Ένας καθηγητής Φυσικής προσπαθούσε το 1911, να κονσερβοποιήσει ντομάτες πριν σαπίσουν στα χωράφια. Εκατό χρόνια μετά, ο «ντοματοπελτές» Κύκνος από τα μπακάλικα του χθες έφθασε στις μέρες μας, θυμίζοντάς μας, πως η παράδοση είναι πάντοτε στη μόδα…
Είμαστε στο 1911 και η Ελλάδα παλεύει να ορθοποδήσει για μία ακόμη φορά. Η χρεοκοπία του 1893 είχε αφήσει τα σημάδια της στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων ενώ στον «αέρα» υπάρχει ένα έντονο κλίμα νοσταλγίας για τις αλύτρωτες πατρίδες. Λίγο πριν τους Βαλκανικούς πολέμους αλλά και τη μαύρη εποχή της Μικρασιατικής Καταστροφής, ένας άνθρωπος, ο Μιχάλης Μανουσάκης, καθηγητής Φυσικής στο τότε Πανεπιστήμιο Πειραιά, πειραματίζεται πάνω στην κονσερβοποίηση τροφίμων.
Δεν ήταν μια καινούργια μέθοδος αυτή, αφού ήδη μετρούσε πάνω από 100 χρόνια ζωής, όμως στην Ελλάδα της εποχής, το υψηλό κόστος της κονσερβοποίησης την καθιστούσε «είδος πολυτελείας».
Γεγονός ο πρώτος «ντοματοπελτές»
Ο Μιχάλης ωστόσο, δεν το έβαλε κάτω. Με τη βοήθεια του αδερφού του Κωστή, παρασκευάζουν 1.000 κουτιά ντομάτας σε κονσέρβα. Αυτή ήταν. Η μεγαλύτερη κονσερβοποιία της Ελλάδας είχε μόλις γεννηθεί και για να στεγαστεί, χρησιμοποιήθηκε το κτήμα του Κωστή Μανουσάκη στην Ασίνη Αργολίδας. Ο περίφημος ντοματοπελτές ήταν πλέον γεγονός και σύντομα οι παραγγελίες κατέκλυσαν τη μικρή μονάδα κοντά στο Ναύπλιο.
Η ιδέα του Μανουσάκη δεν άργησε να βρει υποστηρικτές και έτσι σύντομα, η οικογένεια Παπαντωνίου χρηματοδότησε τον Κύκνο, αγοράζοντας μερίδιο έναντι 60.000 δρχ. Το 1914, η παραγωγή κουτιών με ολόκληρες ντομάτες, μπάμιες και ντοματοπολτό είχε φτάσει τις 100.000. Με τις δουλειές να τρέχουν με φρενήρεις ρυθμούς, η κονσερβοποιία ήταν έτοιμη για το επόμενο μεγάλο βήμα. Κρίθηκε επομένως απαραίτητη η μεταφορά της από την Ασίνη της Αργολίδας στο κέντρο του Ναυπλίου, σε ένα σύγχρονο για την εποχή, δικό της εργοστάσιο. Τα χρόνια εκείνα η παραγωγή βασίζεται κυρίως στα ανθρώπινα χέρια. Το πρώτο εργοστάσιο στο Ναύπλιο έχει το δικό του κυτιοποιίο που κατασκευάζει τις κονσέρβες που γεμίζει η εταιρία.
Η πρώτη κονσερβοποιία των Βαλκανίων
Τον Απρίλιο του 1915, συντάχθηκε και το καταστατικό της “Ανωνύμου Ελληνικής Εταιρίας Κονσερβών”, πρώτης όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρα τα Βαλκάνια, με ιδρυτές τους: Μιχαήλ Μανουσάκη, Αθανάσιο Παπαντωνίου, Κωνσταντίνο Μανουσάκη, Βασίλειο Παπαντωνίου, Ιωάννη Δάρμο. Η παραγωγή που δεν μπορούσε άμεσα να πουληθεί και σάπιζε στα χωράφια, θα συσκευαζόταν σε κονσέρβες με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και θα μπορούσε να πουληθεί σε όλη την Ελλάδα. Η Αργολίδα που εκείνα τα χρόνια λεγόταν και «λαχανόκηπος της Αθήνας» εφοδιάζει την ΚΥΚΝΟΣ με μεγάλες ποσότητες ντομάτας και λαχανικών.
Η εταιρία καλπάζει ακριβώς επειδή καινοτομεί. Έτσι, σε μια πρωτόγνωρη για τα δεδομένα της εποχής επένδυση, αγοράζει μηχανήματα από την Αμερική ενώ δε διστάζει να διαφημίσει και τα προϊόντα της. Το 1928, δημιουργεί μία δεύτερη μονάδα στην Αργολίδα προκειμένου να ανταπεξέλθει στην αυξημένη ζήτηση, όπου εκεί εγκαταστάθηκαν και οι πρώτοι ταχυσυμπυκνωτές που ήλθαν ποτέ στην Ελλάδα.
Τα χρόνια που ακολουθούν είναι εξαιρετικά δύσκολα για την Ελλάδα. Στα μαύρα χρόνια της Κατοχής, ο ΚΥΚΝΟΣ, επιβίωσε με μεγάλη δυσκολία και πάντα βοηθούσε όσους αντιμετώπιζαν πρόβλημα. διαβίωσης.
Όμως καθώς η ζωή είναι κυκλική, οι δυσκολίες και τα χρόνια περνούν και έτσι φθάνουμε στο 1950, όπου το εργοστάσιο του Ναυπλίου ανανεώνεται με νέα κτίρια σε σχέδια του αρχιτέκτονα Καλλικλή. Το νέο βιομηχανικό κτίριο αποτελεί σύμβολο πρωτοπορίας για την εποχή. Το 1960, η εταιρία αγοράζει το εργοστάσιο «Αργολική» που ήδη λειτουργούσε στην περιοχή της Αργολίδας και το 1963 ιδρύει εργοστάσιο στο χωριό Σαβάλια του Ν.Ηλείαςμε σκοπό να αξιοποιήσει την πλούσια παραγωγή ντομάτας του κάμπου της Ηλείας.
Και εγένετο…κέτσαπ
Οι μόδες του εξωτερικού φθάνουν σιγά σιγά και στην Ελλάδα. Έτσι λοιπόν, στη δεκαετία του ’60, μία ακόμη διατροφική μόδα έρχεται στην Ελλάδα. Ο λόγος για το κέτσαπ, που κάνει την εμφάνισή του το 1965 από τον ΚΥΚΝΟ και ξετρελαίνει μικρούς και μεγάλους.
Τη δεκαετία του '70, η εταιρία αποκτά παγκόσμια εξαγωγική δραστηριότηταενώ παράλληλα αποτελεί διακεκριμένο προμηθευτή τοματοπολτού παγκοσμίως σε γνωστές εταιρίες τροφίμων. Οι χώρες στις οποίες μπορεί κανείς να βρει της προϊόντα της σήμερα είναι κυρίως η Μεγάλη Βρετανία, η Ολλανδία, η Κύπρος, η Γερμανία, η Γεωργία και ο Καναδάς.
Η δεκαετία του ’80 δοκιμάζει τη βιομηχανία, περισσότερο όμως λόγω της διείσδυσης ανταγωνιστικών σχημάτων, όπως το περίφημο brand Pummaro, που θα της αποσπάσει μερίδια αγοράς. Ο ανταγωνιστής «ποντάρει» στο μοντέρνο στυλ και πολλοί είναι εκείνοι οι καταναλωτές που εγκαταλείπουν τις παραδοσιακές συσκευασίες του Κύκνου. Ωστόσο, ο Κύκνος επιμένει παραδοσιακά και δικαιώνεται. Το 1990, παρασκευάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα προϊόντα ντομάτας σε χάρτινες συσκευασίες, τα οποία ονομάζει tomatino, το οποίο και γνωρίζει τεράστια εμπορική επιτυχία.
Σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης
Το 1999, η εταιρία πιστοποιείται σύμφωνα με τα πρότυπα ISO και το 2002 μεταφέρει όλη την παραγωγική της δραστηριότητα στο εργοστάσιο του νομού Ηλείας, τον τόπο παραγωγής της πρώτης ύλης. Το 2005 ήταν μια σημαντική χρονιά για την εταιρία. Η ΚΥΚΝΟΣ είναι η πρώτη εταιρία επεξεργασίας ντομάτας στην Ελλάδα που εφαρμόζει σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης (ορθής γεωργικής πρακτικής) για την ντομάτα που μεταποιεί και πιστοποιείται κατά τα πρότυπα EUREGAP ενώ την ίδια χρονιά, λανσάρει το διάσημο πλέον κλασικό ντοματοπολτό της σε χάρτινη τριγωνική συσκευασία μιας χρήσης.
Την επόμενη χρονιά, η ΚΥΚΝΟΣ ανακαινίζει το εργοστάσιό της στην Ηλεία ανανεώνοντας παράλληλα και τη γραμμή παραγωγής και το 2008, κάνει και πάλι τη διαφορά. Διαθέτει στην αγορά ένα από τα πιο επιτυχημένα προϊόντα της, τριμμένες ντομάτες σε χάρτινη συσκευασία. Ένα προϊόν που αγαπήθηκε πολύ από τους καταναλωτές και τους επαγγελματίες της εστίασης. Το 2012, βραβεύεται με GOLD TASTE AWARD για την ποιότητα του ντοματοπολτού της και το 2013, πιστοποιείται σύμφωνα με τα πρότυπα BRC και IFS. Οι καινοτομίες για την ΚΥΚΝΟΣ δεν σταματούν και έτσι το 2014, διαθέτει στην αγορά τη σάλτσα πίτσας KYKNOS.
Μια οικογενειακή υπόθεση
Η εταιρία παραμένει ακόμη και σήμερα σε απογόνους των ιδρυτών της. Έτσι, πλέον διοικείται από τα εγγόνια τους, Γεώργιο Μανουσάκη και Αθανάσιο Μανουσάκη-Λιαλιάτση ενώ καθήκοντα Προέδρου ασκεί η κόρη ενός εκ των ιδρυτών, Ιωάννα Παπαντωνίου, γνωστή και πολυβραβευμένη ενδυματολόγος.
Η Ιωάννα Παπαντωνίου είναι και εκείνη που ίδρυσε το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, για να τιμήσει τον πατέρα της, Βασίλειο Παπαντωνίου, ο οποίος και εκτελέστηκε στη διάρκεια του Εμφυλίου από μέλη του Δημοκρατικού Στρατού, όταν οι τελευταίοι εισέβαλαν στο σπίτι του θεωρώντας πως θα βρουν χρυσές λίρες. Μόλις διαπίστωσαν την απουσία αυτών, αντί να φύγουν, αποφάσισαν να «τιμωρήσουν» τον επιχειρηματία δολοφονώντας τον και στέλνοντας έπειτα από ημέρες το άψυχο κορμί του στην οικογένειά του «διά παραδειγματισμό».
Το ψυχολογικό «φορτίο» ήταν βαρύ και η Ιωάννα δεν θέλησε να ασχοληθεί με την επιχείρηση αλλά αφοσιώθηκε στις σπουδές ενδυματολογίας στο Λονδίνο, που της έδωσαν την ευκαιρία αργότερα να συνεργαστεί με όλα τα ιερά "τέρατα" του ελληνικού θεάτρου, όπως ο Αλέξης Μινωτής, ο Κάρολος Κουν και η Κατίνα Παξινού. Ωστόσο, δεν ξέχασε την ΚΥΚΝΟΣ και έτσι δώρισε όλη την περιουσία και τις μετοχές της στην εταιρία και στο ίδρυμα στη μνήμη του πατέρα της, διατηρώντας έναν τιμητικό τίτλο στην επιχείρηση.
Ένας αιώνας με προσήλωση στην παράδοση
Πλέον, η εταιρία παράγει 2100 τόνους νωπής ντομάτας καθημερινά, απασχολεί 70 μόνιμους εργαζόμενους και 340 εποχιακά εργαζόμενους από τα μέσα Ιουλίου ως τα μέσα Σεπτέμβρη, κατά την διάρκεια, δηλαδή, της παραγωγικής περιόδου. Οι καλλιέργειες ντομάτας εκτείνονται σε 410 εκτάριαενώ μεσολαβούν μόλις 6 ώρες το μέγιστο από τη συγκομιδή μέχρι να φθάσει το τελικό προϊόν στην κονσέρβα ή την χάρτινη συσκευασία. Το 2015, η εταιρεία προχώρησε σε συνεργασία με την Εθνική Τράπεζα μέσω της οποίας επιτεύχθηκε αύξηση παραγωγής κατά 35%.
Αυτή ωστόσο ήταν και η πιο σημαντική χρονιά στην ιστορία της καθώς το 2015, η εταιρία ΚΥΚΝΟΣ έκλεισε έναν αιώνα ζωής. Μιας ζωής απόλυτα συνυφασμένης με τις περιπέτειες, τις τραγωδίες αλλά και τις χαρές της χώρας μας. Και μέσα στα χρόνια αυτά, η ΚΥΚΝΟΣ παρέμεινε προσηλωμένη στις αρχές της. Η παραγωγή ασφαλών προϊόντων υψηλής ποιότητας, η ανθρωποκεντρική φιλοσοφία, η αίσθηση εταιρικής ευθύνης και η καινοτομία, είναι μερικές μόνο απ’ αυτές. Οι θησαυροί της ελληνικής γης, ζουν περισσότερο μέσα από την κονσερβοποίηση και τα προϊόντα ΚΥΚΝΟΣ και ταξιδεύουν όχι μόνο σε κάθε γωνιά της Ελλάδας αλλά και σε 15 χώρες του εξωτερικού. Και όλα αυτά εν μέσω μιας οικονομικής κρίσης που εδώ και χρόνια ταλανίζει την χώρα χωρίς ωστόσο να επηρεάσει την ανάπτυξη και τη δυναμική της. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός, ότι το ινστιτούτο ICAP την κατέταξε ανάμεσα στις υγιέστερες οικονομικά επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Μια εξέλιξη που σίγουρα δεν περίμενε ο καθηγητής Φυσικής, Μιχάλης Μανουσάκης, όταν το 1911, προσπαθούσε να κονσερβοποιήσει τις ντομάτες….
Πηγή: businessnews.gr
