Άρθρο του Διονύση Διατσίγκου
Κάθε χρόνο την καλοκαιρινή εποχή περίπου όλες οι ομάδες ξεκινούν την προετοιμασία τους για την αγωνιστική περίοδο έχοντας προσθήκες νέων παικτών. Είναι η στιγμή της συνάντησης των καινούριων ποδοσφαιριστών, που πρέπει να ενσωματωθούν στο σύνολο της ομάδας.
Αυτές οι αλλαγές δημιουργούν μια αναδιοργάνωση στις σχέσεις που ήδη υπάρχουν ανάμεσα στους ποδοσφαιριστές. Κάθε καινούριος ποδοσφαιριστής ψάχνει τη θέση του μέσα στην ομάδα και θέλει να ανακαλύψει ποιος θα είναι ο ρόλος του στο νέο του περιβάλλον.
Προς τούτο οι ποδοσφαιριστές που μόλις ήρθαν επιδιώκουν και χρειάζονται την συμπαράσταση των “παλιών” έτσι ώστε να νιώθουν ότι ανήκουν στην ομάδα. Από την άλλη πλευρά όμως, συχνά κάποιος ποδοσφαιριστής που βρίσκεται ήδη στην ομάδα από ανασφάλεια και βάζοντας το προσωπικό του συμφέρον πριν από όλα , υποδέχεται με αρνητική προδιάθεση την είσοδο ενός νεοφερμένου παίκτη και αυτό ίσως δημιουργήσει εντάσεις σχετικά με το ποιος είναι ο ρόλος του καθενός μέσα στην ομάδα.
Ορισμένοι ποδοσφαιριστές θέλουν να έχουν ειδικό βάρος και όταν νιώθουν ότι αμφισβητείται ο ηγετικός τους ρόλος μπορεί να συμβούν λεκτικές αντιπαραθέσεις και σε ακραίες περιπτώσεις να φτάσουν σε φυσικούς διαπληκτισμούς. Γι’ αυτό σ’ αυτές τις περιόδους εκτός από την έναρξη των προπονήσεων με σκοπό την βελτίωση της φυσικής κατάστασης και των άλλων παραμέτρων της γενικής προπόνησης, είναι η ΙΔΑΝΙΚΗ στιγμή να γνωριστούν οι ποδοσφαιριστές όχι μόνο στο καθαρά αγωνιστικό κομμάτι , να εμπεδωθούν οι αρχές και οι αξίες της ομαδικότητας καθώς και το αίσθημα της υπευθυνότητας που πρέπει να χαρακτηρίζει τους παίκτες και να επιλυθούν τυχόν προβλήματα ώστε να βελτιωθεί η ενότητα και η ισχύς της ομάδας. Είναι η κατάλληλη στιγμή να δημιουργηθούν οι κανόνες λειτουργίας και ο κάθε ποδοσφαιριστής να αποκτήσει ένα συγκεκριμένο και καθορισμένο ρολό. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου ο κύριος στόχος της ομάδας είναι να αποκτήσει συνοχή και ενότητα ή όπως συνήθως λέμε στην ποδοσφαιρική διάλεκτο να αποκτήσει ΟΜΑΔΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ. Άλλωστε το σύγχρονο ποδόσφαιρο σε μεγάλο βαθμό στηρίζεται στο ομαδικό πνεύμα και την ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ των παικτών . Όλοι οι προπονητές αντιλαμβάνονται την διαφορά στην απόδοση και στην λειτουργία μιας ομάδας, όταν οι ποδοσφαιριστές έχουν ομαδικό πνεύμα.
Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του σπουδαίου ΖΕΛΙΚΟ ΟΜΠΡΑΝΤΟΒΙΤΣ: “ Χρειάζονται δυο πράγματα για την επιτυχία για να φτάσουμε στην κορυφή. Το πρώτο είναι η ΟΜΑΔΙΚΟΤΗΤΑ και το ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ κλίμα που πρέπει πάση θυσία να διατηρήσουμε στην ομάδα. Μόνο σαν σύνολο και “παίρνοντας” ο ένας από τον άλλο μπορούμε να φτάσουμε στους στόχους μας. Δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ αυτό. Και το δεύτερο είναι η διάθεση για ΔΟΥΛΕΙΑ και από τους παίκτες και από το τεχνικό team και από το Δ.Σ. “ Το χτίσιμο μιας ομάδας και η δημιουργία ομαδικού πνεύματος προϋποθέτει ή καλύτερα ΑΠΑΙΤΕΙ τέσσερα βασικά στάδια :
1. Το στάδιο του ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ της ομάδας
2. Το στάδιο του ΣΥΝΑΓΩΝΙΣΜΟΥ όπου οι παίκτες ανταγωνίζονται μεταξύ τους για να κερδίσουν μια θέση
3. Το στάδιο της ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ όπου η ομάδα έχει μονταριστεί πλέον
4. Το στάδιο της ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ όπου το σύνολο δουλεύει αποτελεσματικά και σύμφωνα με την φιλοσοφία του προπονητή για ένα κοινό στόχο
Ξεκινώντας την προετοιμασία η ομάδα εισέρχεται στο στάδιο του σχηματισμού το οποίο είναι σχετικά ήρεμο. Ο κάθε παίκτης προσπαθεί να εγκλιματιστεί και να ενσωματωθεί στην ομάδα. Όλοι είναι επιφυλακτικοί και προσεκτικοί στις παρέες τους. Ο κάθε ποδοσφαιριστής προσπαθεί να προσδιορίσει το ρόλο του μέσα στο σύνολο και είναι προσεκτικός όσον αφορά συναναστροφές του, με τους συμπαίκτες του. Μετά ακολουθεί το στάδιο συναγωνισμού που είναι το πιο κρίσιμο και απαιτεί πολύ χρόνο . Εδώ οι παίκτες σκέφτονται περισσότερο εγωιστικά αφού το πιο σημαντικό τους κίνητρο είναι η κατάκτηση μιας θέσης στην ενδεκάδα. Ως εκ τούτου επιδεικνύουν υψηλό ανταγωνισμό και υπάρχει κατά κάποιο τρόπο μια σύγκρουση μεταξύ τους, αφού η συμπεριφορά γίνεται περισσότερο επιθετική λόγω του συναγωνισμού και της υψηλής έντασης που κυριαρχεί για την κατάκτηση μιας θέσης στο βασικό σχήμα. Σ’ αυτή τη φάση ο προπονητής πρέπει να καθοδηγήσει την ομάδα του σταθερά και συστηματικά και να μειώσει στο ελάχιστο τις επιπτώσεις. Από αυτή την άποψη είναι σημαντικό να υπάρχει επικοινωνία και μετάδοση μηνυμάτων από το τεχνικό team . Η επικοινωνία ανάμεσα στον προπονητή και τους ποδοσφαιριστές σ αυτή την φάση είναι πιο σημαντική παρά ποτέ μέσα στην ομάδα. Οι ποδοσφαιριστές πρέπει να νιώσουν ότι μπορούν να πουν ελεύθερα την άποψη τους , να πουν τι τους ανησυχεί , τι τους προβληματίζει σε ότι έχει να κάνει με την λειτουργία της ομάδας, τις προπονήσεις και τους αγώνες. Η ελευθέρια της άποψης (στο σωστό χώρο και χρόνο που καθορίζονται εκ των προτέρων από τον προπονητή και προφανώς με αλληλοσεβασμό στους ρόλους και τα καθήκοντα του καθένα ) και της έκφρασης των συναισθημάτων, βοηθούν στην εκτόνωση της ενδεχομένης έντασης , στην άρση τυχόν παρανοήσεων στην κατανόηση των θέσεων και των αντιθέσεων , δηλαδή συμβάλλουν αποφασιστικά στην ομαλή λειτουργία της ομάδας. ΑΡΚΕΙ στο ΔΙΑΛΟΓΟ (είτε μ’ όλη την ομάδα είτε στα “tete a tete”)να υπάρχουν δυο στοιχεία και πρώτα πρώτα η ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ που πρέπει παντού και πάντα να ναι παρούσα μ’ ότι αυτό συνεπάγεται. Ενώ το δεύτερο αφορά προ πάντων και κυρίως τον προπονητή και έχει να κάνει με την ικανότητα την διάθεση και την γνώση , ώστε να μπορεί και να ξέρει να ΑΚΟΥΕΙ, να ακούει όμως επί της ουσίας και όχι να σνομπάρει να απαξιώνει , να ειρωνεύεται ή να μην αφήνει τον άλλο να πει κουβέντα μονοπωλώντας την συζήτηση.
