Απολογισμός του Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου "Στρατιωτικές Επεμβάσεις και Δικτατορίες στην Ελλάδα"

Με μεγάλη επιτυχία διεξήχθη το διήμερο 16-17 Δεκεμβρίου 2017 στο Άργος στην Αίθουσα Τέχνης και Πολιτισμού Μέγας Αλέξανδρος το Διεθνές Συνέδριο Στρατιωτικές Επεμβάσεις και Δικτατορίες στην Ελλάδα. Επιδιώχθηκε και επιτεύχθηκε να συνεξεταστούν οι ευρύτερες κοινωνικές εξελίξεις με τις ειδικότερες κοινωνικές παραμέτρους, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό καθόρισαν την εξέλιξη του στρατού από φορέα παγίωσης της εξουσίας του συγκεντρωτικού κράτους σε ανασταλτικό παράγοντα στην ορθή λειτουργία των κοινοβουλευτικών θεσμών ως το 1974.

Σε αυτό συνέβαλε η διεπιστημονικότητα, η οποία χαρακτήριζε ευθύς εξαρχής τη σύνθεση των εισηγητών και επιπλέον, η ώσμωση των ποικίλων προσεγγίσεων στον ρόλο του στρατού και της διαπλοκής του με την πολιτική.

Κατά την πρώτη ημέρα του Συνεδρίου και στην πρωινή συνεδρία, ο κ. Πλουμίδης ανέλυσε διεξοδικά το Κίνημα στο Γουδί μέσα από τον Τύπο της εποχής τονίζοντας ότι σχεδόν πλήρως οι εφημερίδες στήριξαν την παρέμβαση του στρατού.

Ο κ. Μπαχάρας αναφέρθηκε στην Επανάσταση του 1922, τονίζοντας πώς αυτή πέτυχε να αποκαταστήσει τη φήμη του στρατού, ο οποίος ενώ είχε ηττηθεί στον μικρασιατικό πόλεμο, επέστρεψε ως τιμωρός από το μέτωπο.

Ο κ. Τεγόπουλος περιέγραψε γλαφυρά τις απόψεις του Ελευθερίου Βενιζέλου σχετικά με την αναγκαιότητα να προκύψει η πολιτειακή μεταβολή μέσα από ένα ανόθευτο δημοψήφισμα και όχι μέσα από μια αμιγώς βενιζελόφρονα Βουλή. Οι μετέπειτα εξελίξεις δικαίωσαν τον Βενιζέλο.

Στην μεσημβρινή συνεδρία, ο κ. Βλαχόπουλος αναφέρθηκε στο κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935, τονίζοντας με έμφαση πως αποτέλεσε θείο δώρο για τους βασιλόφρονες, γιατί τους έδωσε τη δυνατότητα να κυριαρχήσουν πλήρως στις Ένοπλες Δυνάμεις και να προετοιμάσουν την Παλινόρθωση.

Ο κ. Κούμας συνέκρινε τις πολιτειακές μεταβολές του 1924 και του 1935, αναδεικνύοντας τις λεπτές και εύθραυστες ισορροπίες μεταξύ των βενιζελογενών στην πρώτη περίπτωση και εντός του Λαϊκού κόμματος, τονίζοντας πως αν το δημοψήφισμα του 1935 ήταν ανόθευτο, το πιθανότερο θα ήταν να μην επανέλθει ο Γεώργιος Β’.

Ο κ. Γιαννακόπουλος παρουσίασε ένα έγγραφο του Νοεμβρίου 1935, στο οποίο γίνεται πρόταση για επαναφορά του εθίμου της μονομαχίας, για να μην προσβάλλεται πλέον η τιμή των αξιωματικών.

Στην απογευματινή συνεδρία, ο κ. Παπαδιαμάντης αναφέρθηκε στην ανησυχία του ΙΔΕΑ σχετικά με την πιθανότητα νίκης της Δημοκρατικής Ενώσεως στις εκλογές του Φεβρουαρίου 1956 και ανέδειξε με πειστικότητα πως η νίκη της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενώσεως του Καραμανλή ήταν απολύτως βέβαιη και, κατά συνέπεια, η ανησυχία των στρατιωτικών δεν είχε βάση.

Ο κ. Τζανετάκος με τον γνωστό χειμαρρώδη λόγο του ανέδειξε τις ευθύνες των πολιτικών δυνάμεων για το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, κάνοντας μια περιεκτική ιστορική αναδρομή από την περίοδο του Μεσοπολέμου.

