Στην 3145/2-2-2018 Ερώτηση που είχε καταθέσει ο Βουλευτής Αργολίδας της Νέας Δημοκρατίας κ. Γιάννης Ανδριανός από κοινού με άλλους βουλευτές του κόμματος με θέμα τα σοβαρά ερωτήματα και τις αστοχίες κατά τη διαδικασία αξιολόγησης και βαθμολόγησης των προτάσεων της δράσης “Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ” απάντησε ο αρμόδιος αν. Υπουργός κ. Κ. Φωτάκης
Στην απάντηση του αν. Υπουργού αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:
«Ολοκληρώθηκε ο Α΄ κύκλος της Ενιαίας Δράσης Κρατικών Ενισχύσεων Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης & Καινοτομίας «Ερευνώ- Δημιουργώ - Καινοτομώ» με την ανακοίνωση του προσωρινού καταλόγου δυνητικών δικαιούχων. Με μια προσεκτική ανάγνωση της Αναλυτικής Πρόσκλησης της Δράσης θα διαπιστωθεί ότι βασική προϋπόθεση για την χρηματοδότηση είναι η θετική αξιολόγηση από τις Επιτροπές Αξιολόγησης ως προς το φυσικό αντικείμενο. Η δεύτερη προϋπόθεση είναι η κατάθεση φυσικού φακέλου, με πλήρη δικαιολογητικά, ώστε να εξεταστεί αν πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής στη Δράση σύμφωνα με τα οριζόμενα στο εθνικό και ιδίως στο ενωσιακό θεσμικό πλαίσιο και ειδικά στον Γενικό Κανονισμό Απαλλαγής (Καν. 651/14) ο οποίος επιβάλλει μια σειρά πολύπλοκων ελέγχων σχετικά με το μέγεθος, την οικονομική κατάσταση της δυνητικά εντασσόμενης επιχείρησης κ.α. Με την επιβεβαίωση των όρων τήρησης της Πρόσκλησης και του Γενικού Κανονισμού Απαλλαγής, εκδίδεται η απόφαση ένταξης ή απόρριψης, που οριστικοποιεί τους δικαιούχους και τους απονέμει το δικαίωμα στην ενίσχυση.
Ο φορέας διαχείρισης της Δράσης, η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης και Εφαρμογής Δράσεων στους τομείς Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΥΔΕ ΕΤΑΚ) ανταποκρίνεται πλήρως σε ένα τεράστιο όγκο διαχείρισης, όχι απλώς χωρίς καθυστερήσεις, αλλά και με πρωτοφανή για τα δεδομένα της χώρας ταχύτητα, με δεδομένο ότι συντόνισε 28 επιτροπές επιφανών εμπειρογνωμόνων οι οποίοι ολοκλήρωσαν την αξιολόγηση του φυσικού αντικειμένου εντός 3 μηνών ενώ μέσα στο 1ο τρίμηνο του 2018 θα ξεκινήσει η ένταξη και η χρηματοδότηση των έργων.
Τη στιγμή αυτή διενεργείται ο έλεγχος των δικαιολογητικών και δεν είναι δυνατόν να ανακοινωθούν τελικά στατιστικά στοιχεία και συγκεντρωτικά αποτελέσματα περιφερειακής διάστασης ή θεματικών ή μόχλευσης ιδιωτικών κεφαλαίων, γιατί θα ήταν ανακριβή. Η μη δημοσίευση συγκεντρωτικών στοιχείων δεν συνδέεται αιτιωδώς κατά κανένα τρόπο με το αδιάβλητο της διαδικασίας το οποίο τηρείται σε κάθε περίπτωση. Καθίσταται σαφές ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες θα ανακοινώσουν εγκαίρως τα τελικά στατιστικά συγκεντρωτικά αποτελέσματα μετά την οριστικοποίηση των εντάξεων.
Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι στους προσωρινούς καταλόγους δυνητικών δικαιούχων που έχουν δημοσιευτεί στον ιστότοπο της ΓΓΕΤ και της ΕΥΔΕ ΕΤΑΚ περιλαμβάνεται η πληροφορία για την περιφερειακή κατανομή των έργων ανά κατηγορία Περιφερειών καθώς και το αναλυτική Δημόσια Δαπάνη ανά έργο. Εξάλλου αναλυτικά στοιχεία και στατιστικές αναλύσεις που αφορούν στο στάδιο της υποβολής της Δράσης και στους προσωρινούς καταλόγους δυνητικών δικαιούχων έχουν επανειλημμένως παρουσιαστεί από τον Αναπληρωτή Υπουργό Έρευνας και Καινοτομίας και τη Γενική Γραμματέα Ε&Τ σε μεγάλο αριθμό εκδηλώσεων, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η πρόσφατη 2η Επιτροπή Παρακολούθησης του ΕΠΑΝΕΚ.
Αναφορικά με τη μη δημοσίευση ονομάτων δικαιούχων στους προσωρινούς καταλόγους αποτελεσμάτων, αυτός ο τρόπος ανακοίνωσης ανταποκρίνεται στη συνεργατική φύση των υποβαλλόμενων προτάσεων, εφ’ όσον συμμετέχουν δύο ή και περισσότερες επιχειρήσεις και ερευνητικοί φορείς σε κάθε πρόταση.
