«Δυστυχώς, μας ωθούν να πάρουμε την απόφαση να κλείσουμε αυτούς τους χώρους», σημειώνει ο πρόεδρος του Σωματείου Προώθησης και Διάσωσης της Παραδοσιακής Ξυλογλυπτικής Τέχνης, Νεκτάριος Κλείσας.
«Ενώ μέχρι το 2007 λειτουργούσαμε κανονικά, η Κτηματική Υπηρεσία του Πειραιά μάς κοινοποίησε πρόστιμο και αποβολή από τους χώρους αυτούς. Παράλληλα όμως την επόμενη χρονιά, το υπουργείο Πολιτισμού μάς επιδότησε ώστε να αναπλάσουμε τους χώρους αυτούς. Τεράστια ασυνεννοησία».
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ταρσανάδες, έχουν χαρακτηριστεί από το 1967 νεότερο μνημείο πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς της χώρας.
Επιπλέον, από το 2008, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω από τον κ. Κλείσα, έχει εγκριθεί από το υπουργείο Πολιτισμού μελέτη για την ανάπλαση του χώρου των εγκαταστάσεών τους στο Παλιό Λιμάνι των Σπετσών.
Παρ' όλα αυτά όμως, η Κτηματική Υπηρεσία του Πειραιά αρνείται να χορηγήσει τις απαιτούμενες άδειες φέρνοντας στα όριά τους τους ανθρώπους που ασχολούνται με αυτή την τέχνη.
Παράλληλα, πρέπει να σημειώσουμε ότι οι παραγγελίες έχουν ελαχιστοποιηθεί και αυτό καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την προσπάθεια διάσωσης αυτού του επαγγέλματος.
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι τα επτά εναπομείναντα καρνάγια ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με συντηρήσεις, ενώ μπορεί να φτιαχτεί μόνο ένα καινούργιο σκάφος ανά δύο χρόνια.
Την ίδια στιγμή, σημαντικό, όπως σημειώνει ο πρόεδρος του Σωματείου, είναι το πλήγμα από την κατακόρυφη άνοδο των απαιτήσεων του δήμου σε σχέση με το αντίτιμο του ενοικίου.
«Από 4 ευρώ το τ.μ. που πληρώναμε, τώρα μας ζητάνε 15 ευρώ το έτος, όσο δηλαδή και στα μαγαζιά για τα τραπεζοκαθίσματα. Δυστυχώς δεν θα καταφέρουμε να αντέξουμε αυτό το ποσό».
Παράλληλα ο κ. Κλείσας σημειώνει ότι ο δήμος έχει βοηθήσει στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν με την Κτηματική, ωστόσο θεωρεί ότι θα μπορούσαν να έχουν γίνει διαχρονικά από τον Δήμο Σπετσών πιο οργανωμένες ενέργειες για τη διαφύλαξη των καρνάγιων με την ένταξή τους στον κατάλογο των νεότερων μνημείων.
Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλιζόταν ότι ακόμη και αν κάποιος σταματήσει να ασχολείται, ο χώρος θα παραμείνει για αυτή τη χρήση.
Ο «Αγαμέμνων» της Μπουμπουλίνας
Οι χώροι αυτοί είναι συνδυασμένοι με σημαντικά ιστορικά γεγονότα της Ελλάδας και ιδιαίτερα με εκείνα της Επανάστασης του 1821 καθώς εδώ κατασκευάστηκαν πολλά πλοία τα οποία συνέβαλαν στην απελευθέρωση.
Μεταξύ πολλών σκαφών, εδώ κατασκευάστηκε και το σκάφος «Αγαμέμνων» της Μπουμπουλίνας.
Η τέχνη φτάνει στις μέρες μας καθώς πέρασε από γενιά σε γενιά και με αυτόν τον τρόπο κρατήθηκε η παράδοση στο νησί των Σπετσών. Στο πέρασμα των ετών, έχουν καταφέρει να επιβιώσουν μόλις επτά μικροί ταρσανάδες στο Παλιό Λιμάνι των Σπετσών.
Απασχολούν περίπου 100 άτομα, ενώ αρκετά είναι και τα επαγγέλματα που συνδέονται με αυτούς, όπως είναι οι ηλεκτρολόγοι, οι μηχανικοί, οι μαραγκοί κ.ά.
Το καρνάγιο
Στην κυριολεξία, με τον όρο καρνάγιο εννοούμε το μέρος του πλοίου που βρίσκεται κάτω από το νερό. Στα σημεία αυτά κολλάνε όστρακα, ενώ απαιτείται συχνή συντήρηση καθώς η επαφή με το νερό της θάλασσας δημιουργεί προβλήματα.
Επειδή όμως φέρνοντας τα πλοία στα ρηχά νερά της ναυπηγικής ζώνης για να τα επισκευάσουν και να τα συντηρήσουν, έλεγαν ότι τα «καρενάριζαν», όλος αυτός ο χώρος ονομάστηκε «καρνάγιο». Παράλληλα τα συναντάμε και ως «ταρσανάδες».
Οι χώροι αυτοί αποτελούνται και από ένα μακρόστενο κτίριο, μέσα στο οποίο χωρούσαν τα σκάφη και εκεί μπορούσαν είτε να στήσουν ένα σκάφος από την αρχή είτε να το επισκευάσουν.
