωσσομάθειας και τα θέματα που αφορούν την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας, έχουν προστεθεί διατάξεις που αφορούν και τις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης, την έρευνα, τη διά βίου μάθηση και την ειδική αγωγή.
Και υπάρχουν εξαρχής δύο σημαντικότατα προβλήματα επί της διαδικασίας, το έχουν αναφέρει όλοι οι συνάδελφοι: Αφενός, δεν μας πείσατε, κυρίες και κύριοι της πλειοψηφίας, για την επιλογή σας να φέρετε το νομοσχέδιο με τη διαδικασία του επείγοντος. Άλλωστε, όπως και ο ίδιος ο Υπουργός παραδέχθηκε στην Επιτροπή, μόνο 2-3 ρυθμίσεις έχουν επείγοντα χαρακτήρα.
Ίσα-ίσα, τόσο η απουσία ουσιαστικής διαβούλευσης, παρά μόνο για τα δύο άρθρα που αφορούν το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας, όσο και το περιεχόμενο κάποιων επιμέρους διατάξεων – ετερόκλιτες διατάξεις είπε πριν από λίγο η Κοινοβουλευτική Εκπρόσωπος - καταδεικνύουν στην καλύτερη περίπτωση προχειρότητα και στην χειρότερη σκοπιμότητα.
Και είναι κρίμα, γιατί το νομοσχέδιο αυτό θα μπορούσε να συγκεντρώσει ευρεία συναίνεση ιδιαίτερα μάλιστα εφόσον μιλάμε για την παιδεία, έναν τομέα που κατ' εξοχήν απαιτεί την συνεννόηση μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων και την μακροπρόθεσμη στρατηγική.
Εμείς βλέπουμε θετικά τόσο τις ρυθμίσεις για το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας, όσο και αυτές που αφορούν την Εθνική Βιβλιοθήκη, και τις οποίες ψηφίζουμε, όπως και κάποιες άλλες, θετικές.
Στο πρώτο θέμα, είναι σημαντικό η πολιτεία να δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές, αλλά και σε μεγαλύτερης ηλικίας Ελληνίδες και Έλληνες να πιστοποιήσουν με αξιοπιστία και χαμηλό κόστος τη γνώση ξένων γλωσσών.
Στο δεύτερο θέμα, στην Εθνική Βιβλιοθήκη, νομίζω πως όλοι είμαστε περήφανοι που αυτός ο εμβληματικός θεσμός για την γνώση, για την παιδεία και τον πολιτισμό μας, μπαίνει επιτέλους σε μια νέα εποχή. Και θέλω με την ευκαιρία αυτή, να ευχαριστήσω το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος που προσέφερε στην ελληνική κοινωνία αυτό το στολίδι.
Τώρα, με την παράδοση των εγκαταστάσεων στο κράτος, αναλαμβάνουμε συνολικά ένα τεράστιο στοίχημα: να αποδείξουμε ότι η ελληνική πολιτεία – και σκοπίμως δεν περιορίζω το ζήτημα στην εκάστοτε κυβέρνηση – είναι ικανή να διαχειριστεί με επιτυχία, με σεβασμό και αποτελεσματικότητα αυτή την σημαντική υποδομή. Πρέπει με άλλα λόγια να διαψεύσουμε όλους εκείνους που επισκεπτόμενοι το νέο αυτό κτήριο της Βιβλιοθήκης και της Λυρικής Σκηνής έλεγαν “να το χαρούμε τώρα, γιατί με το που θα το αναλάβει το κράτος θα ρημάξει”.
Είναι λοιπόν κρίμα που με ευθύνη της πλειοψηφίας δεν έχουμε σήμερα τη δυνατότητα να συζητήσουμε σε πνεύμα συναίνεσης αυτά τα κορυφαία ζητήματα.
Δυστυχώς όμως, το νομοσχέδιο έχει σημαντικότατα προβλήματα:
Πρώτον, είναι σε μεγάλο βαθμό ακοστολόγητο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην σχετική έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους δηλώνεται αδυναμία αποτίμησης του κόστους, καθώς δεν είναι διαθέσιμα τα απαιτούμενα στοιχεία. Αυτή η προχειρότητα υπονομεύει και το έργο της υπό σύσταση Επιτροπής για τα Οικονομικά της Εκπαίδευσης, στην οποία έχει συναινέσει και έχει αποστείλει και τεχνοκράτη και η Νέα Δημοκρατία, επιτροπή που όπως είπατε, θα ανακοινώσει ο Πρωθυπουργός αύριο.
