Ο Ερνέστο μόλις είχε πάρει το πτυχίο Ιατρικής. Υπάρχει τεκμήριο της διαμονής μας σε εκείνη την πόλη που συνορεύει με τη Λα Κιάκα (Αργεντινή). Πριν από λίγο καιρό παραβρέθηκα στα αποκαλυπτήρια δύο μπρούντζινων πλακετών που μαρτυρούν το πέρασμά μας από εκείνη την πόλη και που γράφουν περίπου το εξής: «Στις 10 Ιουλίου του 1953 ένας νεαρός γιατρός, ο Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα, ο οποίος θα γινόταν αργότερα ο Κομαντάντε Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, πέρασε από αυτή την πόλη μαζί με τον φίλο του Κάρλος Καλίκα Φερέρ».
Ακούγαμε ακόμα στα αυτιά μας τους αποχαιρετισμούς στον σιδηροδρομικό σταθμό Ρετίρο του Μπουένος Αϊρες. Ηταν αποχαιρετισμοί χαράς και θλίψης συνάμα. Εκεί ήταν οι μητέρες μας, Σέλια και Ντόλι, ο πατέρας του Ερνέστο, τα αδέρφια μας, οι φίλες και φίλοι μας. Υπήρχαν κι άβολες στιγμές: εκεί μας συνάντησαν και κάποια φλερτ μας, χωρίς όμως να γίνει φασαρία χάρη στη συγκίνηση που επικρατούσε στην ατμόσφαιρα.
Δίχως αμφιβολία και με δεδομένο το ποιοι άνθρωποι είχαν έρθει να μας αποχαιρετήσουν, ήταν προφανές ότι δεν ταιριάζαμε καθόλου με το βαγόνι δεύτερης κατηγορίας στο οποίο επρόκειτο να ταξιδέψουμε. Ξύλινα καθίσματα, κρύο πολύ, ακούγαμε συμβουλές της τελευταίας στιγμής. «Μόλις μπορείτε στείλτε κανένα γράμμα», «Πρόσεχε πολύ τον Ερνεστίτο», ενώ η μητέρα μου έλεγε στον Ερνέστο: «Εσύ έχεις περισσότερη εμπειρία στα ταξίδια, πρόσεχε τον Καλίκα». Και τότε ήταν που ο Ερνέστο είπε: «Αυτή τη φορά το όνομα του συνοδοιπόρου έχει αλλάξει, ο Αλμπέρτο ονομάζεται τώρα Καλίκα».
Αυτές είναι λεπτομέρειες και ιστορίες. Υπάρχουν και πολλές άλλες, αλλά θα τις φυλάξω για κάποια άλλη στιγμή. Δεν προλάβαμε καν να φτάσουμε στο Βιγιασόν και αντιμετωπίσαμε μια σοβαρή κρίση άσθματος του Ερνέστο και εγώ από την τρομάρα μου παραλίγο να πάθω καρδιακή προσβολή. Λίγες μέρες αργότερα φύγαμε για τη Λα Πας της Βολιβίας, έχοντας ανακτήσει τις δυνάμεις μας και με περισσότερη άνεση.
Η εμπειρία του Ερνέστο τον έκανε αρχηγό αυτής της εκστρατείας που είχαμε ξεκινήσει για «να γνωρίσουμε τον αγώνα κατά της λέπρας στη Νότια Αμερική», ιδέα που επαναλαμβάναμε κάθε φορά που διασχίζαμε χωριά, πόλεις και σύνορα. Μας διασκέδαζε η ιδέα ότι ο «κοντούλης Γρανάδο», που εργαζόταν ως βιοχημικός στο λεπροκομείο Κάμπο Μπλάνκο Μαϊκετία, στη Βενεζουέλα, θα έπρεπε να μας εξασφαλίσει σπίτι, φαγητό και ρούμι μέχρι να βρούμε καμιά δουλειά.
Ο Αλμπέρτο, από το προηγούμενο ταξίδι που είχε κάνει με τον Ερνέστο, γνώριζε πολύ καλά τις δυσκολίες που επρόκειτο να αντιμετωπίσουμε, και γι’ αυτό θα μας βοηθούσε με τα μπολίβαρ που θα είχε εξοικονομήσει.