Είναι λοιπόν προφανές ότι η περίοδος αυτή είναι τόσο κρίσιμη που μπορεί να επηρεάσει αρνητικώς την ομάδα και στα επόμενα στάδια ,αφού είναι στιγμή που η ομάδα θα αποκτήσει συνοχή και ενότητα. Αν οι αρνητικές καταστάσεις και οι εντάσεις δεν ελεγχθούν και ο προπονητής δεν επέμβει, τότε φτάνουμε στο σημείο που ο κάθε παίκτης παίζει για τον εαυτό του και θεωρεί αντίπαλο τον ίδιο το συμπαίκτη του και αυτό βέβαια έχει και τις ανάλογες επιπτώσεις στην απόδοση και στην λειτουργία της ομάδας. Εδώ ακριβώς είναι που πρέπει ο προπονητής να πάρει την κατάσταση στα χέρια του και να επέμβει αποφορτίζοντας τις εντάσεις, εφαρμόζοντας την προπόνηση του ομαδικού πνεύματος. Αυτή η προπόνηση πραγματοποιείται και εντός του γηπέδου με ειδικές παιγνιώδεις ασκήσεις κυρίως όμως γίνεται εκτός του ποδοσφαιρικού γηπέδου και οδηγεί τους παίκτες στα όρια της σωματικής και ψυχικής τους αντοχής. Είναι πολύ σημαντικό για τους ποδοσφαιριστές να βιώνουν καταστάσεις εντόνου φορτίου – ιδιαίτερα μακριά από το γήπεδο – και όλοι να επωμίζονται τις ίδιες πιέσεις και να ναι “αναγκασμένοι” να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση τους.
Στο εξωτερικό ( π.χ. Γερμανία) χρησιμοποιείται συχνά προπόνηση που περιλαμβάνει δραστηριότητες παρόμοιες με εκείνες του στίβου μάχης. Οι παίκτες δουλεύοντας ομαδικώς , σκαρφαλώνουν και περπατάνε πάνω σε κορμούς δένδρων που βρίσκονται σε μικρό ύψος από το έδαφος, ανεβαίνουν σε τοίχους με την βοήθεια σχοινιών , ανεβαίνουν κατακόρυφα χοντρά δίχτυα, ισορροπούν πάνω σε δοκούς κ.τ.λ.
Μ’ αυτές τις δραστηριότητες αποφορτίζονται οι εντάσεις, οι παίκτες μαθαίνουν να συνεργάζονται μεταξύ τους, το μυαλό τους φεύγει για λίγο από το ποδοσφαιρικό γήπεδο και αντιλαμβάνονται την έννοια της ομαδικότητας, Τα ίδια αποτελέσματα επιτυγχάνονται με την κωπηλασία, βάζοντας στους παίκτες κάποιους στόχους , με δραστηριότητες ακόμα στην παραλία και με ομαδικά αθλήματα σε γκρουπ λίγων ατόμων όπως beach volley ποδοτένις κ.α. Μεγάλη σημασία έχουν τα γεύματα που μπορούν να γίνονται σε ταβέρνες ή άλλους χώρους που βοηθούν στην ανάπτυξη της ιδέας του συνόλου και της συλλογικότητας.
Γνωρίζουμε πως κάποιες δραστηριότητες που αναφέραμε προηγουμένως είναι δύσκολο αν όχι αδύνατον να εφαρμοστούν σε ερασιτεχνικές ομάδες λόγω του οικονομικού παράγοντα, της εύρεσης κατάλληλων χώρων, της μετακίνησης των παικτών κ.τ.λ. Ωστόσο αν υπάρχει η θέληση και το μεράκι, πιστεύουμε πως όλοι μας μπορούμε να δημιουργήσουμε τις δικές μας παραλλαγές πάνω σε αυτές τις εφαρμογές. Άλλωστε στην ποδοσφαιρική βιβλιογραφία μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να επιλέξει παιγνιώδεις ασκήσεις που στοχεύουν στην δημιουργία ΟΜΑΔΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ και που μπορούν εύκολα να εφαρμοστούν , εντός του αγωνιστικού χώρου χωρίς εξτρά οργανωτικές προϋποθέσεις.