Δεύτερον, υπάρχουν παλινωδίες που αποκαλύπτουν την έλλειψη ενιαίας στρατηγικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι το άρθρο 19 παρ. 1 επαναφέρει ρυθμίσεις που ψηφίστηκαν τον Αύγουστο του 2016 από την δική σας Κυβέρνηση και καταργήθηκαν πάλι από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Παρόμοιο πρόβλημα υπάρχει και με τις ρυθμίσεις για την οργάνωση και λειτουργία του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, με τις οποίες ουσιαστικά καταργείται η αυτονομία του, μόλις τρεις μήνες μετά τη θεσμοθέτησή του. Τώρα είπατε ότι διορθώνετε αυτή τη διάταξη, να δούμε λοιπόν τη νομοτεχνική βελτίωση.
Σε ό,τι αφορά την ειδική αγωγή, υπάρχει απουσία ουσιαστικής μέριμνας για τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Το ζητούμενο δεν είναι απλώς να μην ταλαιπωρούνται, ο στόχος δηλαδή που προκύπτει από τα οριζόμενα στο άρθρο 11 παρ 1β, αλλά να αποκτήσουν στο κατάλληλο εκπαιδευτικό περιβάλλον γνώσεις και δεξιότητες, στο πλαίσιο άλλωστε και της συνταγματικής υποχρέωσης της πολιτείας.
Σε ό,τι αφορά τα οριζόμενα στο άρθρο 20 για τις μετατάξεις σε θέσεις Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού και Ειδικού Τεχνικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού παραμένουν οι ενστάσεις μας ότι δεν έχουν διερευνηθεί οι πραγματικές ανάγκες, δεν έχει προηγηθεί μελέτη επιπτώσεων στις άλλες βαθμίδες της εκπαίδευσης όπου θα δημιουργηθούν κενά, ενώ δεν έχει προϋπολογιστεί και το κόστος. Πιστεύω κύριε Υπουργέ ότι συμφωνείτε κι εσείς ότι όλες οι βαθμίδες έχουν ανάγκη εκπαιδευτικών αυξημένων προσόντων και βεβαίως και οι χαμηλότερες βαθμίδες χρειάζονται αυτούς τους εκπαιδευτικούς αυξημένων δυνατοτήτων και προσόντων γιατί όπως έχετε πει, αποτελούν τη βάση για τις επόμενες βαθμίδες.
Άλλωστε δεν μας πείσατε κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην Επιτροπή για τον λόγο για τον οποίο οι ρυθμίσεις του άρθρου 20 παρ. 2 αφορούν μόνο τα συγκεκριμένα 170 άτομα. Υπάρχουν διαμαρτυρίες, υπάρχουν έγγραφα που μας έχουν στείλει κι άλλοι που είναι προφανώς σ' αυτή την περίπτωση, έχουν διοριστεί το 2007, και ερωτούν γιατί η συγκεκριμένη ημερομηνία του 2016. Με ενημερώνετε ότι έχει διαγραφεί, χαίρομαι γι' αυτό.
Θα μου επιτρέψετε ξεχωριστά να αναφερθώ στο φλέγον ζήτημα της μαθητείας, που θίγεται στο νομοσχέδιο.
Η ευρεία εφαρμογή σχήματος μαθητείας για τους απόφοιτους ΕΠΑΛ, ΣΕΚ και ΙΕΚ θεσμοθετήθηκε όπως γνωρίζετε το 2013 με το ν. 4186/13. Στο άρθρο 14 του ιδίου νόμου προβλέφθηκε η έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τον καθορισμό της αμοιβής των μαθητευομένων, από εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους, και της οικονομικής συμμετοχής των εργοδοτών. Προκειμένου μάλιστα να καταβληθούν οι αμοιβές στους μαθητευόμενους εξασφαλίστηκε η απαραίτητη χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ της περιόδου 2014 – 2020.
Με το ν. 4336/15 καθορίστηκε ότι την χρονιά 2016 – 2017 θα προσφερθούν θέσεις μαθητείας για όλους τους σπουδαστές ΣΕΚ και ΙΕΚ και για το 1/3 εκείνων των ΕΠΑΛ. Επιπρόσθετα, τέθηκε ως στόχος η διασφάλιση της μεγαλύτερης συμμετοχής των εργοδοτών και της μεγαλύτερης χρήσης της ιδιωτικής χρηματοδότησης.
