Το μαγιόξυλο είναι ο προπομπός του πρωτομαγιάτικου στεφανιού, που στα παλιά τα χρόνια φτιάχνονταν κι αυτό από κλαδιά και όχι από λουλούδια.Το μαγιόξυλο, όπως και το στεφάνι της Πρωτομαγιάς συμβολίζει τη γονιμότητα και την καρποφορία, την ευημερία και την ευτυχία.Όποιος φτιάξει ένα τέτοιο κλαδί θα έχει υγεία, ευτυχία, καλή τύχη και ευφορία.
Έπιασε το μαγιόξυλο:Αυτή η φράση , που συνηθίζεται να λέγεται σήμερα σκωπτικά , προήλθε από τη μεσαιωνική συνήθεια , να στολίζουν οι νέοι την πρωτομαγιά ένα κλαρί κερασιάς και να το προσφέρουν , ύστερα , στην αγαπημένη τους ή την αρραβωνιαστικιά τους
Άλλη εκδοχή: Κατά τη διάρκεια της γιορτής της Πρωτομαγιάς ένας νέος θαυμάζει την ομορφιά μιας νεαρής αλλά παντρεμένης γυναίκας και πέφτει νεκρός από το χέρι του συζύγου της.
Τότε ο Μάης με το θαυματουργό «μαγιόξυλο» του ακουμπά τον νέο και τον ανασταίνει.
Η ανάσταση αυτή συμβολίζει την ανανέωση που είναι φανερή αυτή την εποχή.
Τότε ο Μάης με το θαυματουργό «μαγιόξυλο» του ακουμπά τον νέο και τον ανασταίνει.
Η ανάσταση αυτή συμβολίζει την ανανέωση που είναι φανερή αυτή την εποχή.
Το αμίλητο νερό:Σε νησιά του Αιγαίου την Πρωτομαγιά, τα κορίτσια σηκώνονταν την αυγή και έπαιρναν μαζί τους τα λουλούδια, που είχαν μαζέψει από την παραμονή και πήγαιναν στα πηγάδια να φέρουν το «αμίλητο νερό» (αμίλητο γιατί το κουβαλούσαν χωρίς να μιλούν). Όταν το έφερναν στο σπίτι, πλένονταν όλοι με αυτό.
Η πρωτομαγιά των αγροτών:Οι αγρότες φτιάχνουν το Μάη τους με πρασινάδες, καρπούς, σκόρδο για τη βασκανία και αγκάθι για τον εχθρό. Στις περιοχές της Σμύρνης, την παραμονή της Πρωτομαγιάς, οι αγρότες πήγαιναν στην εξοχή, για να κόψουν οτιδήποτε είχε καρπό: σιτάρι, κριθάρι, σκόρδα, κρεμμύδια, κλαδιά συκιάς με τα σύκα, κλαδιά αμυγδαλιάς με τα αμύγδαλα, κλαδιά ροδιάς με τα ρόδια. Στην Αγιάσο της Λέσβου, φτιάχνουν στεφάνια από όλα τα λουλούδια και βάζουν μέσα “δαιμοναριά”, άγριο χόρτο με πλατιά φύλλα και κίτρινα λουλούδια για να δαιμονίζονται οι γαμπροί. Στη Σέριφο, από το βράδυ της παραμονής, κρεμούν στην πόρτα ένα στεφάνι από λουλούδια τσουκνίδες, κριθάρι και σκόρδο.