Στη βραδινή συνεδρία, ο κ. Κόνδης ανέδειξε τη συμβολή του πελοποννησιακού τύπου στην εμπέδωση της «φρονίμου ελευθερίας», που αποτελούσε βασική προτεραιότητα για τη Χούντα.

Η κ. Αργυρίου αναφέρθηκε στο πώς αντέδρασε η ελληνική Αριστερά και το ΑΚΕΛ στη Μεγαλόνησο απέναντι στην πολιτική της Χούντας στο Κυπριακό. Κυρίαρχος ήταν ο ρόλος του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, την πολιτική του οποίου στήριξαν.

Ο κ. Χατζηαναστασίου αξιολόγησε κριτικά τις γραπτές μαρτυρίες και καταθέσεις που αφορούν στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 στ Μεγαλόνησο. Τόνισε με έμφαση πως η συγκεκριμένη ενέργεια υπήρξε όχι μόνο καταστροφική αλλά και παρανοϊκή.

Κατά τη δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου και στην πρωινή συνεδρία ο κ. Καραγιάννης παρουσίασε τον «Μακαβέττα» του Απόστολου Δοξιάδη. Αξιοποιώντας τη Θεωρία της Λογοτεχνίας, ανέλυσε με γλαφυρότητα πώς η συγκεκριμένη θεώρηση της Χούντας των Συνταγματαρχών καθίσταται κωμικοτραγική.

Ο κ. Χατζής στάθηκε στην εσωτερική θέαση από τους «Κεκαρμένους» στον «Μακεβέττα», σε μια εισήγηση που συνδιαλέχθηκε με αυτή του κ. Καραγιάννη, συνθέτοντας μια πλήρη καταγραφή του λογοτεχνικού φαινομένου.

Ο κ. Μπουμπάρης παρουσίασε τη στάση του Γιώργου Σεφέρη έναντι της απριλιανής χούντας με έμφαση στο Χειρόγραφο Οκτ. 68, τη Δήλωση του 1969 και το ποίημα Επί Ασπαλάθων.

Στη μεσημβρινή και καταληκτική συνεδρία, ο κ. Κλάψης αναφέρθηκε στο πώς ο Ελευθέριος Βενιζέλος αντιμετώπισε το πολιτειακό μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, «συνομιλώντας» με την εισήγηση του κ. Τεγόπουλου.

Ο κ. Χατζηβασιλείου έδωσε έμφαση στην ιστορία των προσλήψεων σχετικά με τον πολιτικό ρόλο του στρατού, συμπυκνώνοντας και αναδεικνύοντας επί της ουσίας τη θεματική του συνεδρίου.

Ο κ. Βερέμης αναφέρθηκε στο πώς οι στρατιωτικοί ενεπλάκησαν στην πολιτική τόσο σε περιόδους ειρήνης όσο και σε περιόδους πολέμου, δείχνοντας πως είχαν ανάγκη να συνεργαστούν με τους πολιτικούς, για να μπορέσουν να αναδειχτούν.

Ο κ. Καλύβας επιχείρησε να αναδείξει το ζήτημα της «κληρονομιάς» των δικτατοριών και κυρίως της «φήμης» τους καθώς απομακρυνόμαστε χρονικά από αυτές.

Η κ. Gürsoy, η οποία μίλησε στο Συνέδριό μας μέσω Skype, συνέκρινε την χούντα των συνταγματαρχών με το πραξικόπημα του 1980 στην Τουρκία και την απόπειρα πραξικοπήματος του 1981 στην Ισπανία, στο επίπεδο της αποδοχής των επεμβάσεων του στρατού τόσο από τις ένοπλες δυνάμεις όσο και από τις πολιτικές ελίτ.

Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Αργολίδας ευχαριστεί την Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας και την Κοινωφελή Επιχείρηση του Δήμου Άργους-Μυκηνών για τη συνδιοργάνωση. Θερμές ευχαριστίες απευθύνει και προς το αργολικό κοινό για την παρουσία του. Ξεχωριστές ευχαριστίες απευθύνει ο Σύνδεσμος προς τους εισηγητές, οι οποίοι μας τίμησαν με την παρουσία τους και κοινώνησαν τα πορίσματα της σύγχρονης έρευνας για τον ρόλο του στρατού κατά τον 20ό αιώνα.

Η επιτυχία του Συνεδρίου μας δίνει το δικαίωμα να ευελπιστούμε πως υπάρχει η δυνατότητα διοργάνωσης ανάλογων σημαντικών εκδηλώσεων στον νομό μας.

Για το Δ.Σ.