Ο «Κύκλωπας» του Ευριπίδη από την Ψυχοθεραπευτική Ομάδα Anima Vita στο Αρχαίο Στάδιο Επιδάυρου

Ο «Κύκλωπας» του Ευριπίδη είναι το μόνο σατυρικό δράμα που έχει διασωθεί πλήρως. Ενταγμένο ως σατυρικό δράμα - συμπεριλαμβανόταν στην τετραλογία που παρουσίαζαν στους αγώνες οι δραματικοί ποιητές, συγκεκριμένα ήταν το τελευταίο έργο αυτής της παρουσίασης- δημιουργούσε ένα αντίρροπο στην τραγική εικόνα, ώστε να δημιουργήσει ένα ελαφρύτερο κλίμα, ικανοποιούσε μια ψυχική ανάγκη του θεατή, μετά την συσσώρευση της τραγικής έντασης από τις τρεις προγενέστερες τραγωδίες. 

Το κωμικό στοιχείο εκφραζόταν κυρίως από τη σατυρική οικογένεια στον Χορό, με κορυφαίο τον πατέρα τους Σειληνό. Ο κεντρικός ήρωας είναι ο Πολύφημος, στο νησί του οποίου φθάνει ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του. Ο χώρος δράσης μεταφέρεται έξω από τη σπηλιά του στη Σικελία, ενώ η παρουσία του Σειληνού και των αναγκαστικά ευρισκομένων στην υπηρεσία του Πολύφημου σατύρων προσδίδει διονυσιακό χρώμα. Το έργο πραγματεύεται την περιπέτεια του Οδυσσέα και των συντρόφων του στο νησί των Κυκλώπων. 

Ο Ευριπίδειος Πολύφημος είναι ένας υπεράνθρωπος με θεϊκή καταγωγή, αλλά και με χαρακτηριστικά ενός απάνθρωπου κτήνους. Ανόσιος, δυσσεβής, δεσπότης, κρατάει ως δούλους του τους σατύρους, οι οποίοι τον υπηρετούν καταναγκαστικά. 

Με αφιλόξενη στέγη, χωρίς ηθικούς κανόνες, χωρίς αγορά και διάλογο, χωρίς αισθήματα φιλοξενίας, αλληλεγγύης και κοινωνικότητας , με ανθρωποφάγο βουλιμία δεν παραδέχεται τη δύναμη των θεών, θεωρεί τους νόμους ανόητες ανθρώπινες επινοήσεις. Ζει μόνο για την τέρψη και θυσιάζει μονάχα για να ικανοποιήσει την κοιλιοδουλία του. 

Ανήμπορος να καθορίσει την ύπαρξη του στην πορεία τη ζωής του, τον βαρύνει όχι μόνο η πρωτόγονη φύση του, αλλά και η υποταγή στη μοίρα, η οποία και μπορεί να καθορίζει το μέλλον του, όπως σε κάθε τραγικό πρόσωπο.

Το τραγικό δεν απέχει από μια αλαζονική μοναξιά κυρίως αν είναι παγιωμένο. 

Ο Κύκλωπας, χωρίς ελπίδα, κλειστός απέναντι σε κάθε λόγο, δεν μπορεί να απαλλαγεί από το πεπρωμένο του, το ουσιαστικό δράμα της μοίρας του, την απόλυτη απουσία ελέους, αδελφοσύνης και οτιδήποτε σχετίζεται με αυτό που ονομάζουμε ανθρώπινα συναισθήματα. 

Όμως στον Ευριπίδειο Κύκλωπα ο λόγος του άλλου μεταμορφώνει το κτήνος σε άνθρωπο: Συντρίβεται, πονά, θρηνεί, εκφράζει τρυφερά αισθήματα, αποζητά τη βοήθεια ή τη συμπόνια άλλων, ταπεινώνεται και συνειδητοποιεί την ήττα του.

Η ιστορία αυτή στο νησί του Κύκλωπα είναι η ζωή του καθένα μας… 

Το αίσθημα του ανικανοποίητου, η ανυπομονησία, η παθητικότητα, η επιθετικότητα, το αίσθημα του αχόρταγου, η ζήλια, ο ναρκισσισμός, η μελαγχολία, η απαισιοδοξία, η «αδυναμία» ενηλικίωσης, η εξαρτητική συμπεριφορά, οι δυσκολίες στην ανάπτυξη ουσιαστικών σχέσεων με άλλα άτομα, είναι μόνο μερικά θέματα που ο τραγωδός Ευριπίδης πραγματεύεται στο σατυρικό του δράμα.