4μηνη παράταση στη θητεία των Δημάρχων εξετάζει το ΥΠ.ΕΣ

 Σενάριο παράτασης της θητείας των αιρετών της Αυτοδιοίκησης μετά τη συνταγματική ημερομηνία των εθνικών εκλογών του 2019 εξετάζει, σύμφωνα με πληροφορίες της aftodioikisi.gr, η κυβέρνηση στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του Καλλικράτη.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το υπουργείο Εσωτερικών, στο πλαίσιο της πρότασης του πορίσματος για την μεταρρύθμιση του Καλλικράτη να αποσυνδεθούν οι αυτοδιοικητικές από τις ευρωεκλογές, πρόκειται να εισηγηθεί οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές του Μαΐου του 2019 να πραγματοποιηθούν τον Οκτώβριο του ίδιου έτους και η θητεία των αιρετών αντί για τις 31 Αυγούστου να λήξει στις 31 Δεκεμβρίου 2019, δηλαδή, να παραταθεί για τέσσερις μήνες.

Σύμφωνα με το πόρισμα της Επιτροπής αλλά και με όσα είπε ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης κατά την παρουσίασή του, απαντώντας σε σχετική ερώτηση της aftodioikisi.gr, η κυβέρνηση αν και προτείνει η θητεία των αιρετών να γίνει τέσσερα χρόνια συζητά και το να παραμείνει πέντε, ωστόσο θεωρεί μείζον την αποσύνδεση των αυτοδιοικητικών από τις ευρωεκλογές.

Τι λέει το πόρισμα

Σύμφωνα με το σκεπτικό του πορίσματος «σε ό,τι αφορά τη διάρκεια της αυτοδιοικητικής περιόδου: H καθιέρωση της πενταετούς αυτοδιοικητικής περιόδου δεν δικαιολογείται ούτε δικαιοπολιτικά ούτε από την εμπειρία εφαρμογής του «Καλλικράτη». Υπενθυμίζεται ότι σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο – όπου υποτίθεται τα διακυβεύματα είναι περισσότερα και πιο σύνθετα – η κοινοβουλευτική περίοδος είναι (στην καλύτερη περίπτωση) τετραετής, επομένως δεν είναι σαφές γιατί μία Δημοτική/ Περιφερειακή Αρχή δεν μπορεί να σχεδιάσει και να υλοποιήσει το πρόγραμμά της εντός του ίδιου χρονικού κύκλου, πολλώ δε μάλλον που η αυτοδιοικητική θητεία – σε αντίθεση με την κυβερνητική – είναι εκ του νόμου σταθερή και εκ των προτέρων δεδομένη.

Ειδικότερα δε σε σχέση με τον προϋπολογισμό του πρώτου έτους κάθε αυτοδιοικητικής περιόδου, υπενθυμίζεται ότι – λόγω και των νέων στενών δημοσιονομικών συνθηκών – το προσχέδιο του προϋπολογισμού κάθε Δήμου/ Περιφέρειας καταρτίζεται εντός του φθινοπώρου του προηγούμενου έτους. Επομένως, στην πράξη, παρ’ όλο που θεωρητικά ο προϋπολογισμός κατατίθεται από τη νέα Δημοτική/Περιφερειακή Αρχή, η αναμόρφωση των ήδη σχεδόν δεδομένων μεγεθών του προϋπολογισμού από τις Δημοτικές/Περιφερειακές Αρχές που αναλαμβάνουν την 1η Σεπτεμβρίου είναι σχεδόν αδύνατη ή, πάντως, πολύ περιορισμένη.

Βάσει των ανωτέρω, η μεταβολή που επήλθε με το ν. 3852/2010 σε σχέση με το χρόνο διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών και τη διάρκεια της αυτοδιοικητικής περιόδου δεν θεωρείται σημαντική, χωρίς ωστόσο να υπάρχει σημαντικός αντίλογος και στη διατήρηση της πενταετούς αυτοδιοικητικής περιόδου, εφ’ όσον διασφαλιστεί το μείζον, που είναι η αποσύνδεση των αυτοδιοικητικών εκλογών από τις ευρωεκλογές».

