Απάντηση Φάμελλου σε Ανδριανό και βουλευτές ΝΔ για τους αγροτικούς χάρτες

 Στην 2874/25-1-2017 Ερώτηση που είχε καταθέσει ο Βουλευτής Αργολίδας της Νέας Δημοκρατίας κ. Γιάννης Ανδριανός με άλλους βουλευτές του κόμματος με θέμα τα σημαντικά προβλήματα που έχουν ανακύψει με τη διαδικασία ανάρτησης των δασικών χαρτών, απάντησε ο αρμόδιος αν. Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σωκράτης Φάμελλος.

Στην απάντηση του Υπουργού αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:

“Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας υλοποιεί το έργο των δασικών χαρτών, εκπληρώνοντας μια συνταγματική απαίτηση περισσότερων των 40 ετών. Ο δασικός χάρτης αποτελεί κτηματογραφικό διάγραμμα που απεικονίζει τις εκτάσεις στις οποίες εφαρμόζονται πρωταρχικά οι διατάξεις της δασικής νομοθεσίας. Επίσης, στο δασικό χάρτη απεικονίζονται και οι διοικητικές πράξεις που μετέβαλλαν τη χρήση δασικού χαρακτήρα εκτάσεων (εποικισμός, σχέδια πόλης, αναδασμοί, κλπ). Σύννομες υφιστάμενες χρήσεις γης δεν αναιρούνται και δεν είναι αναγκαία η υποβολή αντίρρησης.

Ο σαφής και χωρίς αμφισβήτηση προσδιορισμός και η οριοθέτηση του χώρου στον οποίο ισχύουν και εφαρμόζονται οι εν γένει διατάξεις της δασικής νομοθεσίας καθώς και το γεγονός ότι καθίστανται πλέον γνωστοί και καθορίζονται οι θεσμικοί όροι και οι δυνατότητες χειρισμού, προστασίας και ανάπτυξης των διαφόρων περιοχών της χώρας είναι τα βασικά αναπτυξιακού χαρακτήρα οφέλη που θα προκύψουν με την κύρωση των δασικών χαρτών.

Με την οριοθέτηση αυτή, η Πολιτεία είναι σε θέση να προβεί σε Εθνικό χωροταξικό σχεδιασμό, λαμβάνοντας υπόψη τα πάσης φύσεως δασικά εδάφη (δάση, δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις κλπ), τα οποία αποτελούν περίπου το 65-70% της έκτασης της χώρας.

Ταυτόχρονα, η οριοθέτηση του χώρου μέσω της κύρωσης των δασικών χαρτών μπορεί να αποτελέσει πλήρες αποδεικτικό υλικό και στοιχείο σε κάθε διοικητική και δικαστική αρχή για τα τμήματα που αποτελούν δασικές εν γένει εκτάσεις και συμπεριλαμβάνονται σ' αυτούς. Επίσης, εξασφαλίζεται η αξιοπιστία των εγγράφων στις κτηματογραφήσεις του Εθνικού Κτηματολογίου και τέλος εμφανίζεται μια πλήρης εικόνα όλων των καταπατήσεων δασικών εκτάσεων (δημόσιας γης) από τρίτους, από το 1945 μέχρι σήμερα παρέχοντας τη δυνατότητα στην πολιτεία να προβεί σε ρυθμίσεις για λύση του προβλήματος που ταλανίζει την Διοίκηση και τους διοικούμενους, με γνώμονα κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές παραμέτρους προς όφελος των πολιτών και του Κράτους.

Η ανάρτηση για πρώτη φορά ενός μεγάλου αριθμού ποσοστού χαρτών (στο 35% της έκτασης της χώρας σε σχέση με το μόλις 1% κατά το παρελθόν) οδήγησε στην αποκάλυψη σημαντικών προβλημάτων διαχείρισης του δασικού χώρου τα οποία απαιτούσαν επίλυση. Το Υπουργείο ενημερώθηκε για τις απόψεις των διάφορων ενδιαφερομένων μερών και έχει προχωρήσει ήδη σε σειρά ρυθμίσεων με τους Νόμους 4462/2017 (22/03/2017) και 4467/2017 (13/04/2017) που αφορούν τόσο τις διατάξεις περί δασικών χαρτών, όσο και τις γενικότερες διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, οι οποίες είναι καθοριστικές για να συνεχιστεί απρόσκοπτα η διαδικασία της κατάρτισης των δασικών χαρτών.