Το τρίτο στάδιο δηλαδή το στάδιο κανονικής λειτουργίας οι ποδοσφαιριστές έχουν αποδεχτεί το ρόλο τους στην ομάδα αφενός και αφετέρου τους κανόνες της ομαδικής δουλειάς. Οι παίκτες φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει ότι το σημαντικότερο δεν είναι οι προσωπικοί στόχοι του καθενός αλλά μόνο μέσω της επίτευξης των ομαδικών στόχων θα επιτυγχάνουν και για τον καθένα προσωπικά οι δικοί του στόχοι. Η ένταση της προηγούμενης φάσης πρέπει σταδιακά να απομακρύνεται , οι σχέσεις μεταξύ των παικτών να αναπτύσσονται και να αρχίζει να δημιουργείται ο αλληλοσεβασμός και ένα πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης το οποίο οδηγεί το ΣΥΝΟΛΟ της ομάδας να βρίσκεται πάνω από τον καθένα.
Τέλος στο τέταρτο στάδιο δηλαδή το στάδιο της ικανοποιητικής απόδοσης που θα υπάρξει ως τέτοιο εφόσον οι προηγούμενες περίοδοι λειτουργήσουν σωστά υπάρχει μια ισορροπία όσον αφορά τις διαπροσωπικές σχέσεις αλλά και ανάμεσα στους προσωπικούς και τους στόχους της ομάδας αφού έχουν ξεκαθαριστεί και καθήκοντα και ρόλοι με δεδομένο ότι οι παίκτες γνωρίζουν την θέση τους στην ιεραρχία και κατανοούν την αξία τους μέσα στο σύνολο. Είναι εξαιρετικά σημαντικό την περίοδο αυτή οι ποδοσφαιριστές να διακατέχονται από αίσθημα ευθύνης και εκπλήρωσης –συνειδητά – των υποχρεώσεων τους μέσα ή έξω από το γήπεδο.
Τελικά κατά την προσωπική μου άποψη ο βασικότερος και δυσκολότερος στόχος που πρέπει να πέτυχει ο προπονητής είναι η δημιουργία μιας αθλητικής ομάδας που θα είναι η ανώτερη από το άθροισμα των ποδοσφαιριστών της . Γιατί στο ποδόσφαιρο –περισσότερο ίσως από κάθε ομαδικό άθλημα- ισχύει ότι ενώ είναι προαπαιτούμενο οι καλοί παίκτες για την δημιουργία καλής ομάδας δεν είναι εξ’ ορισμού βέβαιο ότι αν αποκτήσεις καλούς παίκτες θα φτιάξεις και καλή ομάδα. Ας έχουμε υπόψη μας ότι είναι πολλά τα προβλήματα τα οποία μπορεί να εμφανιστούν σε μια ομάδα ποδοσφαίρου , χαμηλό κίνητρο, υπερβολική εξάρτηση σε πρόσωπα , υπερβολική κυριαρχία του ενός παίκτη ενάντια σε άλλους , ομάδα χωρισμένη σε μικρά γκρουπ με βάση τις φιλίες, πίεση από τα ΜΜΕ και από τους φιλάθλους, διοίκηση που πιέζει για αποτελέσματα.
Ο προπονητής είναι το “κλειδί” και ο ηγέτης της ομάδας , πρέπει να γνωρίζει κάθε στιγμή ποιο είναι το κλίμα που επικρατεί ανάμεσα στους ποδοσφαιριστές , να δημιουργεί τους μηχανισμούς που θα βοηθήσουν στην συνοχή της ομάδας. Με ορθή ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ και ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ πρέπει πάντα και παντού να ναι παρών.
Στον επίλογο νομίζω ότι αξίζει πάλι να διαβάσουμε προσεκτικά τα λόγια – σχετικά με το θέμα- του κορυφαίου Ζ. ΟΜΠΡΑΝΤΟΒΙΤΣ : Δεν μπορώ και δεν πρέπει να λαθέψω στην αξιολόγηση των παικτών μου. Όχι σε αθλητικά κριτήρια αλλά σε χαρακτήρων. Πρέπει να ναι καλά άτομα και να ξέρουν ότι αποτελούν μέρος μιας ομάδας . Πρέπει να έχουν συγκεκριμένη συμπεριφορά στα αποδυτήρια και ότι κάνουν να ναι για το καλό της ομάδας και όχι για τον εαυτό τους . Πρέπει να ναι όπως τα ΜΗΛΑ. Αν ένα είναι χαλασμένο χαλάει ολόκληρη η παρτίδα, φτάνει ένα άτομο με αρνητική ενέργεια για να χαλάσει όλο το κλίμα της ομάδας .
