Είναι κοινή επιστημονική αντίληψη ότι οι δασικές πυρκαγιές στις Μεσογειακές χώρες δεν μπορούν να εξαλειφθούν.
Οι πυρκαγιές αποτελούν συμβάντα με τεράστιες κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις και ενώ η πυρκαγιά σε ένα μεσογειακό πευκοδάσος, είναι μια αναμενόμενη φάση του φυσικού κύκλου των πεύκων, η κοινωνική καταστροφή της επομένης μέρας είναι χειροπιαστή και αδιαμφισβήτητη.
Στην Ελλάδα, μετά το 2007 και τις τεράστιες, σε μέγεθος και απώλειες, πυρκαγιές της Πελοποννήσου έφεραν ξανά στο προσκήνιο την αναγκαιότητα αλλαγής της πολιτικής αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών.
Κατά την διάρκεια της συνάντησης τονίσαμε την ανάγκη έναρξης ενός σοβαρού διαλόγου σχετικά με την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, στον οποίον μπορούμε να συμβάλουμε με τεκμηριωμένες προτάσεις. Στα πλαίσια αυτά ως «Πελοπόννησος Οικολογική» υποβάλλαμε στον Υπουργό ένα υπόμνημα με τις προτάσεις μας για την έγκαιρη πρόληψη και για την αντιμετώπισή τους ώστε να εκτιμηθούν στα πλαίσια στρατηγικού σχεδιασμού πυροπροστασίας.
Από αυτές, άλλες προτάσεις μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα, άλλες πρέπει να ληφθούν υπόψη στο γενικότερο σχεδιασμό για μακροπρόθεσμη εφαρμογή και αφορούν είτε ενέργειες του υπουργείου είτε ενέργειές του σε συνεργασία με άλλα υπουργεία.
2. Η σύνταξη δασολογίου ως ένα από τα πρωτεύοντα εργαλεία για τη χάραξη και εφαρμογή ολοκληρωμένης δασικής πολιτικής. Η πρόσφατη ανάρτηση των δασικών χαρτών αποτελεί για πρώτη φορά έναν οδηγό προστασίας και αποκατάστασης των καμένων περιοχών. Κανείς πλέον δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί την πυρκαγιά για δημιουργία νέων τετελεσμένων.
3. Η συστηματική παρακολούθηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και η προσαρμογή στα νέα δεδομένα των πολιτικών προστασίας των δασών, πρόληψης πυρκαγιών και έγκαιρης κατάσβεσής τους.
4. Μόνιμη συνεργασία και ανταλλαγή εμπειριών σε μεσογειακό επίπεδο μεταξύ Ελλάδας, Ιταλίας, Γαλλίας, Ισπανίας, Κύπρου, Τουρκίας και Πορτογαλίας αλλά και με τις Βαλκανικές χώρες.
5. Η επένδυση πόρων στην πρόληψη, που όπως έχει αποδειχθεί επανειλημμένως, είναι πολύ πιο αποτελεσματική και σοφή πολιτική από την εκ των υστέρων αποζημίωση και προσπάθεια αποκατάστασης, μιας και στο πραγματικό κόστος της ζημιάς που έχει προκληθεί από τις πυρκαγιές συμπεριλαμβάνεται η οικονομική ζημιά που προκαλείται από τη στέρηση των οικολογικών υπηρεσιών που προσφέρει το δάσος σε τοπικό και ευρύτερο επίπεδο, αλλά και το κόστος αποκατάστασης των πυρόπληκτων κοινωνιών.
6. Μέρος των πόρων της χρηματοδότησης για την πρόληψη πρέπει να διοχετευτεί στις δασικές υπηρεσίες για τη δημιουργία της απαραίτητης υλικοτεχνικής υποδομής, αλλά και στο Πυροσβεστικό Σώμα για την κάλυψη των αναγκών σε εξοπλισμό.
7. Απαραίτητη είναι η συμβολή της Δασικής Υπηρεσίας στη διαμόρφωση σχεδίων αντιμετώπισης πυρκαγιών και η πραγματοποίηση κοινών ασκήσεων - σεναρίων σε συνεργασία με το Πυροσβεστικό Σώμα και τους ΟΤΑ.
8. Η αξιοποίηση στελεχών της Δασικής Υπηρεσίας για την επιμόρφωση των στελεχών του Πυροσβεστικού Σώματος σε θέματα συμπεριφοράς και αντιμετώπισης της δασικής πυρκαγιάς, αλλά και σε θέματα τοπικών δασικών οικοσυστημάτων (γεωγραφία της περιοχής, είδη βλάστησης, κ.ά.).
9. Εκπόνηση ειδικού σχεδίου πυροπροστασίας των ορεινών δασών ελάτης, δασών πολύτιμων για τη διαχείριση των νερών, το τοπικό κλίμα, τη βιοποικιλότητα και τη λειτουργία τους ενάντια στην ερημοποίηση, που ενώ άλλοτε καίγονταν σπάνια, τα τελευταία χρόνια θρηνούμε αρκετά από αυτά, καθώς καίγονται ανεξέλεγκτα και δεν μπορούν να αναγεννηθούν.
10. Η σωστή διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων και η έγκαιρη υλοποίηση αντιπυρικών έργων με έμφαση στη συντήρηση του δασικού οδικού δικτύου και των αντιπυρικών ζωνών από τα δασαρχεία, στη σηματοδότηση των δασικών δρόμων και στις έγκαιρες επεμβάσεις διαχείρισης της καύσιμης ύλης σε κρίσιμες περιοχές.
11. Το Υπουργείο και οι Αποκεντρωμένες Διοίκησης οφείλουν να διαθέτουν εγκαίρως τους πόρους των χρηματοδοτήσεων ώστε τα έργα και οι εργασίες καθαρισμού και διαχείρισης του δάσους να γίνονται στο σωστό χρόνο και πάντως όχι το καλοκαίρι ή μετά τις πυρκαγιές.