Και φτάσαμε στη Λα Πας. «Ενας ζωντανός πίνακας!». Δύο εντελώς διαφορετικοί πολιτισμοί στα 3.800 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, η επιβλητική ομορφιά του βουνού Ιλιμάνι, πάντα χιονισμένο και με κάτι ξεχωριστό: ένα σπουδαίο ιστορικό και πολιτικό γεγονός επρόκειτο να σημαδέψει το μέλλον μας, ιδιαίτερα του Ερνέστο. Ενα απελευθερωτικό κίνημα κυβερνούσε τη χώρα. Χρόνια αργότερα, με τον σύντροφο πρόεδρο Εβο Μοράλες, αυτό το κίνημα γινόταν πάλι πραγματικότητα με καθοριστικά γεγονότα: την αγροτική μεταρρύθμιση, την εθνικοποίηση των ορυχείων, τη διάλυση του στρατού και την οπλοφορία των ανθρακωρύχων, οι οποίοι ήταν φρουροί της κοινωνικής ειρήνης.
Αυτή η επανάσταση καθώς και ο πόλεμος της Ισπανίας, πιστεύω εγώ, υπήρξαν καθοριστικοί για την πολιτική διαμόρφωση του Ερνέστο. Κι αν άργησε η αναγνώριση του φίλου μου, σήμερα πλέον δεν γνωρίζει όρια, και πια μπορώ να πω με κάποιο αίσθημα αντεκδίκησης πως οι εχθροί του (πληρωμένοι στην πλειονότητά τους) θα έχουν ξεχαστεί, ενώ η εικόνα του θα εξακολουθεί να μεγαλώνει.
Είχαμε προγραμματίσει να μείνουμε στη Βολιβία 7 με 8 μέρες, αλλά τελικά καθίσαμε πάνω από έναν μήνα. Ζήσαμε συνταρακτικά γεγονότα, ιδίως αν σκεφτεί κανείς τη νεαρή μας ηλικία και την ελάχιστη πολιτική μας εμπειρία. Είδαμε την παρέλαση των ανθρακωρύχων, με ανέκφραστο πρόσωπο, μασούρια δυναμίτη στη ζώνη σαν να ήταν χειροβομβίδες, τουφέκια, πολυβόλα, έδιναν την εντύπωση ότι ήταν αήττητοι (δεν ξέραμε ότι είχε ξεκινήσει το τέλος αυτής της επανάστασης που χρόνια αργότερα θα ξαναγεννιόταν καλύτερη με την άφιξη του Εβο Μοραλες στην προεδρία, με απόλυτη δημοκρατία και με σαρωτική πλειοψηφία).
Δεν μου έφτασε ένα βιβλίο για να αφηγηθώ όλα όσα ζήσαμε εκεί. Ωστόσο τα έχω μέσα στο μυαλό και την καρδιά μου. Ελπίζω να έχω τον χρόνο να τα διηγηθώ.
Για να εκτιμήσουμε αυτή την επανάσταση έφτανε να συγκρίνουμε με την κατάσταση που αντικρίσαμε όταν διασχίσαμε τα σύνορα του Περού. Η ίδια εξαθλίωση, αλλά χωρίς προοπτική για το μέλλον, κάτω από τη σιδερένια πυγμή ενός δικτάτορα, του στρατηγού Οντρια. Στο Περού επίσης είδαμε θαύματα όπως το Μάτσου Πίτσου, αλλά και την ίδια περιφρόνηση απέναντι στους ιθαγενείς που είναι πλειοψηφία σε εκείνες τις χώρες.
Ο τελευταίος σταθμός μας με τον Ερνέστο ήταν το Εκουαδόρ. Φτάσαμε στην πόλη Γουαγιακίλ, όπου θα άλλαζε η μοίρα μας. Αποφασίσαμε να πάμε στη Γουατεμάλα για να γνωρίσουμε από κοντά τη δημοκρατική εμπειρία εκείνης της χώρας, της οποίας ηγούνταν ο στρατηγός Αρμπενς, που εκλέχτηκε πρόεδρος χάρη στη λαϊκή ψήφο.
Υστερα η ιστορία είναι γνωστή. Πηγαίνει στο Μεξικό και κάποια στιγμή γίνεται ο γιατρός του πλοιάριου «Γκράμνα» με προορισμό την Κούβα, μαζί με τον Κομαντάντε Φιντέλ Κάστρο και ογδόντα μαχητές. Μια άφιξη στην Κούβα που ο ίδιος χαρακτηρίζει «σχεδόν ναυάγιο», η νίκη του κινήματος «26 Ιουλίου», η ηρωική εποποιία στη Σιέρα Μαέστρα. Μετά τον θρίαμβο, ο Τσε ανέλαβε την προεδρία της Κεντρικής Τράπεζας της Κούβας, διετέλεσε υπουργός Βιομηχανίας, έγινε πρεσβευτής της επανάστασης σε ολόκληρο τον κόσμο.