Αξίζει ακόμα να δύομε τι γράφει στο βιβλίο του “Η αυτοβιογραφία μου“ σχετικά με το θέμα και ο σπουδαίος ΑΛΕΞ ΦΕΡΓΚΙΟΥΣΟΝ : “Την στιγμή που ένας παίκτης της Μάντσεστερ Γ. θεωρούσε ότι ήταν ανώτερος από τον προπονητή πρέπει να φύγει. Συνήθιζα να λέω : Την στιγμή που ο προπονητής χάνει την εξουσία του δεν υπάρχει σύλλογος. Οι παίκτες θα κάνουν του κεφαλιού τους , και τότε έχεις πρόβλημα. Δεν έχει σημασία αν είναι προπονητής ο Άλεξ Φέργκιουσον ή ο Πιτ ο υδραυλικός. Το όνομα του προπονητή είναι άνευ σημασίας. Η αρχή είναι αυτή που μετράει. Δεν μπορείς να έχεις ένα παίκτη να ελέγχει τα αποδυτήρια. Πολλοί το προσπάθησαν. Το επίκεντρο της εξουσίας στην Μάντσεστερ Γιουνάϊτεντ είναι το γραφείο του μάνατζερ. Το μοναδικό πράγμα που δεν επέτρεπα ποτέ στον εαυτό μου ήταν να χάσω τον έλεγχο, γιατί η διατήρηση του ελέγχου ήταν η μοναδική μου σωτηρία. Όπως και με τον Ντέϊβιντ Μπέκαμ γνώριζα ότι από τη στιγμή που ένας ποδοσφαιριστής ξεκινούσε την προσπάθεια να διευθύνει το σύλλογο θα είμασταν ΟΛΟΙ ΤΕΛΕΙΩΜΕΝΟΙ “ .
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΔΙΑΤΣΙΓΚΟΣ
Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του σπουδαίου ΖΕΛΙΚΟ ΟΜΠΡΑΝΤΟΒΙΤΣ: “ Χρειάζονται δυο πράγματα για την επιτυχία για να φτάσουμε στην κορυφή. Το πρώτο είναι η ΟΜΑΔΙΚΟΤΗΤΑ και το ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ κλίμα που πρέπει πάση θυσία να διατηρήσουμε στην ομάδα. Μόνο σαν σύνολο και “παίρνοντας” ο ένας από τον άλλο μπορούμε να φτάσουμε στους στόχους μας. Δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ αυτό. Και το δεύτερο είναι η διάθεση για ΔΟΥΛΕΙΑ και από τους παίκτες και από το τεχνικό team και από το Δ.Σ. “ Το χτίσιμο μιας ομάδας και η δημιουργία ομαδικού πνεύματος προϋποθέτει ή καλύτερα ΑΠΑΙΤΕΙ τέσσερα βασικά στάδια :
1. Το στάδιο του ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ της ομάδας
2. Το στάδιο του ΣΥΝΑΓΩΝΙΣΜΟΥ όπου οι παίκτες ανταγωνίζονται μεταξύ τους για να κερδίσουν μια θέση
3. Το στάδιο της ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ όπου η ομάδα έχει μονταριστεί πλέον
4. Το στάδιο της ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ όπου το σύνολο δουλεύει αποτελεσματικά και σύμφωνα με την φιλοσοφία του προπονητή για ένα κοινό στόχο
Ξεκινώντας την προετοιμασία η ομάδα εισέρχεται στο στάδιο του σχηματισμού το οποίο είναι σχετικά ήρεμο. Ο κάθε παίκτης προσπαθεί να εγκλιματιστεί και να ενσωματωθεί στην ομάδα. Όλοι είναι επιφυλακτικοί και προσεκτικοί στις παρέες τους. Ο κάθε ποδοσφαιριστής προσπαθεί να προσδιορίσει το ρόλο του μέσα στο σύνολο και είναι προσεκτικός όσον αφορά συναναστροφές του, με τους συμπαίκτες του. Μετά ακολουθεί το στάδιο συναγωνισμού που είναι το πιο κρίσιμο και απαιτεί πολύ χρόνο . Εδώ οι παίκτες σκέφτονται περισσότερο εγωιστικά αφού το πιο σημαντικό τους κίνητρο είναι η κατάκτηση μιας θέσης στην ενδεκάδα. Ως εκ τούτου επιδεικνύουν υψηλό ανταγωνισμό και υπάρχει κατά κάποιο τρόπο μια σύγκρουση μεταξύ τους, αφού η συμπεριφορά γίνεται περισσότερο επιθετική λόγω του συναγωνισμού και της υψηλής έντασης που κυριαρχεί για την κατάκτηση μιας θέσης στο βασικό σχήμα. Σ’ αυτή τη φάση ο προπονητής πρέπει να καθοδηγήσει την ομάδα του σταθερά και συστηματικά και να μειώσει στο ελάχιστο τις επιπτώσεις. Από αυτή την άποψη είναι σημαντικό να υπάρχει επικοινωνία και μετάδοση μηνυμάτων από το τεχνικό team . Η επικοινωνία ανάμεσα στον προπονητή και τους ποδοσφαιριστές σ αυτή την φάση είναι πιο σημαντική παρά ποτέ μέσα στην ομάδα. Οι ποδοσφαιριστές πρέπει να νιώσουν ότι μπορούν να πουν ελεύθερα την άποψη τους , να πουν τι τους ανησυχεί , τι τους προβληματίζει σε ότι έχει να κάνει με την λειτουργία της ομάδας, τις προπονήσεις και τους αγώνες. Η ελευθέρια της άποψης (στο σωστό χώρο και χρόνο που καθορίζονται εκ των προτέρων από τον προπονητή και προφανώς με αλληλοσεβασμό στους ρόλους και τα καθήκοντα του καθένα ) και της έκφρασης των συναισθημάτων, βοηθούν στην εκτόνωση της ενδεχομένης έντασης , στην άρση τυχόν παρανοήσεων στην κατανόηση των θέσεων και των αντιθέσεων , δηλαδή συμβάλλουν αποφασιστικά στην ομαλή λειτουργία της ομάδας. ΑΡΚΕΙ στο ΔΙΑΛΟΓΟ (είτε μ’ όλη την ομάδα είτε στα “tete a tete”)να υπάρχουν δυο στοιχεία και πρώτα πρώτα η ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ που πρέπει παντού και πάντα να ναι παρούσα μ’ ότι αυτό συνεπάγεται. Ενώ το δεύτερο αφορά προ πάντων και κυρίως τον προπονητή και έχει να κάνει με την ικανότητα την διάθεση και την γνώση , ώστε να μπορεί και να ξέρει να ΑΚΟΥΕΙ, να ακούει όμως επί της ουσίας και όχι να σνομπάρει να απαξιώνει , να ειρωνεύεται ή να μην αφήνει τον άλλο να πει κουβέντα μονοπωλώντας την συζήτηση.
Είναι λοιπόν προφανές ότι η περίοδος αυτή είναι τόσο κρίσιμη που μπορεί να επηρεάσει αρνητικώς την ομάδα και στα επόμενα στάδια ,αφού είναι στιγμή που η ομάδα θα αποκτήσει συνοχή και ενότητα. Αν οι αρνητικές καταστάσεις και οι εντάσεις δεν ελεγχθούν και ο προπονητής δεν επέμβει, τότε φτάνουμε στο σημείο που ο κάθε παίκτης παίζει για τον εαυτό του και θεωρεί αντίπαλο τον ίδιο το συμπαίκτη του και αυτό βέβαια έχει και τις ανάλογες επιπτώσεις στην απόδοση και στην λειτουργία της ομάδας. Εδώ ακριβώς είναι που πρέπει ο προπονητής να πάρει την κατάσταση στα χέρια του και να επέμβει αποφορτίζοντας τις εντάσεις, εφαρμόζοντας την προπόνηση του ομαδικού πνεύματος. Αυτή η προπόνηση πραγματοποιείται και εντός του γηπέδου με ειδικές παιγνιώδεις ασκήσεις κυρίως όμως γίνεται εκτός του ποδοσφαιρικού γηπέδου και οδηγεί τους παίκτες στα όρια της σωματικής και ψυχικής τους αντοχής. Είναι πολύ σημαντικό για τους ποδοσφαιριστές να βιώνουν καταστάσεις εντόνου φορτίου – ιδιαίτερα μακριά από το γήπεδο – και όλοι να επωμίζονται τις ίδιες πιέσεις και να ναι “αναγκασμένοι” να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση τους.
