Πρωταπριλιά σήμερα - Γιατί λέμε ψέματα;

 Ξέρετε  τι μέρα είναι σήμερα; Μήπως ξέρετε ότι δεν λέγονται μόνο ψέματα, αλλά η 1η Απριλίου είναι και επίσημη αργία της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπου γιορτάζεται η έναρξη του αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α.; Επίσης, ξέρετε ότι λέμε ψέματα στην Ελλάδα (γενικότερα), αλλά δεν ανήκει στη δική μας παράδοση; Λοιπόν, τέλος τα ψέματα για την Πρωταπριλιά. Πάμε να δούμε πώς προέκυψε αυτό το έθιμο, που το κάναμε εισαγωγή από την Ευρώπη.

Οι εκδοχές για το πού και πότε ξεκίνησε διίστανται.

Οι επικρατέστερες εκδοχές είναι δυο:

Οι Κέλτες και τα ψέματα

Η πρώτη εκδοχή, θέλει η Πρωταπριλιά να ξεκινάει από τους Κέλτες. Ο συγκεκριμένος λαός της βορειοδυτικής Ευρώπης ήταν δεινοί ψαράδες. Άρα, αντιλαμβάνεστε πως μπορεί να ξεκίνησαν τα ψέματα.... Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου, αλλά τη συγκεκριμένη εποχή δεν υπάρχει εύκολη ψαριά, κατάσταση που υποχρέωνε τους ψαράδες να μην παραδεχτούν ποτέ ότι δεν είναι οι καλύτεροι και αποτελεσματικότεροι. Τα ψέματα ξεκίνησαν σχετικά με την ποσότητα των ψαριών και στο πέρασμα των αιώνων παγιώθηκε και έγινε έθιμο. Αυτό που δεν ήξεραν οι Κέλτες είναι ότι στην Ελλάδα οι γιαγιάδες έχουν τα ψάρια για....λαχτάρα!
Η ψευτοΠρωτοχρονιά των Γάλλων

Μπορεί να σας άρεσε η εκδοχή με τους Κέλτες, γιατί φαίνεται και πιο ανθρώπινη, αλλά ιστορικά θεωρείται βάσιμη αυτή η εκδοχή που θέλει γενέτειρα του εθίμου τη Γαλλία και τοποθετείται στον 16ο αιώνα. Σϋμφωνα λοιπόν με αυτή, μέχρι και το 1564 οι Γάλλοι γιόρταζαν την Πρωτοχρονιά την 1η Απριλίου. Εκείνη τη χρονιά, όμως, έγινε η μεγάλη αλλαγή με απόφαση του βασιλιά Κάρολου του 9ου, που επέβαλλε να γιορτάζεται η Πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου. Ο λαός χωρίστηκε σε δυο μέρη και προέκυψαν δυο εορτασμοί: όσοι αντέδρασαν με την αλλαγή, συνέχισαν να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά την 1η Απριλίου, ενώ όσοι συμφώνησαν έστελναν στους αντιδραστικούς πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους πειράξουν. Δε ήθελε και πολύ να γίνει συνήθεια, που ταξίδεψε και στις υπόλοιπες χώρες, με την απαιτούμενη παραλλαγήκαι παραφθορά μέσα στο πέρασμα των αιώνων.

Το ψέμα φέρνει...τύχη στην Ελλάδα

Τελικά, επειδή η Ελλάδα είναι Ευρώπη, η Πρωταπριλιά έφτασε και σε εμάς, καθιερώθηκε και της δώσαμε (σιγά μην το αφήμανε) τη δική μας εκδοχή, εξήγηση και πραγματοποίηση. Με βασική ιδέα τα αθώα ψέματα οι Έλληνες ξεκίνησαν να γιορτάζουν την Πρωταπριλιά, πιστεύοντας ότι όποιος ξεγελάσει το «θύμα» του θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Σε κάποιες άλλες περιοχές πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειες του. Επίσης, αν βρέξει την Πρωταπριλιά, θεωρούν σε κάποια μέρη της Ελλάδας ότι το βρόχινο νερό έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Τι γίνεται, όμως, με το «θύμα»; Δυστυχώς τα νέα δεν είναι καλά, αφού θεωρείται ότι θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα αν είναι παντρεμένος θα χηρέψει γρήγορα!

Ο Έλληνας λαογράφος και Πανεπιστημιακός Δημήτρης Λουκάτος, λέει ότι «το έθιμο αυτό αποτελεί ένα σκόπιμο ξεγέλασμα των βλαπτικών δυνάμεων που θα εμπόδιζαν την όποια παραγωγή, όπως είναι η αρχή του μήνα τόσο για τον Μάρτιο, όσο και τον Απρίλιο υποχρεώνοντας πολλούς να λαμβάνουν διάφορα "αντίμετρα" ».

Επίσης, ο Έλληνας λαογράφος, πανεπιστημιακός και ακαδημαϊκός Γεώργιος Μέγας συμφωνεί, λέγοντας ότι η πρωταπριλιάτικη «ψευδολογία παραπλανά ελλοχεύουσες δυνάμεις του κακού, έτσι ώστε να θεωρείται από τον λαό ως σημαντικός όρος μαγνητικής ενέργειας (έλξης ή αποτροπής) για μια επικείμενη επιτυχία».

Γιατί λέμε ψέματα;

Η απάντηση των ψυχολόγων είναι πολύπλοκη. Το ψέμα εμφανίζεται στην ζωή μας από τα πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου. Γιατί λέμε ψέματα; Τα μικρά παιδιά θέλουν να αποφύγουν μία τιμωρία ή να κάνουν το δικό τους, οι έφηβοι για να νιώσουν αποδοχή και μεγαλώνοντας απλά το έχουμε συνηθίσει και μας είναι εύκολο. Μεγαλώνοντας, λέμε ψέματα πειστικά, ψέματα στη δουλειά, ψέματα στον σύντροφό μας για να αποφύγουμε τη γκρίνια. Αυτά, βέβαια, είναι τα«λευκά» ψέματα, που δεν έχουν ως αποτέλεσμα κάτι καταστροφικό.

Από την άλλη υπάρχει και ο Friedrich Nietzsche, που λέει ότι «Αυτός που δε μπορεί να πει ψέματα δεν ξέρει ποια είναι η αλήθεια», αλλά προσθέτει: «Δεν με ενοχλεί που μου είπες ψέματα, με ενοχλεί που από εδώ και πέρα δεν μπορώ να σε πιστεύω».