Σκουρλέτης: Καμία λογική συνάφεια η συσχέτιση τοπικών με ευρωεκλογές

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο υπουργός Εσωτερικών κατά την παρουσίαση του πορίσματος, λέγοντας ότι «θα έλεγα ότι η συσχέτιση των περιφερειακών εκλογών και των τοπικών με τις ευρωεκλογές δεν έχει καμία λογική συνάφεια. Δεν υπάρχει κάποιο επιχείρημα γιατί θα πρέπει να είναι την ίδια ημέρα. Είναι κάτι το οποίο θα το συζητήσουμε, υπάρχει αυτή η πρόταση που αναφερθήκατε, είμαστε ανοιχτοί στις παρατηρήσεις πάνω σ’ αυτό το θέμα», κατέληξε.

Το πλήρες κείμενο του πορίσματος για το Εκλογικό Σύστημα

Το ζήτημα του εκλογικού συστήματος μονοπώλησε τη δημόσια συζήτηση σε σχέση με την εν εξελίξει μεταρρύθμιση. Αντίθετα, τόσο σε μεθοδολογικό, όσο και σε ουσιαστικό επίπεδο, το εκλογικό σύστημα που προτείνεται δεν αποτελεί την αφετηρία της μεταρρύθμισης, αλλά επιδιώκει να εντάσσεται ως ένα λειτουργικό και οργανικά αναπόσπαστο μέρος αυτής, στο πλαίσιο μίας συνολικότερης λογικής.

Για την κατάρτιση της παρούσας πρότασης, καταγράφηκε και αξιολογήθηκε, κατ’ αρχήν, η διαχρονική εξέλιξη και η σήμερα υφιστάμενη κατάσταση σε ό,τι αφορά τα βασικά όργανα των Ο.Τ.Α. και τον τρόπο ανάδειξης αυτών.
Υφιστάμενη κατάσταση – Αξιολόγηση
Χρόνος διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών – Διάρκεια της αυτοδιοικητικής περιόδου

Μετά τη μεταβολή του ν. 3852/2010, οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές διεξάγονται κάθε πέντε (5) χρόνια, ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές. Οι νέες δημοτικές και περιφερειακές αρχές αναλαμβάνουν καθήκοντα την 1η Σεπτεμβρίου του έτους διεξαγωγής των εκλογών.

α. Σε ό,τι αφορά την ταυτόχρονη διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών και των ευρωεκλογών :

Η σύνδεση δύο τελείως διαφορετικών ως προς το επίπεδο και τα διακυβεύματα εκλογικών διαδικασιών, θεωρείται, με βάση και την εμπειρία από την εφαρμογή του «Καλλικράτη» στις πρόσφατες εκλογές του 2014, λανθασμένη, καθώς υποβαθμίζει τη σημασία και των δύο διαδικασιών και συσκοτίζει τα επίδικα ζητήματα κάθε μίας.

Η εξοικονόμηση δαπανών, που υπήρξε το βασικό επιχείρημα της ταυτόχρονης διεξαγωγής, φαίνεται από την εμπειρία του 2014 ότι δεν υπήρξε υπολογίσιμη, καθώς η διεξαγωγή τριπλών εκλογών, αυξάνει το φόρτο εργασίας των εμπλεκομένων και τις απαιτήσεις από τη διαδικασία και, συνεπώς, καθιστά αδύνατο τον αντίστοιχο περιορισμό των δαπανών. Με άλλα λόγια, η ταυτόχρονη διεξαγωγή των εκλογών δεν μείωσε τη σχετική δαπάνη στο μισό.

Σε ό,τι δε αφορά την υποτιθέμενη ενίσχυση της συμμετοχής στις ευρωεκλογές, αυτή αφ’ ενός μεν δεν υπήρξε τόσο σημαντική (52,54% το 2009 έναντι 59,33% το 2014), αφ’ ετέρου δε δεν μπορεί να αποδοθεί μονοσήμαντα μόνο στην ταύτισή τους με τις αυτοδιοικητικές εκλογές, αφού μεσολάβησαν και σημαντικές πολιτικές εξελίξεις. Σε κάθε δε περίπτωση, η εκλογική διαδικασία για τις αυτοδιοικητικές αρχές, ενόψει και της εξαιρετικής σημασίας τους, δεν είναι σκόπιμο να φαλκιδεύεται λόγω άλλων πρακτικών, οικονομικών κ.λπ. επιδιώξεων.

