Μυκηναίων ζωή και θάνατος - Η Μιδέα και τα Δενδρά Αργολίδας

 Στις ανατολικές παρυφές της αργολικής πεδιάδας, ανάμεσα στις Μυκήνες και την Τίρυνθα, βρίσκεται η οχυρή ακρόπολη της Μιδέας, που δεσπόζει στην κορυφή ενός κωνικού λόφου.

Η Μιδέα, η τρίτη σε σημασία μυκηναϊκή ακρόπολη της Αργολίδας (μετά τις Μυκήνες και την Τίρυνθα), αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα διοικητικά και οικονομικά κέντρα της ηπειρωτικής Ελλάδας των Μυκηναϊκών Χρόνων.

Η εξέλιξη και η ακμή της Μιδέας ήταν κατά κύριο λόγο απόρροια της στρατηγικής θέσης της, που εξασφάλιζε απεριόριστη θέα και επέτρεπε τον έλεγχο ολόκληρης της πεδιάδας και του Αργολικού κόλπου.

Κυκλώπειο τείχος προστατεύει την άνω ακρόπολη και τα κατώτερα βορειοανατολικά και βορειοδυτικά άνδηρα του λόφου. Οι πύλες της ακρόπολης βρίσκονται στην ανατολική και στη δυτική πλευρά της οχύρωσης, η μια απέναντι από την άλλη.

Η οχύρωση και τα οικοδομήματα της ακρόπολης της Μιδέας, όπως και της Τίρυνθας, υπέστησαν εκτεταμένες καταστροφές από σεισμό (συνοδεύτηκε από πυρκαγιά) στα τέλη του 13ου αιώνα π.Χ.

Τα περισσότερα δωμάτια του οικοδομικού συγκροτήματος, όπως φανερώνουν τα ανασκαφικά ευρήματα, ήταν εργαστήρια και αποθήκες. Στα κατώτερα βορειοανατολικά άνδηρα αποκαλύφθηκε ένα μεγάλο ορθογώνιο οικοδόμημα σε μορφή «μεγάρου». Το «μέγαρο» επισκευάστηκε μετά την καταστροφή και χρησιμοποιήθηκε εκ νέου το 12ο αιώνα π.Χ.

Ανασκαφικές έρευνες στο χώρο της ακρόπολης έχουν πραγματοποιήσει το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και ελληνοσουηδικές επιστημονικές ομάδες.

Στα ευρήματα, που μαρτυρούν αξιόλογη καλλιτεχνική και βιοτεχνική παραγωγή, συγκαταλέγονται άφθονη κεραμική (αποθηκευτικά αγγεία, αγγεία εικονιστικού ρυθμού κ.ά.), ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια, κοσμήματα, μήτρα από στεατίτη για την κατασκευή κοσμημάτων, σφραγιδόλιθοι, θραύσματα τοιχογραφιών, λίθινα και μολύβδινα σκεύη, λίθινα, χάλκινα και οστέινα εργαλεία, μυλόπετρες, υπολείμματα πρώτων υλών (ημιπολύτιμων λίθων, ώχρας και ελεφαντόδοντου) κ.ά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα πήλινα σφραγίσματα και οι ψευδόστομοι αμφορείς με επιγραφές Γραμμικής Β γραφής.

Εξάλλου, σε άνδηρο της άνω ακρόπολης ήλθαν στο φως οικοδομικά κατάλοιπα και τάφοι της Πρωτοελλαδικής και της Μεσοελλαδικής Εποχής (3200-1600 π.Χ.). Τα εν λόγω ευρήματα φανερώνουν ότι οι προμυκηναϊκοί οικισμοί της Μιδέας αναπτύχθηκαν στην κορυφή του λόφου.

Δυτικά της ακρόπολης της Μιδέας, στη νοτιοδυτική πλαγιά ενός χαμηλού λόφου, εκτείνεται το νεκροταφείο των Δενδρών, ένα από τα πλουσιότερα νεκροταφεία της Πελοποννήσου των Μυκηναϊκών Χρόνων.

Το ανασκαμμένο τμήμα του νεκροταφείου περιλαμβάνει ένα θολωτό και δεκαέξι θαλαμωτούς τάφους. Οι θαλαμωτοί τάφοι διαφέρουν μεταξύ τους τόσο ως προς το μέγεθος όσο και ως προς τον τρόπο διαμόρφωσης του ταφικού θαλάμου. Οι τάφοι είχαν χρησιμοποιηθεί για πολλαπλές ταφές και για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Στα ανασκαφικά ευρήματα περιλαμβάνονται κοσμήματα, σφραγιδόλιθοι, όπλα, εργαλεία και σκεύη από χρυσό, άργυρο, χαλκό, αλάβαστρο γυαλί, ελεφαντοστό, φαγεντιανή και ημιπολύτιμους λίθους, αξιόλογα δείγματα κεραμικής και ειδωλοπλαστικής, καθώς και η περίφημη σφυρήλατη πανοπλία, κατασκευασμένη από κράμα χαλκού και κασσίτερου (εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ναυπλίου).

Όπως φανερώνουν τα ευρήματα, το νεκροταφείο των Δενδρών ήταν σε συνεχή χρήση από το 1500 έως το 1180 π.Χ., ανήκε δε προφανώς σε ένα σημαντικό μυκηναϊκό κέντρο, πιθανώς τη γειτονική Μιδέα.

Τα πλούσια κτερίσματα και η μνημειακή κατασκευή των τάφων υποδηλώνουν μια κοινωνία με σύνθετη διαστρωμάτωση.

Κοντά στους τάφους των Δενδρών βρέθηκαν οι ταφές τριών ζευγών αλόγων, που προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες για τις ταφικές τελετουργίες των Μυκηναϊκών Χρόνων.

Βαγγέλης Στεργιόπουλος
Πηγή: in.gr