«Συζητάμε σήμερα ακόμη ένα νομοσχέδιο, με το οποίο επιχειρείται, αποσπασματικά όμως, η ρύθμιση κρίσιμων ζητημάτων παιδείας. Και, βεβαίως, το νομοσχέδιο προβλέπει και την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, που, αν δομηθεί σωστά ως Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών, θα είναι πράγματι ένας πολύ χρήσιμος θεσμός που στόχο θα έχει να ανταποκριθεί στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και να δώσει στους νέους ανθρώπους προοπτικές καριέρας. Τότε, βεβαίως, θα επιτελέσει ουσιαστικό και σημαντικό έργο, όπως σημαντικό έργο, κύριε Υπουργέ, έχουν επιτελέσει μέχρι σήμερα και τα δύο ΤΕΙ που συνενώνονται.
Η πρώτη μου, παρατήρηση είναι ότι δυστυχώς για μια ακόμη φορά διαπιστώνουμε την αποσπασματικότητα με την οποία η Κυβέρνηση αντιμετωπίζει αυτά τα σημαντικά θέματα. Θα αρκούσε για αυτό απλώς και μόνο να αναφερθώ στο γεγονός που συνέβη προχθές στην Επιτροπή, όπου ενώ επιχειρηματολογήσατε -πειστικά μπορώ να πω- υπέρ της διάταξης που αφορά τους τίτλους σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης διεθνών οργανισμών, τελικά αυτή απεσύρθη με δελτίο Τύπου μετά από αντίρρηση κάποιου συναδέλφου, και συγκεκριμένα του κ. Φίλη. Δηλαδή, αποσύρατε αυτή τη διάταξη με δελτίο Τύπου, κάτι που -όπως πιστεύω- καταδεικνύει, αν μη τι άλλο, πως η προετοιμασία στη σύνταξη του νομοσχεδίου δεν ήταν η κατάλληλη.
Επισημαίνω, ακόμα, την αντίφαση που εντοπίζεται στο γεγονός ότι με τον νόμο αυτό -και συγκεκριμένα στο άρθρο 8- καταργούνται διατάξεις του ν. 4485/2017, που ψήφισε αυτή εδώ η Κυβέρνηση πριν από λίγους μόνο μήνες, όπως επίσης την αντίφαση στο γεγονός ότι στο εθνικό στρατηγικό πλαίσιο για την αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, που εκπονήθηκε τον Απρίλιο του 2016 ως αιρεσιμότητα για τη χρηματοδότηση δράσεων για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση από την Κομισιόν, δεν συμπεριλαμβάνονταν τα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης των ΑΕΙ, τα οποία θεσπίζονται τώρα. Είτε, λοιπόν, υπήρξε αβλεψία τότε, είτε η σημερινή διάταξη αποτελεί έμπνευση της τελευταίας στιγμής, αποκομμένη από τον οποιονδήποτε στρατηγικό σχεδιασμό.
Και αυτή η αποσπασματικότητα καταφαίνεται, επίσης, από τις μεγάλες αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ των νέων Κέντρων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης των ΑΕΙ και των ήδη λειτουργούντων ΙΕΚ και ιδιαίτερα των δημοσίων ΙΕΚ. Με την παράγραφο 13, για παράδειγμα, ορίζεται ότι τα μαθήματα δύναται να διεξάγονται και σε κτίρια σχολικών μονάδων, στα οποία φιλοξενούνται και τα δημόσια ΙΕΚ. Επίσης, στα ΙΕΚ και στα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης εντάσσεται πρακτική άσκηση με παρόμοιους όρους και εκχωρούνται επαγγελματικά δικαιώματα με το ίδιο θεσμικό πλαίσιο, παρά το γεγονός ότι στα ΙΕΚ φοιτούν λιγότερα εξάμηνα ή παίρνουν το πιστοποιητικό σπουδών επιπέδου 5 από την Μαθητεία. Όμως, η Μαθητεία είναι εννεάμηνη.