Στην Ήπειρο, την παραμονή της Πρωτομαγιάς, τα παιδιά πηγαίνουν στους κήπους, χτυπώντας μαγειρικά σκεύη και λέγοντας μαγικά ξόρκια για να διώξουν μακριά τα φίδια. Τα ξόρκια και τα μάγια είναι συνδεδεμένα με τον μήνα Μάιο, γιατί κατά τα ρωμαϊκά χρόνια ο Μάιος ήταν ο μήνας αφιερωμένος στους νεκρούς. Κρατώντας κάποια στοιχεία δεισιδαιμονίας ακόμα και σήμερα, τον μήνα αυτό σε πολλά μέρη δεν γίνονται γάμοι, ενώ πολλές νοικοκυρές έχουν φυλαγμένη μία από τις κουλούρες της Μ. Πέμπτης στο εικονοστάσι, με σκοπό να καταναλωθεί την Πρωτομαγιάγια να προστατεύονται τα μέλη της οικογένειας από τα μάγια.Ένα πολύ θεατρικό έθιμο είναι η Ανάσταση του Μαγιόπουλου, που το συναντάμε σε περιοχές όπως ο Βόλος, το Ζαγόρι Ηπείρου, ο Καστανιάς Στυμφαλίας κ.α. Ανά περιοχές μπορεί να το ακούσετε ως Φουσκοδένδρι ή Ζαφείρη. Ένας έφηβος παριστάνει στους αγρούς τον πεθαμένο Διόνυσο. Οι κόρες του χωριού του τραγουδούν τον “Κορμό” ένα θρηνητικό τραγούδι με σκοπό να τον αναστήσουν και μαζί με αυτόν και ολόκληρη τη φύση.
Στην Κοζάνη κόβουν λυγαριά και την τυλίγουν στη μέση, γιά να γίνουν ευλύγιστοι, αγκαλιάζουν χονδρά δένδρα, γιά να παχύνουν και να ζήσουν, σαν κι εκείνα, πολλά χρόνια. Αλλού, τα παιδιά ή και άνδρες γυρνούν την Πρωτομαγιά από σπίτι σε σπίτι κρατώντας το «μαγιόξυλο», κλαδί από κυπαρίσσι ή άλλο δένδρο, ή περιφέρουν το «Mαγιόπουλο», άνδρα ή παιδί στολισμένο με άνθη.
Στην Πάργα γύριζαν τα σπίτια και τραγουδούσαν το τραγούδι του Μαΐου, στεφανωμένα με λουλούδια και κρατώντας στα χέρια τους μεγάλους κλώνους πορτοκαλιάς ή νεραντζιάς, γεμάτους άνθη.
Ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς σηματοδοτεί την τελική νίκη του καλοκαιριού απέναντι στον χειμώνα, την κατίσχυση της ζωής επί του θανάτου και έχει ρίζες που ανάγονται σε προχριστιανικές αγροτικές λατρευτικές τελετές για τη γονιμότητα των αγρών και, κατ’ επέκταση, και των ζώων και των ανθρώπων.Η αρχαιότατη γιορτή της Πρωτομαγιάς συνεχίστηκε στο διάβα των αιώνων με επισημότητα και με διάφορες μορφές και εκδηλώσεις.
Μία από τις παλαιότερες γιορτές ήταν τα Ανθεστήρια, η γιορτή των λουλουδιών, η πρώτη επίσημη γιορτή ανθέων των Ελλήνων.Τα Ανθεστήρια, κατά τη διάρκεια των οποίων πομπές με κανηφόρες που έφερναν άνθη βάδιζαν με μεγαλοπρέπεια προς τα ιερά, ιδρύθηκαν πρώτα στην Αθήνα και έπειτα πήραν πανελλήνια μορφή, αφού διαδόθηκαν και σ άλλες πόλεις της Ελλάδος. Σύμφωνα με το μύθο, στα Ανθεστήρια «ανασταινόταν» ο… σκοτωμένος θεός Ευάνθης, επίθετο του Διόνυσου, από το χυμένο αίμα του οποίου φύτρωσε η άμπελος.
