Η Θημωνιά στον Πάρνωνα

 Οι Θημωνιές είναι δυο μικρά βραχονήσια στην ανεμοδαρμένη βορειανατολική ακτή των Αντικυθήρων. Πολύ κοντά σε αυτές είναι η θέση του διάσημου ναυαγίου των Αντικυθήρων αλλά και η φωλιά ενός θηλυκού Μαυροπετρίτη που αγαπά τον Πάρνωνα. Το μεταναστευτικό αυτό γεράκι, βαφτίστηκε «Θημωνιά» από τους ορνιθολόγους του προγράμματος LIFE ElClimA που της τοποθέτησαν έναν μικροσκοπικό πομπό δορυφορικής παρακολούθησης, ο οποίος μας δίνει τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε μαζί της.



Γυρνώντας από τους τόπους διαχείμασής της στη μακρινή Μαδαγασκάρη, η Θημωνιά αρχικά επισκέφτηκε τους παραθαλάσσιους γκρεμούς όπου έχει τη φωλιά της, προκειμένου να δηλώσει «παρούσα» και να διεκδικήσει το χώρο της από τους ομοειδείς της. Μετά από σύντομη παραμονή εκεί, πέρασε από διάφορες ορεινές περιοχές της κεντρικής Ελλάδας και της Πελοποννήσου, για να καταλήξει τελικά στα δάση του Πάρνωνα και πιο συγκεκριμένα, στο κεντρικό τμήμα του βουνού, μεταξύ Κοσμά και Καστάνιτσας.

Τις πρώτες μέρες, επέστρεφε συνεχώς στα Αντικύθηρα, τα οποία απέχουν πάνω από 200 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή, γεγονός που αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της πτητικής ευχέρειας αυτών των πουλιών. Από τα μέσα Ιουνίου και μετά, οι επισκέψεις στο νησί έγιναν πολύ πιο αραιές. Με ορμητήριο το δάσος πάνω από το Παλαιοχώρι έκανε καθημερινές εξορμήσεις σε όλο το βουνό, προς αναζήτηση τροφής. Η Θημωνιά κυνηγούσε κυρίως στο δασοσκεπές τμήμα του Πάρνωνα, ενώ είναι χαρακτηριστικό πως ξεκινούσε κάθε μέρα τις πτήσεις πολύ πριν την ανατολή του ήλιου. Παρότι δεν πρόκειται για νυχτόβιο είδος, ο Μαυροπετρίτης είναι γνωστό πως έχει την ικανότητα να ταξιδεύει αλλά και να κυνηγά και νυχτερινές ώρες. Ο Πάρνωνας αποτελεί έναν από τα βουνά της Ελλάδας όπου ο Μαυροπετρίτης παρατηρείται τακτικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, από το επίπεδο της θάλασσας ως τις βουνοκορφές, πάντα όμως σε μικρούς αριθμούς. Οι μεγάλες συγκεντρώσεις εντόμων πάνω από τα εκτεταμένα δάση της περιοχής δίνουν τη δυνατότητα στο γεράκι να τραφεί με μεγάλα έντομα ενώ οι κορυφές των πανύψηλων Μαυρόπευκων και των Ελάτων, του επιτρέπουν να κουρνιάσει με ασφάλεια.

Σε λίγο καιρό η Θημωνιά θα αφήσει τα δροσερά δάση, για να βρεθεί και πάλι στον τόπο που γεννήθηκε, εκεί που συναντιέται το Ιόνιο με το Αιγαίο πέλαγος. Ας ευχηθούμε τον επόμενο χρόνο να επιστρέψει και πάλι, ασφαλής, στο αγαπημένο της βουνό για να βρει πλούσια τροφή προκειμένου να προετοιμαστεί για την αναπαραγωγική περίοδο.

Λίγα λόγια για το είδος.

Ο Μαυροπετρίτης είναι ένα μεταναστευτικό γεράκι μεσαίου μεγέθους, που, όπως μαρτυρά και το όνομά του, έχει σκούρο χρωματισμό. Φωλιάζει στις χώρες γύρω από τη Μεσόγειο και αποτελεί το μόνο πουλί στην βιογεωγραφική περιοχή της Δυτικής Παλαιαρκτικής (όπου ανήκει και η Ευρώπη), το οποίο γεννά στα τέλη του Ιουλίου. Η ιδιαιτερότητα του αυτή οφείλεται στο γεγονός πως φροντίζει να συγχρονίσει την εποχή του ταΐσματος των νεοσσών του, με τη φθινοπωρινή μετανάστευση των πουλιών, έτσι ώστε να έχει στη διάθεσή του μια συνεχή, πλούσια σε πρωτεΐνες, πηγή τροφής για τις ανάγκες τους. Τα μέρη που φωλιάζει είναι τα νησιά και οι βραχονησίδες του Αιγαίου, καθώς από εκεί διέρχονται σε σε μεγάλους αριθμούς τα μικρόπουλα κατά τη μετανάστευση. Οι Μαυροπετρίτες είναι κοινωνικά πουλιά και φωλιάζουν πολλοί μαζί σε γκρεμούς και βραχώδεις ακτές, δημιουργώντας χαλαρές αποικίες. Τον υπόλοιπο καιρό είναι κατά κύριο λόγο εντομοφάγοι και αναζητούν την τροφή τους σε ευρύτερες περιοχές. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως από τα πλέον σημαντικά είδη της χώρας μας, δεδομένου του ότι η Ελλάδα φιλοξενεί το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού του. Κάθε χρόνο στα τέλη του Οκτώβρη οι Μαυροπετρίτες ξεκινούν ένα ταξίδι ως τη μακρινή Μαδαγασκάρη. Όλοι οι Μαυροπετρίτες του κόσμου ξεχειμωνιάζουν εκεί. Οι νεαροί Μαυροπετρίτες πραγματοποιούν το ταξίδι αυτό ολομόναχοι, ένα μόλις μήνα μετά την πρώτη τους πτήση.

Το πρόγραμμα LIFE Φύση “Διαχειριστικές δράσεις για τη διευκόλυνση της προσαρμογής του είδους Falco eleonorae* στην κλιματική αλλαγή” (LIFE ElClimA) υλοποιείται από το Πανεπιστήμιο Πατρών, σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και την εταιρεία περιβαλλοντικών συμβούλων NCC σε 7 νησιωτικές περιοχές του Αιγαίου με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE+ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Πράσινου Ταμείου. Το πρόγραμμα αποσκοπεί στη διευκόλυνση της προσαρμογής του Μαυροπετρίτη στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μέσα από μια σειρά διαχειριστικών δράσεων.

Περισσότερα για το πρόγραμμα:
www.lifefalcoeleonorae.gr, www.facebook.com/lifeelclima/