Επειτα ήρθε η βοήθειά του για την απελευθέρωση του βελγικού Κονγκό και, τέλος, η προσπάθειά του να δημιουργήσει μια επαναστατική εστία στη Βόρεια Αργεντινή. Δεν του έφτασε ο χρόνος, ήταν 39 ετών όταν τον δολοφόνησαν στη Βολιβία, στο σχολείο ενός μικρού χωριού, το Λα Ιγκέρα, και ύστερα έκρυψαν τη σορό του επί τριάντα χρόνια σε ομαδικό τάφο στο Βάιε Γκράντε. Τις πρώτες μέρες του Οκτωβρίου του 1967 ήδη ήταν γνωστό το τέλος εκείνης της άνισης μάχης. Στις 9 Οκτωβρίου πέθανε ο Τσε, αλλά η εικόνα του πλέον ανήκει στην αιωνιότητα.
Μου στοίχισε πολύ ο θάνατός του. Δεν μπορούσα να παραδεχτώ ότι στη φωτογραφία που δημοσίευαν οι εφημερίδες ήταν εκείνος, το υποσυνείδητό μου το απωθούσε. Οταν όμως ο Φιντέλ ανήγγειλε το οδυνηρό νέο, βεβαιώθηκα γι’ αυτόν τον χαμό, που για μένα σήμανε την απώλεια ενός μεγάλου φίλου.
Ως ταπεινό φόρο τιμής θα ήθελα να θυμίσω μια φράση που είπε ο Φιντέλ όταν έφτασε η σορός του Τσε στην Κούβα: «Εάν πρέπει να εκφράσουμε πώς θέλουμε να γίνουν τα παιδιά μας, πρέπει να πούμε με την ψυχή γενναίων επαναστατών: Θέλουμε να γίνουν σαν τον Τσε!».
«Σε βρήκα, Τσε»
Ο φίλος του Γκεβάρα στην Αθήνα
Ο Κάρλος Καλίκα Φερέρ γεννήθηκε στην Αλτα Γκράσια της Αργεντινής το 1929 και γνώρισε τον Τσε στα 4 του χρόνια. Εκτοτε έγιναν στενοί φίλοι. Το 1953 ξεκίνησαν ένα περιπετειώδες ταξίδι στη Λατινική Αμερική, στο τέλος του οποίου ο Ερνέστο θα γινόταν ο Κομαντάντε Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, όπως αφηγείται στο διάσημο πλέον βιβλίο του -και μεταφρασμένο σε 17 γλώσσες- «Από τον Ερνέστο στον Τσε».
Με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τον θάνατο του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, ο Κάρλος Καλίκα Φερέρ, μοναδικός εν ζωή φίλος και συνοδοιπόρος του, τίμησε με την παρουσία του εκδήλωση που εγίνε τη Δευτέρα 23 Οκτωβρίου στις 19.00 στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ. Σε αυτή παρουσιάστηκε -σε Α’ προβολή- το ντοκιμαντέρ «Σε βρήκα, Τσε» του δημοσιογράφου Θύμιου Κάκου, στο οποίο ο Καλίκα αποτελεί κεντρικό πρόσωπο.
Στο πάνελ της συζήτησης συμμετείχουν: ο συγγραφέας Κάρλος Καλίκα Φερέρ, ο αγωνιστής και σύμβολο της αντίστασης των λαών απανταχού της γης Μανώλης Γλέζος, η φιλόλογος και ερευνήτρια του έργου του Τσε Γκεβάρα Μάρτα Σίλβια Ντιος Σαντς, ο εκπρόσωπος τύπου της ΛΑ.Ε. Κώστας Ησυχος και ο δημοσιογράφος Θύμιος Κάκος. Χαιρετισμούς θα απευθύνουν η πρέσβειρα της Κούβας στην Ελλάδα Ζέλμις Μαρία Ντομίνγκες Κορτίνα, η γραμματέας του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ Φανή Πετραλιά και ο π. πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ Γιώργος Σαββίδης.
Το οδοιπορικό στην Αργεντινή αποτυπώνεται σε έκθεση φωτογραφίας που έλαβε χώρα στον 2ο όροφο της ΕΣΗΕΑ.