Στο εξωτερικό ( π.χ. Γερμανία) χρησιμοποιείται συχνά προπόνηση που περιλαμβάνει δραστηριότητες παρόμοιες με εκείνες του στίβου μάχης. Οι παίκτες δουλεύοντας ομαδικώς , σκαρφαλώνουν και περπατάνε πάνω σε κορμούς δένδρων που βρίσκονται σε μικρό ύψος από το έδαφος, ανεβαίνουν σε τοίχους με την βοήθεια σχοινιών , ανεβαίνουν κατακόρυφα χοντρά δίχτυα, ισορροπούν πάνω σε δοκούς κ.τ.λ.
Μ’ αυτές τις δραστηριότητες αποφορτίζονται οι εντάσεις, οι παίκτες μαθαίνουν να συνεργάζονται μεταξύ τους, το μυαλό τους φεύγει για λίγο από το ποδοσφαιρικό γήπεδο και αντιλαμβάνονται την έννοια της ομαδικότητας, Τα ίδια αποτελέσματα επιτυγχάνονται με την κωπηλασία, βάζοντας στους παίκτες κάποιους στόχους , με δραστηριότητες ακόμα στην παραλία και με ομαδικά αθλήματα σε γκρουπ λίγων ατόμων όπως beach volley ποδοτένις κ.α. Μεγάλη σημασία έχουν τα γεύματα που μπορούν να γίνονται σε ταβέρνες ή άλλους χώρους που βοηθούν στην ανάπτυξη της ιδέας του συνόλου και της συλλογικότητας.
Γνωρίζουμε πως κάποιες δραστηριότητες που αναφέραμε προηγουμένως είναι δύσκολο αν όχι αδύνατον να εφαρμοστούν σε ερασιτεχνικές ομάδες λόγω του οικονομικού παράγοντα, της εύρεσης κατάλληλων χώρων, της μετακίνησης των παικτών κ.τ.λ. Ωστόσο αν υπάρχει η θέληση και το μεράκι, πιστεύουμε πως όλοι μας μπορούμε να δημιουργήσουμε τις δικές μας παραλλαγές πάνω σε αυτές τις εφαρμογές. Άλλωστε στην ποδοσφαιρική βιβλιογραφία μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να επιλέξει παιγνιώδεις ασκήσεις που στοχεύουν στην δημιουργία ΟΜΑΔΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ και που μπορούν εύκολα να εφαρμοστούν , εντός του αγωνιστικού χώρου χωρίς εξτρά οργανωτικές προϋποθέσεις.
Το τρίτο στάδιο δηλαδή το στάδιο κανονικής λειτουργίας οι ποδοσφαιριστές έχουν αποδεχτεί το ρόλο τους στην ομάδα αφενός και αφετέρου τους κανόνες της ομαδικής δουλειάς. Οι παίκτες φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει ότι το σημαντικότερο δεν είναι οι προσωπικοί στόχοι του καθενός αλλά μόνο μέσω της επίτευξης των ομαδικών στόχων θα επιτυγχάνουν και για τον καθένα προσωπικά οι δικοί του στόχοι. Η ένταση της προηγούμενης φάσης πρέπει σταδιακά να απομακρύνεται , οι σχέσεις μεταξύ των παικτών να αναπτύσσονται και να αρχίζει να δημιουργείται ο αλληλοσεβασμός και ένα πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης το οποίο οδηγεί το ΣΥΝΟΛΟ της ομάδας να βρίσκεται πάνω από τον καθένα.
Τέλος στο τέταρτο στάδιο δηλαδή το στάδιο της ικανοποιητικής απόδοσης που θα υπάρξει ως τέτοιο εφόσον οι προηγούμενες περίοδοι λειτουργήσουν σωστά υπάρχει μια ισορροπία όσον αφορά τις διαπροσωπικές σχέσεις αλλά και ανάμεσα στους προσωπικούς και τους στόχους της ομάδας αφού έχουν ξεκαθαριστεί και καθήκοντα και ρόλοι με δεδομένο ότι οι παίκτες γνωρίζουν την θέση τους στην ιεραρχία και κατανοούν την αξία τους μέσα στο σύνολο. Είναι εξαιρετικά σημαντικό την περίοδο αυτή οι ποδοσφαιριστές να διακατέχονται από αίσθημα ευθύνης και εκπλήρωσης –συνειδητά – των υποχρεώσεων τους μέσα ή έξω από το γήπεδο.
