Η τρανόσαυρα ανήκει στη μεγάλη οικογένεια σαυρών Lacertidae, που περιλαμβάνει τις τυπικές σαύρες με τις μακριές ουρές και τα μεγάλα άκρα. Εξαπλώνεται σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα και στα περισσότερα νησιά.
Είναι η πιο μεγαλόσωμη σαύρα, με το μήκος σώματος να φτάνει τα 16 εκατοστά και την ουρά να έχει το διπλάσιο μήκος του σώματος, ορισμένα άτομα μάλιστα έχουν συνολικό μήκος μεγαλύτερο των 50 εκατοστών. Απαντά σε βιότοπους κοντά σε πλούσια βλάστηση, φυλλοβόλα και μεικτά δάση, αλπικά ξέφωτα, ανοικτές εκτάσεις, ήπιας κλίσης πλαγιές, καλλιέργειες.
Είναι εδαφόβια σαύρα με εξαιρετικές ικανότητες ταχείας κίνησης, αλλά έχει και αναρριχητικές ικανότητες, ενώ διασχίζει κολυμπώντας χωρίς πρόβλημα ποταμάκια και ρυάκια. Η διατροφή της βασίζεται σε ασπόνδυλα ενώ καταναλώνει και μικρά τρωκτικά και σαύρες.
Η μεγάλη ταχύτητά της την προφυλάσσει από τον άνθρωπο, ενώ σημαντικότερες φαίνεται να είναι οι απώλειες ατόμων στο οδικό δίκτυο κατά τους θερμούς μήνες.