Γιατί φτιάχνουμε στεφάνι την Πρωτομαγιά;
Στις μέρες μας έχουμε καθιερώσει στεφάνια από λουλούδια του αγρού ή των κήπων, τα οποία τοποθετούμε για μερικές μέρες στην κύρια είσοδο των σπιτιών μας. Δύσκολα μπορεί πια να ανιχνευτεί συμβολισμός στο σύγχρονο μαγιάτικο στεφάνι. Για τους περισσότερους δεν αποτελεί ίσως τίποτα περισσότερο από μια όμορφη σύνθεση λουλουδιών, χωρίς να παραπέμπει σε συσχετισμούς, σύμφωνα με τους οποίους «χαρίζει» στους ενοίκους ενός σπιτιού υγεία, καλή τύχη, ειρήνη, ευτυχία και ευφορία. Παλιότερα, όμως, το στεφάνι του Μάη έπρεπε να έχει ορισμένα λουλούδια για να πιάσουν οι ευχές που έκαναν οι νοικοκυρές.
Η Πρωτομαγιά είναι μια ημέρα με διπλό χαρακτήρα. Συνήθως το όνομα της μας παραπέμπει στην πολιτική της όψη, η οποία συνδυάζεται και με την”απεργία” από την εργασία. Η Πρωτομαγιά, ως εργατική γιορτή, καθιερώθηκε στις 20 Ιουλίου 1889, σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγου την 1η Μαΐου 1886, που διεκδικούσαν το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Ο ξεσηκωμός δυστυχώς κατέληξε σε αιματοχυσία, μετά από την επέμβαση της αστυνομίας. Ο εορτασμός είναι αφορμή για να υπενθυμίσει η εργατική τάξη τα κοινωνικά και οικονομικά της θέματα (είτε επιτεύγματα είτε ζητούμενα) και να θέσει νέους στόχους για το μέλλον.
Παρόλα αυτά η Πρωτομαγιά είναι και η γιορτή της άνοιξης και της φύσης που συνδέεται με πολλά ήθη κι έθιμα που έχουν πανάρχαιες ρίζες. Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα που κρατάει από την Αρχαία Ελλάδα και σώζεται μέχρι και σήμερα, είναι το μαγιάτικο στεφάνι. Πιθανώς, συνδυάζεται με τη γιορτή του Θαργηλιώνος, ενός μήνα των αρχαίων που περίπου χρονικά αντιστοιχεί στο Μάιο. Τα Θαργήλια ήταν μια αγροτική γιορτή κατά τη διάρκεια της οποίας, οι πιστοί προσέφεραν στους θεούς τους πρώτους καρπούς της νέας σοδειάς και πραγματοποιούσαν μια λατρευτική πομπή περιφέροντας ένα πράσινο ανθισμένο κλαδί από οπωροφόρα δέντρα, στολισμένο με καρπούς.
Το κλαδί συμβόλιζε τη ζωή και την ανανέωσή της και “υποσχόταν” στον κάτοχό του υγεία, καλοτυχία, ειρήνη, ευτυχία και ευφορία. Από αυτό το κλαδί, λέγεται ότι φτάσαμε στο μαγιάτικο στεφάνι, το οποίο πλέον δεν στολίζεται με καρπούς αλλά με λουλούδια της εποχής. Παλαιότερα, η επιλογή των λουλουδιών και ο τρόπος της τοποθέτησης τους δεν ήταν απλή υπόθεση. Κάθε λουλούδι που επέλεγαν είχε το συμβολισμό και την “υποχρέωση” να φέρει εις πέρας ένα έργο. Για παράδειγμα, τα λουλούδια έπρεπε να είναι ανοιγμένα (ανθισμένα) για να είναι όλον το χρόνο και το σπίτι που στόλιζαν ανθισμένο ή να έχει κι ένα κλωνάρι λυγαριάς γιατί έτσι θα βρουν αγάπη τα κορίτσια του σπιτιού ή να έχει στη μέση (σαν μάτι) ένα σκόρδο για να διώχνει το κακό το μάτι και άλλα πολλά που έσβησαν με την πάροδο των χρόνων.
Καλό μήνα