Τα θεωρημένα, στα υπόβαθρα της ΕΚΧΑ ΑΕ από τις αρμόδιες υπηρεσίες, περιγράμματα των εκτάσεων που με διοικητική πράξη άλλαξαν χρήση, εφαρμόστηκαν ήδη επί των δασικών χαρτών εφόσον υφίσταντο πριν την ανάρτηση ή θα εφαρμοστούν κατά τη διαδικασία εξέτασης αντιρρήσεων (παρ. 2 άρθρου 18 ν. 3889/10 όπως ισχύει) εφόσον προσκομιστούν. Στη με αριθ. 151590/331 (06-02-2017) απόφαση ΥΠΕΝ “Καθορισμός ειδικού τέλους για την άσκηση αντιρρήσεων της παρ. 1 αρθ 15 ν. 3889/2010 (ΦΕΚ 182 Α) κατά του περιεχομένου αναρτημένου δασικού χάρτη” στο άρθρο 2Β προβλέπεται η ατελώς υποβολή αντιρρήσεων για διοικητικές πράξεις που δεν συμπεριλήφθηκαν στο δασικό χάρτη.

Αν ούτε σε αυτό το στάδιο δεν αποτυπωθούν στο δασικό χάρτη όλες οι διοικητικές πράξεις που αναδεικνύουν τη νομική εξαίρεση από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, υπάρχει ρητή πρόβλεψη και στο άρθρο 20 παρ. 1 ν. 3889/10 όπως ισχύει, για αναμόρφωση κυρωμένου δασικού χάρτη εξαιτίας διοικητικών πράξεων που όφειλαν να συμπεριληφθούν ή εσφαλμένα αποτυπώθηκαν σε αυτόν.

Όσον αφορά την αποτύπωση ορίων οικισμών, οι ΟΤΑ της χώρας από την ψήφιση του Νόμου 4389/2016 (Μάιος 2016) που τροποποίησε τον Ν. 3889/2010 έχουν ενημερωθεί για την ανάγκη ενσωμάτωσης των εγκεκριμένων σχεδίων πόλης, των μη εγκεκριμένων σχεδίων πόλης και των οικιστικών πυκνώσεων στους προς ανάρτηση χάρτες (βλ. Άρθρο 23 παρ. 1,2α,2β και παρ. 4 Ν. 3889/2010 όπως ισχύει).

Επιπλέον η ΕΚΧΑ ΑΕ ενημέρωσε έγκαιρα τους δήμους για τις υποχρεώσεις τους βάσει του παραπάνω Νόμου. Ωστόσο, λόγω της περιορισμένης ανταπόκρισης των ΟΤΑ (μόλις τρεις στους 10 συμμορφώθηκαν με το Νόμο) το ΥΠΕΝ εξέδωσε την εγκύκλιο υπ' αριθμ. 151590/331/06-02-2017 με την οποία δίνεται η δυνατότητα στις Διευθύνσεις Δασών των περιοχών που έχει γίνει ανάρτηση, αλλά και στην ΕΚΧΑ ΑΕ, να ενημερώνουν τους δασικούς χάρτες με τα όρια των οικισμών των παραγράφων 2α και 2β του άρθρου 23 του Ν. 3889/2010 όπως ισχύει, δηλαδή με τα όρια των εγκεκριμένων σχεδίων πόλεως και των μη εγκεκριμένων σχεδίων. Το ΥΠΕΝ δεδομένου του καθοριστικού ρόλου των Δήμων στην υλοποίηση του έργου μέσω της ανάρτησης των ορίων των εγκεκριμένων ή μη Σχεδίων Πόλεως και των οικιστικών πυκνώσεων, κάλεσε εκ νέου τους Δήμους να εκπληρώσουν την υποχρέωσή τους προς όφελος και των δημοτών τους και με τον Ν. 4467/2017 έδωσε τη δυνατότητα αυτό να γίνεται μέχρι και το τέλος της περιόδου αντίρρησης.

Για την αποτύπωση ως αναδασωτέων, εκτάσεων γεωργικού χαρακτήρα, επισημαίνουμε ότι ο δασικός χάρτης απλά συμπεριέλαβε και απεικόνισε μια διοικητική πράξη που ήδη ισχύει και δεν έχει ανακληθεί ή ακυρωθεί. Για την επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος, υπάρχει ήδη διάταξη στο ν. 998/79 αρθ. 44 παρ. 4 που προβλέπει τη διαδικασία τροποποίησης ή ανάκλησης της απόφασης αναδάσωσης και έχει αποσταλεί σχετική εγκύκλιος από το ΥΠΕΝ (153373/441/22-2-2017) προς τις δασικές υπηρεσίες της χώρας για την άμεση ενεργοποίηση της παραπάνω διάταξης. Επιπλέον, ο Ν. 4462/2017:

α. υποχρεώνει τους Δασάρχες και τους συντονιστές των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων να εφαρμόσουν την ανάκληση της αναδάσωσης άμεσα και

β. κάνει ξεκάθαρο ότι επιτρέπεται η άσκηση αντιρρήσεων για περιοχές που αμφισβητούνται για το δασικό τους χαρακτήρα και οι οποίες βρίσκονται κάτω από το γενικό περίγραμμα της αναδασωτέας.

Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι με την υπ. Αριθμ. 153394/919 (12-4-2017) Υπουργική Απόφαση καθορίζονται τα πρόδηλα λάθη των δασικών χαρτών και δίνεται η εντολή στη διοίκηση να προχωρήσει στη διόρθωσή τους στους χάρτες. Με την παραπάνω ΥΑ γίνεται προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος εκείνων των περιπτώσεων που μπορεί να έχουν διαφύγει της προσοχής της της διοίκησης κατά τη θεώρηση του χάρτη.

Η αλληλεπίδραση των δασικών χαρτών με την αγροτική παραγωγή μπορεί να αποκαλύψει περιπτώσεις κατά τις οποίες εκχερσώθηκε δασική γη για αγροτική καλλιέργεια, ή αγροτική γη που διασώθηκε λόγω εγκατάλειψης. Υπάρχει μάλιστα πιθανότητα στην πρώτη περίπτωση να υπάρχει παροχή επιδότησης από τον ΟΣΔΕ. Για την παραπάνω περίπτωση υπήρξε τροποποίηση του Ν. 3889/2010 με το άρθρο 2 του Ν. 4462/2017 σύμφωνα με την οποία ο ΟΠΕΚΕΠΕ να λαμβάνει υπόψη του τους κυρωμένους και όχι τους αναρτημένους χάρτες (κατά αυτό τον τρόπο δίνεται λύση για τις επιδοτήσεις του 2017).

Από την ανάρτηση των δασικών χαρτών προέκυψε η ανάγκη τακτοποίησης των αγροτικών καλλιεργειών και η εκχώρηση δασικών εκτάσεων προς καλλιέργεια, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία. Για τις παραπάνω περιπτώσεις το ΥΠΕΝ έδωσε λύση μέσω των άρθρων 2,4 και 5 του Ν.4467/2017 αντιμετωπίζονται ζητήματα εξαγοράς εκτάσεων που εκχερσώθηκαν, δίνοντας τη δυνατότητα στους πολίτες να αιτηθούν την τακτοποίηση των εκτάσεων που χρησιμοποιούν για καλλιέργεια και έχουν δασικό χαρακτήρα, ώστε να μην κυρωθεί σε εκείνα τα γεωτεμάχια ο δασικός χάρτης. Με τον παραπάνω νόμο εξυπηρετούνται οι διαδικασίες τακτοποίησης, τόσο για τις προ του 1975 όσο και για τις από το 1975 έως το 2007 εκτάσεις, μέσω μείωσης της αντικειμενικής αξίας εξαγοράς και αύξησης της αποπληρωμής σε 100 δόσεις, με τη διευκόλυνση των διαδικασιών αναδάσωσης, με συμπληρωματικών γεωργικές κατασκευές χωρίς μελέτες και δαπάνες φακέλου. Για την εξυπηρέτηση των διαδικασιών αυτών, δίνεται η δυνατότητα στην ΕΚΧΑ να προσλαμβάνει προσωπικό και να το παραχωρεί στις Δασικές Υπηρεσίες.

Ένα από τα προβλήματα που αναδείχθηκαν με την ανάρτηση των χαρτών ήταν το ύψος των τελών που είχαν καθοριστεί σε Κοινή Υπουργική Απόφαση στις 30 Νοεμβρίου 2016. Για την επίλυση του παραπάνω προβλήματος με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Οικονομικών και με βάση το γεγονός πως κρίθηκε ότι δεν θα επηρεαστεί σημαντικά το συνολικό ποσό εσόδων από μια μείωση των τελών αντίρρησης, το ΥΠΕΝ εξέδωσε την ΚΥΑ 151585/323/3-2-2017 (ΦΕΚ Β 347/8-2-2017) μείωσης των τελών υποβολής αντίρρησης για τους δασικούς χάρτες. Η ΚΥΑ αυτή μειώνει έως και 60% τα ήδη μειωμένα κατά 10% τέλη της προηγούμενης απόφασης, ενώ χωρίζουν σε δύο κατηγορίες την κατηγορία των 5-20 στρεμμάτων για την οποία υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον, (5-10 στρ και 10 έως 20 στρ).

Αναλυτικά η μείωση σε σχέση με την ΚΥΑ που είχε δημοσιεύσει η προηγούμενη κυβέρνηση το 2014 είναι πολύ μεγάλη και οι διαφορές παρουσιάζονται στον παρακάτω Πίνακα.