12. Αυξημένες περιπολίες στο έδαφος με συμμετοχή του προσωπικού της Δασικής Υπηρεσίας με βάση το χάρτη πρόγνωσης κινδύνου πυρκαγιάς.
13. Συμμετοχή στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση της αντιπυρικής προστασίας η αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού.
14. Επειδή η δασοπροστασία είναι υπόθεση όλων μας, απαραίτητη κρίνουμε την υλοποίηση έντονης και ποιοτικής εκστρατείας ενημέρωσης των πολιτών για την πρόληψη των πυρκαγιών, τη συμμετοχή τους στην κατάσβεση και την ασφάλειά τους.
15. Θεωρούμε τη δασοπονία απαραίτητη στην ποιοτική παραγωγική ανασυγκρότηση της υπαίθρου, αφού μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία απασχόλησης και τοπικής οικονομίας. Δασικοί Συνεταιρισμοί με ανθρώπους κυρίως από τις τοπικές κοινωνίες που θα εργάζονται στο δάσος και ταυτόχρονα θα φροντίζουν για την προστασία του ως πόρο απαραίτητο για την επαγγελματική τους βιωσιμότητα.
16. Το ανθρώπινο κεφάλαιο στις τοπικές κοινωνίες και οι εθελοντικές ομάδες πυροπροστασίας πρέπει να αξιοποιηθούν, αφού όμως τους δοθεί κατάλληλη εκπαίδευση και εξοπλισμός. Η τακτική αξιολόγηση των ομάδων είναι απαραίτητη για τον αποτελεσματικό συντονισμό σε έκτακτα περιστατικά, καθώς και για την ορθή κατανομή πόρων προς αυτές.
17. Πάγιο αίτημά μας είναι η δημιουργία Ενιαίου Φορέα Δασοπυρόσβεσης, στον οποίο θα συνεργάζονται όλες οι εμπλεκόμενες με τη δασοπυρόσβεση υπηρεσίες (Δασική, Πυροσβεστική, Πολιτική Προστασία) κάτω από ένα σαφώς ορισμένο πλαίσιο αρμοδιοτήτων και με υποχρεωτική εκπαίδευση όλων των υπαλλήλων για την άμεση επέμβασή τους και την αποτελεσματική κατάσβεση των πυρκαγιών.
18. Η αυστηρή τήρηση της νομοθεσίας και το σαφές νομοθετικό πλαίσιο.
19. Η αειφορική διαχείριση των βοσκοτόπων.
20. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας για τον εντοπισμό και την πορεία εξέλιξης μιας πυρκαγιάς, ο εκσυγχρονισμός των χαρτογραφικών δεδομένων και η δημιουργία ψηφιακών χαρτών στους οποίους θα έχουν πρόσβαση τα πεζοπόρα τμήματα και το προσωπικό που επανδρώνει τα οχήματα του Πυροσβεστικού Σώματος.
21. Η ενίσχυση του Πυροσβεστικού Σώματος με νέο τεχνικό εξοπλισμό και όλα τα απαραίτητα μέσα για την (αυτό)προστασία των πυροσβεστών και δασοπυροσβεστών.
22. Αντικατάσταση των παλαιών οχημάτων, που καθίστανται ασύμφορα στη συντήρηση και επικίνδυνα στη χρήση τους, η ενίσχυση με ευέλικτα μηχανήματα οδοποιίας και ερπυστριοφόρα οχήματα πυρόσβεσης, ικανά να δημιουργούν άμεσα διόδους πρόσβασης στην εστία της φωτιάς ή ζώνες χρήσης αντιπύρ.
23. Εκπαίδευση των πυροσβεστών στο νέο εξοπλισμό και στις τεχνικές επιβίωσης στο μέτωπο της πυρκαγιάς.
24. Άρση της απαγόρευσης χρήσης αντιπύρ.
25. Η θέσπιση του δόγματος της άμεσης προσβολής της εστίας φωτιάς, εντός 10 - 15 λεπτών από τον εντοπισμό της.
26. Για τον άμεσο εντοπισμό εστιών προτείνουμε την εγκατάσταση και λειτουργία εκτεταμένου δικτύου επανδρωμένων πυροφυλακείων και αυτόματων ψηφιακών συστημάτων εντοπισμού θερμικών εστιών και καπνού.
27. Τα εναέρια μέσα να αποτελούν υποστηρικτική επιχειρησιακή δράση και όχι κύρια που είναι σήμερα. Απαιτείται η χρήση μικρών επίγειων και εναέριων μονάδων ταχείας πυρόσβεσης (τύπου PZL και μικρών ελικοπτέρων), που θα κατανέμονται στο χώρο με χρήση GIS για την άμεση προσβολή των εστιών πυρκαγιάς.
28. Χρήση τηλεκατευθυνόμενων drones από τις Πυροσβεστικές και Δασικές Υπηρεσίες.
29. Να λαμβάνονται τα επιβαλλόμενα μέτρα προστασίας εγκαίρως σε πυλώνες, και μετασχηματιστές, ηλεκτροφόρων γραμμών της ΔΕΗ που είναι εντός δασικών εκτάσεων.
30. Τέλος και εξαιρετικά σημαντικό είναι απαραίτητο το κλείσιμο όλων των ανεξέλεγκτων χωματερών, η ύπαρξη των οποίων έχει, εκτός των άλλων περιβαλλοντικών επιπτώσεων, την πρόκληση πυρκαγιών, πολλές από τις οποίες εξελίσσονται σε δασικές.
Δήμητρα Λυμπεροπούλου
Πελοπόννησος Οικολογική