Ανάλογη εκδήλωση με προβολή του ντοκιμαντέρ και με τη συμμετοχή του Κάρλος Καλίκα Φερέρ θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 30 Οκτωβρίου στις 18.00, στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου, Αμφιθέατρο «Σάκη Καράγιωργα II», 2ος όροφος, λ. Συγγρού 136. Και την Πέμπτη 2 Νοεμβρίου στις 19.30, στον Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας, θέατρο «Μελίνα Μερκούρη», Εμμ. Μπενάκη 70, Αμφιάλη.
Ο Κάρλος Καλίκα Φερέρ θα βρίσκεται σήμερα 28 Οκτωβρίου στο Ναύπλιο. Όποιος/α ενδιαφέρεται να τον συναντήσει μπορεί να έρθει στις 13:45 στην πλατεία Τριών Ναυάρχων (Δημαρχείο).
*Παιδικός φίλος του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα και συγγραφέας του βιβλίου «Από τον Ερνέστο στον Τσε»
Ο Κάρλος Καλίκα Φερέρ γεννήθηκε στην Αλτα Γκράσια της Αργεντινής το 1929 και γνώρισε τον Τσε στα 4 του χρόνια. Εκτοτε έγιναν στενοί φίλοι. Το 1953 ξεκίνησαν ένα περιπετειώδες ταξίδι στη Λατινική Αμερική, στο τέλος του οποίου ο Ερνέστο θα γινόταν ο Κομαντάντε Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, όπως αφηγείται στο διάσημο πλέον βιβλίο του -και μεταφρασμένο σε 17 γλώσσες- «Από τον Ερνέστο στον Τσε».
Με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τον θάνατο του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, ο Κάρλος Καλίκα Φερέρ, μοναδικός εν ζωή φίλος και συνοδοιπόρος του, τίμησε με την παρουσία του εκδήλωση που εγίνε τη Δευτέρα 23 Οκτωβρίου στις 19.00 στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ. Σε αυτή παρουσιάστηκε -σε Α’ προβολή- το ντοκιμαντέρ «Σε βρήκα, Τσε» του δημοσιογράφου Θύμιου Κάκου, στο οποίο ο Καλίκα αποτελεί κεντρικό πρόσωπο.
Στο πάνελ της συζήτησης συμμετείχουν: ο συγγραφέας Κάρλος Καλίκα Φερέρ, ο αγωνιστής και σύμβολο της αντίστασης των λαών απανταχού της γης Μανώλης Γλέζος, η φιλόλογος και ερευνήτρια του έργου του Τσε Γκεβάρα Μάρτα Σίλβια Ντιος Σαντς, ο εκπρόσωπος τύπου της ΛΑ.Ε. Κώστας Ησυχος και ο δημοσιογράφος Θύμιος Κάκος. Χαιρετισμούς θα απευθύνουν η πρέσβειρα της Κούβας στην Ελλάδα Ζέλμις Μαρία Ντομίνγκες Κορτίνα, η γραμματέας του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ Φανή Πετραλιά και ο π. πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ Γιώργος Σαββίδης.
Το οδοιπορικό στην Αργεντινή αποτυπώνεται σε έκθεση φωτογραφίας που έλαβε χώρα στον 2ο όροφο της ΕΣΗΕΑ.
Ανάλογη εκδήλωση με προβολή του ντοκιμαντέρ και με τη συμμετοχή του Κάρλος Καλίκα Φερέρ θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 30 Οκτωβρίου στις 18.00, στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου, Αμφιθέατρο «Σάκη Καράγιωργα II», 2ος όροφος, λ. Συγγρού 136. Και την Πέμπτη 2 Νοεμβρίου στις 19.30, στον Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας, θέατρο «Μελίνα Μερκούρη», Εμμ. Μπενάκη 70, Αμφιάλη.
Ο Κάρλος Καλίκα Φερέρ θα βρίσκεται σήμερα 28 Οκτωβρίου στο Ναύπλιο. Όποιος/α ενδιαφέρεται να τον συναντήσει μπορεί να έρθει στις 13:45 στην πλατεία Τριών Ναυάρχων (Δημαρχείο).
*Παιδικός φίλος του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα και συγγραφέας του βιβλίου «Από τον Ερνέστο στον Τσε»
**Φιλόλογος του Πανεπιστημίου Αθηνών
Πηγή: efsyn.gr