Βασικό χαρακτηριστικό των Σπετσών είναι η σύνδεση με τη ναυτιλία. Από πολύ νωρίς, περίπου στα μέσα του 17ου αι., οι Σπετσιώτες έδειξαν το ενδιαφέρον τους για τη θάλασσα και την επιχειρηματική οπτική που θα μπορούσε να έχει η ενασχόληση με αυτή.
Σταδιακά από τις αρχές του 18ου αι. οι Σπετσιώτες καταφέρνουν η θάλασσα να γίνει πηγή πλούτου για αυτούς. Σκάφη που ναυπηγήθηκαν στο νησί διασχίζουν ακόμη και τον Ατλαντικό.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1868, τα φημισμένα πλέον καρνάγια των Σπετσών φτάνουν να καταταχθούν δεύτερα σε ναυπηγήσεις, αμέσως ύστερα από εκείνα την Σύρου.
Παρά το γεγονός ότι τα χρόνια έχουν αλλάξει και τα πλαστικά σκαριά έχουν αντικαταστήσει κατά πολύ το παραδοσιακό ξύλινο, το επάγγελμα του καραβομαραγκού είναι μία από τις δημιουργικές δραστηριότητες των Σπετσιωτών.
Στάδια κατασκευής σκαριού
■ Μελέτη της χρήσης και του σκοπού κατασκευής του.
■ Αγορά ξυλείας.
■ Κατασκευή ποδοστάματος, καρένας.
■ Τοποθέτηση των νομέων (στραβόξυλων).
■ Κατασκευή και τοποθέτηση των στραγαλιών-σοτρόπι, των τσαπών (εξωτερικά μαδέρια), του καταστρώματος, του πετσώματος της κουβέρτας και της κουπαστής.
■ Τέλος, τοποθέτηση της μηχανής, του τιμονιού και του καταρτιού.
Εργαλεία καραβομαραγκών
Τα περισσότερα εργαλεία που χρησιμοποιούν οι ξυλοναυπηγοί είναι ειδικής κατασκευής.
● Σκεπάρνι ● Πλάνη ● Κορδέλα ● Σφιγκτήρας ● Σβουράκι ● Σέγα ● Βοδόνια
Ξύλινα πλοία που κατασκευάστηκαν στις Σπέτσες
►Μπρίκι Πρόκειται για μεγάλο πολεμικό πλοίο, πολύ ισχυρό, το οποίο αξιοποιήθηκε σημαντικά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης. Διέθετε δύο ιστούς και αξιοποιώντας τη δυνατότητά του να φέρει μεγάλα πανιά μπορούσε να κινηθεί με υψηλή ταχύτητα ακόμη και με ήπιους ανέμους. Διέθετε σημαντικό οπλισμό πυροβόλων και 50-70 άνδρες.
►Βρικογολέτα Και αυτό το πλοίο αξιοποιήθηκε κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης και ήταν πιο στενό και πιο μακρύ από το μπρίκι. Είχε και αυτό δύο κατάρτια και μπορούσε να μεταφέρει 8-12 πυροβόλα. Ηταν πολύ ευέλικτο και μπορούσε να αναπτύξει μεγάλη ταχύτητα.
►Καραβόσκαρο Για να κατασκευαστεί αυτό το σκάφος έπρεπε το ναυπηγείο να διαθέτει μεγάλο ξύλινο δάπεδο, ώστε ο αρχικαραβομαραγκός να σχεδιάσει τις γραμμές του σκάφους. Το ολικό μήκος του κυμαινόταν από 10 μ. έως και 50 μ. Συνήθως το χρησιμοποιούσαν ως εμπορικό σκάφος και διέθετε 2-3 κατάρτια.
►Λατίνι Τα λατίνια διαθέτουν ένα κατάρτι, είναι πολύ δημοφιλή και για να κινηθούν αξιοποιούσαν ένα τριγωνικό κατά βάση πανί.
►Τρεχαντήρι Πρόκειται κατά βάση για υδραίικου τύπου σκαρί με πολύ δύσκολη κατασκευή που απαιτούσε ειδικούς ναυπηγούς. Διαθέτει πλώρη με μεγάλη καμπύλη. Τα πρώτα τρεχαντήρια ήταν μικρά, έφταναν τους 3 τόνους φορτίο. Αργότερα εμφανίστηκαν μεγαλύτερα που έφτασαν τους 30-40 τόνους εκτόπισμα.
►Καραβοσαΐτες Πρόκειται για ένα είδος λατινιού. Η βασική τους διαφορά ήταν στο κατάρτι. Οι πρώτες καραβοσαΐτες στην Ελλάδα ναυπηγήθηκαν στην Υδρα το 1787. Με καραβοσαΐτες ταξίδευαν οι νησιώτες μέχρι και το Γιβραλτάρ αλλά κάποιες φορές και στον Ατλαντικό.
►Βαρκαλάς Αποτελούσε ένα από τα δύο μεγαλύτερα σκάφη της εποχής μαζί με το καραβόσκαρο. Ηταν και αυτός ένας τύπος σκαριού που χρησιμοποιήθηκε κυρίως στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου τον 19ο αιώνα, ενώ περιστασιακά έπλεαν στο Β. Αιγαίο από το 1915.
Πηγή: efsyn.gr
.webp "ΑΡΓΟΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ")