Κατά την εισήγησή του, ο κ. Ανδριανός τόνισε μεταξύ άλλων τα εξής:
“Θέλω πρώτα απ' όλα να συγχαρώ τη ΓΣΕΕ και το ΚΑΝΕΠ για την υλοποίηση αυτής της εξαιρετικά σημαντικής έρευνας, τα στοιχεία της οποίας παρουσιάζονται σήμερα. Με την πρωτοβουλία αυτή αναδεικνύετε με τον καλύτερο τρόπο το ρόλο που μπορούν, δικαιούνται και οφείλουν να διαδραματίζουν στο δημόσιο διάλογο και τη διαδικασία σχεδιασμού της πολιτικής οι κοινωνικοί εταίροι.
Μ' αυτή την έρευνα, η ΓΣΕΕ παρέχει εμπεριστατωμένα στοιχεία, δεδομένα που αποκαλύπτουν σημαντικές πτυχές της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, όπως αυτή λειτουργεί στη χώρα μας στην πράξη, υπογραμμίζουν προκλήσεις και ευκαιρίες, και λειτουργούν ως πραγματολογική βάση για έναν ευρύ και ειλικρινή δημόσιο διάλογο προκειμένου ως κοινωνία να καταλήξουμε σε μια ελάχιστη συναντίληψη ως προς αυτό το εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα.
Τα πορίσματα της έρευνας καταδεικνύουν μια εικόνα η οποία, στα γενικά της χαρακτηριστικά, πρέπει να μας βρίσκει όλους σύμφωνους: Η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση απέχει πολύ από το να βρίσκεται στην κατάσταση που θα επιθυμούσαμε, στην κατάσταση που θα της επέτρεπε να αξιοποιήσει πλήρως τη δυναμική της ως ισχυρό κοινωνικό εργαλείο για την ανάπτυξη και την απασχόληση.
Όπως αναφέρεται και στην έρευνα, τα προβλήματα και οι προκλήσεις είναι πολλαπλά. Αναφέρω ενδεικτικά τη χαμηλή ελκυστικότητα των προγραμμάτων μεταξύ των νέων ανθρώπων, την υψηλή διαρροή, την πολυνομία και την ασυνέχεια στο σχεδιασμό της, και κυρίως τη μειωμένη της αποτελεσματικότητα που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη χαμηλή της διασύνδεση με την αγορά εργασίας. Και βεβαίως, στα προβλήματα αυτά πρέπει να επισημάνουμε τη συχνή έλλειψη σύγχρονων υλικοτεχνικών υποδομών, τα κενά στο ανθρώπινο δυναμικό και το θεσμικό πλαίσιο που δημιουργεί προβλήματα στους εκπαιδευτές και εκπαιδευτικούς, οι οποίοι συχνά επιτελούν το λειτούργημά τους σε συνθήκες αυτοθυσίας.
Τα αποτελέσματα αυτής της κατάστασης είναι σε όλους μας ορατά, και καταδεικνύονται κι αυτά με τον πιο παραστατικό τρόπο στην έρευνα.
Ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία, αυτή η εικόνα είναι αδικαιολόγητη. Θυμίζω πως η ανεργία των νέων παραμένει κοντά στο 50%, σταθερά η υψηλότερη σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση - κι αυτό παρά τη μείωση του πληθυσμού, παρά το κύμα εξόδου νέων ανθρώπων στο εξωτερικό, και ιδίως ανθρώπων με γνώσεις, προσόντα και δεξιότητες, και παρά την αντιστροφή του εργασιακού περιβάλλοντος, με τις λεγόμενες ευέλικτες μορφές εργασίας να κυριαρχούν πλέον έναντι της πλήρους απασχόλησης. Σ' αυτή λοιπόν τη συνθήκη, η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση θα έπρεπε να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο, όχι μόνο στην αντιστροφή του κλίματος, αλλά και στην προσπάθεια αναδιοργάνωσης του παραγωγικού προτύπου της χώρας.
Είναι γι' αυτό ιδιαίτερα προβληματικό το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι πρώτη σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς το ποσοστό των νέων που βρίσκονται ταυτόχρονα εκτός εργασίας και εκτός εκπαίδευσης ή κατάρτισης με 27% – είναι ένα στοιχείο που αποκαλύπτει τη μη ελκυστικότητα του συστήματος, ενδεχομένως την έλλειψη πληροφόρησης για τα προσφερόμενα προγράμματα, και σίγουρα έναν ιδιαίτερα έντονο και ανησυχητικό κοινωνικό αποκλεισμό.
Και η μη ελκυστικότητα αυτή καταδεικνύεται και από το ποσοστό των νέων που βρίσκονται ταυτόχρονα εντός εργασίας και εντός εκπαίδευσης ή κατάρτισης, που φτάνει μόλις το 3% στην Ελλάδα έναντι του 13% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο θεσμός χρειάζεται πολύ δουλειά προκειμένου να αποκτήσει μια εύρωστη ταυτότητα και να αποκτήσει σταθερή θέση στο επαγγελματικό περιβάλλον της χώρας.
Πρέπει λοιπόν να γίνουν πολλά πράγματα που θα έπρεπε να θεωρούνται αυτονόητα.
Αναφέρω χαρακτηριστικά το παράδειγμα της μαθητείας σε πραγματικό χώρο εργασίας, ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την απασχόληση, που δίνει στον εκπαιδευόμενο πολύτιμη εμπειρία και πρακτική γνώση του εργασιακού περιβάλλοντος - ένα εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε από το 1952 επιτυχώς στον ΟΑΕΔ και συστηματοποιήθηκε και επεκτάθηκε στους αποφοίτους των ΕΠΑΛ & ΙΕΚ το 2013. Δεν μπορεί όμως να περιορίζεται η μαθητεία αποκλειστικά στο Δημόσιο, κόβοντας τους δεσμούς μεταξύ επαγγελματικής εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας. Και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να δημιουργούμε στους νέους ανθρώπους φρούδες ελπίδες απορρόφησής τους στο Δημόσιο, κάτι που δεν πρόκειται να συμβεί. Την πολυτέλεια να μην αξιοποιούμε τέτοια αποδεδειγμένα αποτελεσματικά εργαλεία, δεν την έχουμε. Ούτε αξίζουν τα παιδιά και οι νέοι άνθρωποι να γυρίσουμε την εκπαίδευση συνολικά δεκαετίες πίσω.
Εμείς πιστεύουμε στην ενεργότερη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στον σχεδιασμό και την εκτέλεση της εκπαιδευτικής στρατηγικής – των περιφερειακών και τοπικών αρχών, των επιμελητηρίων των εργασιακών φορέων όπως η ΓΣΕΕ και των φορέων της επιχειρηματικότητας, του ιδιωτικού τομέα, της κοινωνίας των πολιτών.
Λίγες μόλις μέρες πριν ανακοινώθηκε για παράδειγμα το σχέδιο ίδρυσης Ιδιωτικού Ναυτικού Επαγγελματικού Λυκείου στη Χίο από τον καπετάν Παναγιώτη Τσάκο. Εμείς ενθαρρύνουμε τέτοιες πρωτοβουλίες από κάθε άτομο ή φορέα που βλέπει τη δυνατότητα αξιοποίησης μιας ευκαιρίας, κάλυψης μιας ανάγκης, εξυπηρέτησης των υπαρκτών αναγκών της τοπικής κοινωνίας.
Κι αυτό γιατί ο όποιος σχεδιασμός πρέπει να γίνεται λαμβάνοντας σοβαρά ανάγκη τις ανάγκες των τοπικών κοινωνών. Μ' αυτό το πνεύμα, για να αναφερθώ και στην ιδιαίτερη πατρίδα μου την Αργολίδα, ιδρύσαμε στην Επίδαυρο την ΣΕΚ, που μετεξελίχθηκε πλέον σε ΔΙΕΚ με ειδικότητες άμεσης και επικερδούς επαγγελματικής αποκατάστασης: Τεχνικός Μελισσοκομίας, Τεχνικός Γαλακτοκομίας-Τυροκομίας, Τεχνικός Λιθοξοΐας-Λιθοχαρακτικής.