Το σημερινό Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, με καθυστέρηση 6 περίπου μηνών ξεκινά τις διαδικασίες για τη λειτουργία της τάξης μαθητείας των αποφοίτων ΕΠΑΛ, ενώ ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει τη μέθοδο εφαρμογής της μαθητείας στα ΙΕΚ.
Το πλέον ανησυχητικό δεν είναι όμως οι καθυστερήσεις και η υστέρηση σε σχέση με τους ποσοτικούς στόχους, αλλά το γεγονός ότι επιλέγεται να υλοποιηθεί η μαθητεία μόνο σε φορείς του δημόσιου τομέα Έτσι, αποδυναμώνεται η βασική στόχευση της θεσμού που είναι η διασύνδεση της επαγγελματικής εκπαίδευσης με την πραγματική οικονομία, η δημιουργία βιώσιμης απασχόλησης, και εν τέλει, η ενίσχυση της ανάπτυξης.
Επιπρόσθετα, το Υπουργείο δεν έχει ενεργοποιήσει τις περιφερειακές συμπράξεις του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα, όπως προβλέπεται στον ν. 4336/15, ενώ με το άρθρο 66 του ν. 4386/16 κατήργησε τη διάταξη του ν. 4186/13 σύμφωνα με την οποία στο πρόγραμμα μαθητείας συμπεριλαμβάνονται και επιπρόσθετα κίνητρα πρόσληψης του μαθητευόμενου μετά το πέρας της μαθητείας.
Κατόπιν αυτών, ήδη έχουμε καταθέσει από κοινού με συναδέλφους του Τομέα Παιδείας, σχετική Ερώτηση και περιμένουμε την απάντηση καλοπροαίρετα να ακούσουμε τι θα μας πείτε γι' αυτό το θέμα.
Εμείς είμαστε ξεκάθαροι: η μαθητεία πρέπει να συνδέεται με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και να δίνει ουσιαστικά εφόδια στους μαθητευόμενους για την μετέπειτα επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Χρειάζονται γι' αυτό ουσιαστικά κίνητρα στον ιδιωτικό τομέα ώστε να συμμετάσχει στο σχήμα της μαθητείας, και βεβαίως και κίνητρα πρόσληψης του μαθητευόμενου από την επιχείρηση, δεδομένης της ανάγκης για διασύνδεση της επαγγελματικής εκπαίδευσης με την απασχόληση. Και βεβαίως, όλο αυτό το πλαίσιο, υπό το αυστηρό έλεγχο του εκπαιδευτικού προσωπικού, των σχολικών μονάδων.
Είναι λάθος λοιπόν να περιορίζεται στο δημόσιο η μαθητεία, και είναι διπλό λάθος αν η μαθητεία λειτουργήσει ως εμπόριο ελπίδας για την αποκατάσταση των νέων ανθρώπων στο Δημόσιο, μια προοπτική που όλοι γνωρίζουμε καλά το πόσο εφικτή είναι.
Θέλω τέλος κλείνοντας, να αναφερθώ σε ένα ζήτημα το οποίο προσδιορίζει την όποια μεταρρυθμιστική προσπάθεια στην παιδεία, με τα όποια χαρακτηριστικά και τον προσανατολισμό που θέλει να δώσει η εκάστοτε πολιτική ηγεσία.
Πρόσφατα είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ το 1ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Κορυδαλλού, κι εκεί διαπίστωσα μια σημαντικότατη δουλειά που γίνεται από τρεις εκπαιδευτικούς, έχουμε ογδόντα μαθητές και δυστυχώς ο ένας εκπαιδευτικός έγινε υποδιευθυντής σε ΙΕΚ, έφυγε στα μέσα της εκπαιδευτικής χρονιάς, ήρθε άλλος υποδιευθυντής στη θέση του και τελικά έχουμε δύο εκπαιδευτικούς, ογδόντα μαθητές και δύο εθελοντές που είναι συνταξιούχοι καθηγητές που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Έχουμε μαθητές με αναπηρία και ο ανελκυστήρας δεν λειτουργεί γιατί δεν έχουν συγκεκριμένο κωδικό, και υπάρχουν και άλλα σημαντικά προβλήματα. Σας καλώ λοιπόν να επισκεφθείτε το σχολείο να δείτε κι εσείς τις πολύ κακές συνθήκες και να επιλύσετε το πρόβλημα”.