Κλάση έκτασης	Τέλη ΥΑ 2014	Τέλη ΥΑ Νοεμβρίου 2016	Τέλη ΥΑ Φεβρουαρίου 2017
α) <=100 m2	50€	20€	10€
β) <= 1.000 m2	50€	45€	40€
γ) >1.000 m2 & <= 5.000 m2	150€	135€	90€
δ) >5.000 m2 & <= 10.000 m2	500€	450€	180€
ε) >10.000 m2 & <= 20.000 m2	500€	450€	350€
στ) >20.000 m2 & <= 100.000 m2	1.000€	900€	700€
ζ) >100.000 m2 & <= 300.000 m2	2.000€	1.800€	1.400€
η) >300.000 m2	4.000€	3.600€	3.300€

Πρέπει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά τέθηκε ως κατηγορία και αυτή των πολύ μικρών εκτάσεων έως 100 m2 με τέλος αντίρρησης τα 10€, ενώ αυτή η κατηγορία στις παλαιότερες υπουργικές αποφάσεις εντασσόταν στην κατηγορία έως 1 στρέμμα και είχε τέλος αντίρρησης τα 50€. Για πρώτη φορά επίσης έχουν προβλεφθεί ατελείς αντιρρήσεις στις περιπτώσεις:

α) περιοχών που συμπεριλήφθηκαν στο δασικό χάρτη λόγω μη αποτύπωσης των ρυμοτομικών σχεδίων,

β) για τις περιοχές που φαίνονται ως δασικές το 1945 αλλά περιλαμβάνονται στον εποικισμό,

γ) για τις περιοχές που φαίνονται είτε το 1945 είτε τώρα ως χορτολιβαδικές ή βραχώδεις ή πετρώδεις και περιλαμβάνονται στον εποικισμό

δ) για τις περιοχές με τελεσίδικη πράξη χαρακτηρισμού, και

ε) για τις περιοχές με εκκρεμείς πράξεις χαρακτηρισμού

στ) των αναδασμών

ζ) ΟΤΑ Α & Β βαθμού

η) για τα πρόδηλα λάθη της διοίκησης.

Σε ό,τι αφορά στο χρονικό περιθώριο της προθεσμίας για την υποβολή αντιρρήσεων, για την εξυπηρέτηση των πολιτών, κατατέθηκε και ψηφίστηκε Υπουργική Τροπολογία για την αύξηση της περιόδου υποβολής αντιρρήσεων από 50 σε 105 ημέρες. Ενώ με τις διατάξεις παρ. 3Β του άρθρου 5 του Ν.4467/2017, όπου η προθεσμία της παρ. 1 του άρθρου 15 του ν.3889/2010 για την υποβολή αντιρρήσεων λήγει σε διάστημα μικρότερο των δύο μηνών, η προθεσμία αυτή παρατείνεται έως τη συμπλήρωση δύο μηνών και φτάνει έως τις 12 Ιουνίου 2017 οριζόντια για όλη τη χώρα.

Σε ό,τι αφορά στο θέμα της υποστήριξης των πολιτών στη διαδικασία ενημέρωσης και πιθανών αντιρρήσεων για τους δασικούς χάρτες, το ΥΠΕΝ προχώρησε σε συνάντηση εργασίας με τους Συντονιστές των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και τους Γενικούς Διευθυντές Δασών, όπου υπήρξε ενημέρωση για τη στελέχωση των Σημείων Υποστήριξης της Ανάρτησης των Δασικών Χαρτών και παράλληλα δόθηκαν οι απαραίτητες κατευθύνσεις για την μετακίνηση προσωπικού σε αυτά εφόσον κριθεί αναγκαίο. Επίσης, προτάθηκε η στελέχωση των Σημείων Υποστήριξης Ανάρτησης Δασικών Χαρτών μέσω προγραμμάτων χρηματοδότησης τα οποία αιτούνται οι Περιφέρειες προς το Υπουργείο Οικονομικών. Ενώ παράλληλα, για την απρόσκοπτη συνέχεια της κύρωσης των δασικών χαρτών, υπάρχει πρόβλεψη στην παρ. 2 άρθρο 5 του Ν.4467/2017 για την υποστήριξη των δασικών υπηρεσιών με επιπλέον προσωπικό, με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου.

Σημειώνεται τέλος ότι υφίστανται ενιαία αντικειμενικά κριτήρια καθορισμού των δασών και δασικών εκτάσεων που αποτελούν και το περιεχόμενο του δασικού χάρτη και δεν υπεισέρχεται καθ' οιονδήποτε τρόπο η έννοια της τοπικής ιδιαιτερότητας”.