Τελικά κατά την προσωπική μου άποψη ο βασικότερος και δυσκολότερος στόχος που πρέπει να πέτυχει ο προπονητής είναι η δημιουργία μιας αθλητικής ομάδας που θα είναι η ανώτερη από το άθροισμα των ποδοσφαιριστών της . Γιατί στο ποδόσφαιρο –περισσότερο ίσως από κάθε ομαδικό άθλημα- ισχύει ότι ενώ είναι προαπαιτούμενο οι καλοί παίκτες για την δημιουργία καλής ομάδας δεν είναι εξ’ ορισμού βέβαιο ότι αν αποκτήσεις καλούς παίκτες θα φτιάξεις και καλή ομάδα. Ας έχουμε υπόψη μας ότι είναι πολλά τα προβλήματα τα οποία μπορεί να εμφανιστούν σε μια ομάδα ποδοσφαίρου , χαμηλό κίνητρο, υπερβολική εξάρτηση σε πρόσωπα , υπερβολική κυριαρχία του ενός παίκτη ενάντια σε άλλους , ομάδα χωρισμένη σε μικρά γκρουπ με βάση τις φιλίες, πίεση από τα ΜΜΕ και από τους φιλάθλους, διοίκηση που πιέζει για αποτελέσματα.
Ο προπονητής είναι το “κλειδί” και ο ηγέτης της ομάδας , πρέπει να γνωρίζει κάθε στιγμή ποιο είναι το κλίμα που επικρατεί ανάμεσα στους ποδοσφαιριστές , να δημιουργεί τους μηχανισμούς που θα βοηθήσουν στην συνοχή της ομάδας. Με ορθή ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ και ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ πρέπει πάντα και παντού να ναι παρών.
Στον επίλογο νομίζω ότι αξίζει πάλι να διαβάσουμε προσεκτικά τα λόγια – σχετικά με το θέμα- του κορυφαίου Ζ. ΟΜΠΡΑΝΤΟΒΙΤΣ : Δεν μπορώ και δεν πρέπει να λαθέψω στην αξιολόγηση των παικτών μου. Όχι σε αθλητικά κριτήρια αλλά σε χαρακτήρων. Πρέπει να ναι καλά άτομα και να ξέρουν ότι αποτελούν μέρος μιας ομάδας . Πρέπει να έχουν συγκεκριμένη συμπεριφορά στα αποδυτήρια και ότι κάνουν να ναι για το καλό της ομάδας και όχι για τον εαυτό τους . Πρέπει να ναι όπως τα ΜΗΛΑ. Αν ένα είναι χαλασμένο χαλάει ολόκληρη η παρτίδα, φτάνει ένα άτομο με αρνητική ενέργεια για να χαλάσει όλο το κλίμα της ομάδας .
Αξίζει ακόμα να δύομε τι γράφει στο βιβλίο του “Η αυτοβιογραφία μου“ σχετικά με το θέμα και ο σπουδαίος ΑΛΕΞ ΦΕΡΓΚΙΟΥΣΟΝ : “Την στιγμή που ένας παίκτης της Μάντσεστερ Γ. θεωρούσε ότι ήταν ανώτερος από τον προπονητή πρέπει να φύγει. Συνήθιζα να λέω : Την στιγμή που ο προπονητής χάνει την εξουσία του δεν υπάρχει σύλλογος. Οι παίκτες θα κάνουν του κεφαλιού τους , και τότε έχεις πρόβλημα. Δεν έχει σημασία αν είναι προπονητής ο Άλεξ Φέργκιουσον ή ο Πιτ ο υδραυλικός. Το όνομα του προπονητή είναι άνευ σημασίας. Η αρχή είναι αυτή που μετράει. Δεν μπορείς να έχεις ένα παίκτη να ελέγχει τα αποδυτήρια. Πολλοί το προσπάθησαν. Το επίκεντρο της εξουσίας στην Μάντσεστερ Γιουνάϊτεντ είναι το γραφείο του μάνατζερ. Το μοναδικό πράγμα που δεν επέτρεπα ποτέ στον εαυτό μου ήταν να χάσω τον έλεγχο, γιατί η διατήρηση του ελέγχου ήταν η μοναδική μου σωτηρία. Όπως και με τον Ντέϊβιντ Μπέκαμ γνώριζα ότι από τη στιγμή που ένας ποδοσφαιριστής ξεκινούσε την προσπάθεια να διευθύνει το σύλλογο θα είμασταν ΟΛΟΙ ΤΕΛΕΙΩΜΕΝΟΙ “ .
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΔΙΑΤΣΙΓΚΟΣ