Τέτοιες πρωτοβουλίες θα φέρουν τους νέους ανθρώπους στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση ώστε αυτή να πάψει επιτέλους να θεωρείται αποπαίδι του εκπαιδευτικού συστήματος και λύση ανάγκης.
Και βεβαίως, για να επιτευχθεί αυτό, πέρα από την εντονότερη εμπλοκή των κοινωνικών εταίρων, πέρα από την ανταπόκριση στις τοπικές ανάγκες, κομβικό ρόλο παίζει η αυτονομία των σχολών, η ευελιξία στα προγράμματα σπουδών, η σοβαρή αξιολόγησή τους και ο ανταγωνισμός μεταξύ τους. Είναι στοιχεία που θα διασφαλίσουν με τον πιο αδιαμφισβήτητο τρόπο την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης, επιτρέποντας τόσο στους υποψήφιους σπουδαστές όσο και στους δυνητικούς εργοδότες να ξέρουν καλά τι ακριβώς δουλειά γίνεται σε κάθε σχολή.
Αυτές είναι και οι αρχές της εκπαιδευτικής πολιτικής της Νέας Δημοκρατίας, τις οποίες ανάπτυξε και ο Πρόεδρος Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ. Όπως θα παρατηρήσατε, τόσο κατά την ομιλία όσο και στη συνέντευξη τύπου, η παιδεία ήταν ίσως το θέμα στο οποίο αναφέρθηκε περισσότερο. Κι αυτό δεν έγινε τυχαία. Ήταν επιλογή που υπογραμμίζει ότι κάθε προσπάθεια για την υπέρβαση της κρίσης, κάθε σκέψη για την αλλαγή του παραγωγικού προτύπου της χώρας, κάθε σχεδιασμός για ένα καλύτερο αύριο αναγκαστικά περνά μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα δίνει έμφαση στην ποιότητα, την παροχή ουσιαστικής παιδείας, γνώσης και δεξιοτήτων, τη διασφάλιση για κάθε νέο άνθρωπο, ανεξάρτητα από το κοινωνικό και οικονομικό του υπόβαθρο των ευκαιριών δημιουργίας και προκοπής που δικαιούται. Κι αυτό γιατί η ποιότητα, η αριστεία, η εξασφάλιση της δυνατότητας κάθε παιδί να διαπρέψει στο πεδίο που επιθυμεί και έχει το ταλέντο, είναι εντέλει και το ισχυρότερο εργαλείο κοινωνικής κινητικότητας που διαθέτει μια κοινωνία.
Αντιθέτως, ένα εκπαιδευτικό σύστημα με κύρια χαρακτηριστικά του τη μετριότητα, την ισοπέδωση προς τα κάτω, την παροχή πτυχίων που σε μεγάλο βαθμό είναι ξεκομμένα από την παραγωγική διαδικασία και τις ανάγκες της κοινωνίας, το μόνο που εντέλει καταφέρνει είναι να διαιωνίζει τις κοινωνικές ανισότητες. Γιατί σ' ένα τέτοιο περιβάλλον, οι πλούσιες οικογένειες θα βρουν τρόπους να μορφώσουν τα παιδιά τους, οι φτωχές όμως αναγκαστικά θα συμβιβαστούν με την μετριότητα.
Μ' αυτές λοιπόν τις σκέψεις, θέλω για μια ακόμη φορά να συγχαρώ το ΚΑΝΕΠ και τη ΓΣΕΕ γι' αυτή την πολύ σημαντική δουλειά και να δεσμευτώ ότι τα στοιχεία αυτά, καθώς και ο διάλογος με τους κοινωνικούς μετόχους πάνω στο κρίσιμο θέμα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, θα αποτελέσουν βάση του προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας.