Συνεπώς, δημιουργούνται κάποιες εύλογες ανησυχίες για απαξίωση του θεσμού των ΙΕΚ. Οι ανησυχίες αυτές ενισχύονται από τα έντονα λειτουργικά προβλήματα που υπάρχουν λόγω της υποχρηματοδότησης. Έντονα προβλήματα, όμως, υπάρχουν και στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας και στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ και στις φοιτητικές εστίες. Άλλωστε, για το ΙΝΕΔΙΒΙΜ σας έχω καταθέσει αρκετές ερωτήσεις. Δεν έχω πάρει απάντηση και θα ήθελα να το σημειώσετε και να δείτε ποιος ευθύνεται για αυτό. Ενώ υπάρχουν σοβαρά προβλήματα, σοβαρές καταγγελίες, δεν έχουν έρθει ακόμα από το Υπουργείο οι απαντήσεις στις συγκεκριμένες ερωτήσεις.
Ακόμη, αμφίβολο παραμένει το αν η Κυβέρνηση έχει προετοιμαστεί επαρκώς για την τροποποίηση του εθνικού πλαισίου προσόντων που έχει υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε το πιστοποιητικό σπουδών επιπέδου 5 να συμπεριλάβει και τα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και να έχει αντίκρισμα στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Και εδώ θέλω, βεβαίως, να θέσω ξανά και το ζήτημα των πτυχίων των σημερινών μεταπτυχιακών φοιτητών στα ΤΕΙ Αθηνών και Πειραιά, που θα πρέπει, εφόσον θα συμβεί η αναβάθμιση, να πάρουν τον τίτλο με εκδίδουσα αρχή το νέο Πανεπιστήμιο.
Επίσης, αμφίβολη παραμένει, παρά τις ανησυχίες που εκφράσαμε στις συνεδριάσεις της Επιτροπής, η χρηματοδότηση των Κέντρων αυτών, καθώς δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ, στον βαθμό που δεν συμπεριλαμβάνονται στο στρατηγικό πλαίσιο που έχει υποβληθεί στην Κομισιόν.
Το ίδιο ισχύει και για την πρακτική άσκηση, όπου στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 11, ορίζεται ότι μπορεί να χρηματοδοτείται από εθνικούς ή και κοινοτικούς πόρους. Στο άρθρο 19, με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, μπορεί να καθορίζεται ο τρόπος και η διαδικασία της πρακτικής άσκησης. Αυτές οι διατάξεις πρέπει να διασφαλιστεί πως είναι σύμφωνες με το πλαίσιο υλοποίησης της μαθητείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε η μαθητεία των κέντρων επαγγελματικής εκπαίδευσης να χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ.
Σε κάθε περίπτωση, για να αποδώσει αυτή η νέα δομή θετικά αποτελέσματα, είναι ξεκάθαρο ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί και η οικονομική της βιωσιμότητα. Θα είναι λάθος, λοιπόν, εάν τα ΑΕΙ, που ήδη υποφέρουν από υποχρηματοδότηση, στερηθούν περαιτέρω πόρους από τον προϋπολογισμό τους.
Και εδώ η πρόβλεψη της παραγράφου 8 για χορηγίες από φορείς του ιδιωτικού τομέα δεν επαρκεί, εφόσον δεν συνοδεύεται από συγκεκριμένα και αποτελεσματικά κίνητρα και από ένα ευρύτερο θεσμικό πλαίσιο, που θα καθιστά τέτοιες μορφές συνεργασίας εφικτές και αμοιβαίως επωφελείς.
Κλείνω με κάποια θετικά σημεία, που καταδεικνύουν και την εποικοδομητική προσέγγιση της Νέας Δημοκρατίας απέναντι στα κρίσιμα ζητήματα της παιδείας, γιατί εμείς σε θέματα εθνικής υπόθεσης τηρούμε πάντα υπεύθυνη στάση.