Εξάλλου, θα πρέπει να επισημανθεί και η σημαντική αναστάτωση που υπήρξε ενόψει του διαφορετικής σύνθεσης του εκλογικού σώματος σε καθεμία από τις εν λόγω εκλογικές διαδικασίες (αυτοδιοικητικές εκλογές – ευρωεκλογές), κυρίως σε ό,τι αφορά το θεσμό των ετεροδημοτών, με αποτέλεσμα τη σημαντική επιβάρυνση όλων των συντελεστών της εκλογικής διαδικασίας, την ταλαιπωρία των πολιτών και, κυρίως, τη δημιουργία ανασφάλειας δικαίου ως προς τους δικαιούμενους να ψηφίσουν και, κατά συνέπεια, το κύρος της εκλογικής διαδικασίας.

Τέλος, υπενθυμίζεται ότι – λόγω της προχειρότητας με την οποία είχε συνταχθεί η σχετική διάταξη στον «Καλλικράτη» – πριν τις εκλογές του 2014 διαπιστώθηκε ότι δεν ήταν σαφές αν με τις ευρωεκλογές έπρεπε να ταυτιστεί ο πρώτος ή ο δεύτερος γύρος των αυτοδιοικητικών εκλογών, εξ ου και μεσολάβησε, σε συνέχεια και σφοδρής πολιτικής αντιπαράθεσης που προηγήθηκε, νομοθετική ρύθμιση για την αποσαφήνιση του θέματος (άρ. 10 παρ. 1 και 2 Ν. 4239/2014).

Ιδίως ενόψει της αλλαγής που μεσολάβησε και στο θεσμικό πλαίσιο των ευρωεκλογών με το ν. 4255/2014, με την αύξηση του αριθμού των υποψηφίων και την καθιέρωση του σταυρού εκλογής

β. Σε ό,τι αφορά τη διάρκεια της αυτοδιοικητικής περιόδου: H καθιέρωση της πενταετούς αυτοδιοικητικής περιόδου δεν δικαιολογείται ούτε δικαιοπολιτικά ούτε από την εμπειρία εφαρμογής του «Καλλικράτη». Υπενθυμίζεται ότι σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο – όπου υποτίθεται τα διακυβεύματα είναι περισσότερα και πιο σύνθετα – η κοινοβουλευτική περίοδος είναι (στην καλύτερη περίπτωση) τετραετής, επομένως δεν είναι σαφές γιατί μία Δημοτική/ Περιφερειακή Αρχή δεν μπορεί να σχεδιάσει και να υλοποιήσει το πρόγραμμά της εντός του ίδιου χρονικού κύκλου, πολλώ δε μάλλον που η αυτοδιοικητική θητεία – σε αντίθεση με την κυβερνητική – είναι εκ του νόμου σταθερή και εκ των προτέρων δεδομένη.

Ειδικότερα δε σε σχέση με τον προϋπολογισμό του πρώτου έτους κάθε αυτοδιοικητικής περιόδου, υπενθυμίζεται ότι – λόγω και των νέων στενών δημοσιονομικών συνθηκών – το προσχέδιο του προϋπολογισμού κάθε Δήμου/ Περιφέρειας καταρτίζεται εντός του φθινοπώρου του προηγούμενου έτους. Επομένως, στην πράξη, παρ’ όλο που θεωρητικά ο προϋπολογισμός κατατίθεται από τη νέα Δημοτική/Περιφερειακή Αρχή, η αναμόρφωση των ήδη σχεδόν δεδομένων μεγεθών του προϋπολογισμού από τις Δημοτικές/Περιφερειακές Αρχές που αναλαμβάνουν την 1η Σεπτεμβρίου είναι σχεδόν αδύνατη ή, πάντως, πολύ περιορισμένη.

Βάσει των ανωτέρω, η μεταβολή που επήλθε με το ν. 3852/2010 σε σχέση με το χρόνο διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών και τη διάρκεια της αυτοδιοικητικής περιόδου δεν θεωρείται σημαντική, χωρίς ωστόσο να υπάρχει σημαντικός αντίλογος και στη διατήρηση της πενταετούς αυτοδιοικητικής περιόδου, εφ’ όσον διασφαλιστεί το μείζον, που είναι η αποσύνδεση των αυτοδιοικητικών εκλογών από τις ευρωεκλογές.