Είμαστε, λοιπόν, θετικοί ως προς τη συμμετοχή φορέων της αγοράς στο Συντονιστικό Όργανο Μαθητείας, που συστήνεται με το άρθρο 30, πιστεύοντας σταθερά ότι η αποτελεσματικότερη σύνδεση της εκπαίδευσης και ιδίως της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας είναι προϋπόθεση ώστε αυτό το πολύτιμο εργαλείο για την ανάπτυξη και την απασχόληση να γίνει επιτέλους από λύση ανάγκης, συνειδητή επιλογή καριέρας για τους νέους ανθρώπους της χώρας μας. Καλούμε την Κυβέρνηση να απλοποιήσει ακόμη περισσότερο αυτό το όργανο, που παραμένει εξαιρετικά δύσκαμπτο, ώστε να αποδώσει αποτελεσματικά.
Όπως, επίσης, βλέπουμε θετικά τις προβλέψεις για τις μεταγραφές φοιτητών, που απαντούν σε ένα υπαρκτό πρόβλημα σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία της κρίσης. Περιμένουμε, αφού αποδεχθήκατε, κύριε Υπουργέ, τη σχετική μας πρόταση στην Επιτροπή, να εξετάσετε με ποιον συγκεκριμένο, δίκαιο και αποτελεσματικό τρόπο θα καλυφθούν άμεσα και οι περιπτώσεις που δεν καλύπτονται με την παρούσα ρύθμιση όπου όντως υφίστανται αντικειμενικοί οικονομικοί και κοινωνικοί λόγοι.
Όπως επίσης πρέπει να εξεταστεί σε μεγαλύτερο βάθος και συστηματικότερα η θέσπιση της διετούς υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης, υπέρ της οποίας βεβαίως υπάρχουν σοβαρά επιχειρήματα. Και αυτό, διότι είναι αυτονόητο ότι πρέπει να έχουν εξασφαλιστεί πλήρως οι απαραίτητες υποδομές και η προετοιμασία, ώστε να μην υποβάλλουμε σε αχρείαστη ταλαιπωρία τετράχρονα παιδιά και τις οικογένειές τους.
Τέλος, θέλω να επισημάνω τη θετική ανταπόκριση του Υπουργού Παιδείας στην πρότασή μας να εξεταστεί η δυνατότητα μεταβατικής περιόδου με αυξημένα ποσοστά εισαγωγής για τους σημερινούς μαθητές της Β΄ και Γ΄ τάξης των ΕΠΑΛ, που σχεδίαζαν να εισέλθουν στα ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά. Εμείς, λοιπόν, προτείναμε, ύστερα και από σχετικές εισηγήσεις των φορέων, να εξεταστεί η δυνατότητα μεταβατικής περιόδου με αυξημένα ποσοστά εισαγωγής για αυτούς ακριβώς τους μαθητές. Χαιρόμαστε, λοιπόν, για τη θετική ανταπόκριση του Υπουργού στην αύξηση του ποσοστού εισαγωγής των μαθητών αυτών.
Βεβαίως, είναι θετική και η ίδρυση των σχολείων δεύτερης ευκαιρίας στις φυλακές.
Παρά λοιπόν τα θετικά στοιχεία, δεν μπορούμε παρά να επισημάνουμε ότι το νομοσχέδιο που συζητάμε απόψε έχει αποσπασματικό χαρακτήρα. Εμείς δεσμευόμαστε να προχωρήσουμε πέρα από τη λογική των εμβαλωματικών παρεμβάσεων, που δεν εντάσσονται στο πλαίσιο ενός ευρύτερου στρατηγικού σχεδιασμού.
Η δική μας πρόταση είναι συγκεκριμένη και περνά μέσα από την αξιολόγηση και τη διασφάλιση της ποιότητας, μέσα από τη μεγαλύτερη αυτονομία των σχολών, την ευελιξία των προγραμμάτων σπουδών, την ουσιαστική ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και τη σύνδεσή της με τις ανάγκες και τις προοπτικές της πραγματικής οικονομίας, μέσα από τη διεύρυνση της επανειδίκευσης, και βεβαίως μέσα από την ενίσχυση του θεσμού του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Επιστημών, ώστε να μπορεί να αποδώσει πλήρως τα θετικά του αποτελέσματα στην οικονομία, στους αποφοίτους του, και την κοινωνία μας”.