Η διακριτή ανάρτηση κάθε ενός εταίρου/δυνητικού δικαιούχου θα προκαλούσε σύγχυση για το ποιες είναι οι προκριθείσες προτάσεις, τη στιγμή μάλιστα που πολλοί ερευνητικοί φορείς/ εταιρείες συμμετέχουν σε περισσότερες από μια προτάσεις. Συνεπώς η αναφορά ονομάτων φορέων και επιχειρήσεων περισσότερο θα συσκότιζε παρά θα διευκόλυνε την συγκεκριμένη διαδικασία. Σε κάθε περίπτωση η τελική απόφαση ένταξης θα περιλαμβάνει τα πλήρη στοιχεία των δικαιούχων σύμφωνα με τα πρότυπα του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου και τις επιταγές για διαφάνεια.
Ως προς τον τρόπο βαθμολόγησης και αξιολόγησης των προτάσεων, επ’ ουδενί η Πολιτεία και οι αρμόδιες υπηρεσίες υπεισέρχονται στο ουσιαστικό έργο των επιτροπών αξιολόγησης, η σύνθεση των οποίων εγγυάται υψηλού επιπέδου και κύρους αξιολογικές κρίσεις/αποφάσεις. Οι επιτροπές συστάθηκαν με κριτήριο τη διεπιστημονικότητα ανά θεματική περιοχή, και με τη συσχέτιση των ερευνητικών πεδίων που δηλώθηκαν από κάθε ερευνητή κατά την εγγραφή του στο Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας. Τα μέλη των επιτροπών Αξιολόγησης και οι εμπειρογνώμονες είναι επιστήμονες εγνωσμένου κύρους. Η ένταξη στο Μητρώο απαιτεί διδακτορικό δίπλωμα ή μεταπτυχιακό τίτλο και συνδυασμό μεγάλης εμπειρίας και τεχνογνωσίας στον τομέα των έργων Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΤΑΚ) και στην αξιολόγηση προτάσεων χρηματοδότησης. Για την Δράση Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ τα μέλη των Επιτροπών Αξιολόγησης είναι επιστήμονες οι οποίοι διαθέτουν τόσο τα εχέγγυα αριστείας όσο και την απαραίτητη εμπειρία για να φέρουν εις πέρας το έργο τους. Συνεπώς, δεν εγείρεται καμία αμφιβολία ότι τηρήθηκαν όλες οι αναγκαίες και ικανές συνθήκες και προϋποθέσεις ώστε οι προτάσεις να αξιολογηθούν από τους κορυφαίους του επιστημονικού δυναμικού της Χώρας μας.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η ΕΥΔΕ ΕΤΑΚ τηρεί όλες τις νομικές προβλέψεις του εθνικού δικαίου στην πιο αυστηρή εκδοχή τους όσο και τις βέλτιστες πρακτικές περί αμερόληπτης κρίσεως, διεθνώς. Ουδείς αξιολογητής μετέχει σε Επιτροπή η οποία κρίνει ερευνητική πρόταση στον ίδιο θεματικό τομέα που ενδεχομένως υποβλήθηκε πρόταση στην οποία εμπλέκεται, δηλαδή αποκλείεται και το ενδεχόμενο αξιολόγησης ανταγωνιστών του. Επιπροσθέτως αποκλείεται από την αξιολόγηση πρότασης, εάν συμμετέχει καθ’ οιονδήποτε τρόπο το εργαστήριο, ο Τομέας, το Ινστιτούτο ή/και το Πανεπιστημιακό Τμήμα στο οποίο εργάζεται. Μάλιστα η σύγκρουση συμφερόντων δεν ελέγχεται μόνο σε επίπεδο υποβάλλοντος την ερευνητική πρόταση αλλά ακόμα και αν αυτός/η συμμετέχει ως μέτοχος σε εταιρείες που είναι δυνητικοί δικαιούχοι. Έχει ληφθεί πρόνοια ώστε όλοι οι αξιολογητές να ενημερωθούν για τις απαγορεύσεις που θέτει το άρθρο 7 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι όσοι εντάσσονται στο Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών, με την ένταξή τους, δηλώνουν υπεύθυνα κατά το άρθρο 27 «ότι θα εκτελούν νομίμως τα καθήκοντά τους, ότι θα τηρούν την εμπιστευτικότητα και την εχεμύθεια για οποιαδήποτε πληροφορία αποκτάται από το δικαίωμα πρόσβασής τους στα στοιχεία των προτάσεων και ότι θα δηλώνουν αμέσως κάθε σύγκρουση συμφερόντων που προκύπτει λόγω του έργου που τους έχει ανατεθεί». Εκτός αυτού όμως οι αξιολογητές του Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ πριν από την ανάληψη των καθηκόντων τους υπογράφουν ειδικότερη υπεύθυνη δήλωση μη σύγκρουσης συμφερόντων, η οποία περιλαμβάνει υπενθύμιση του νομικού πλαισίου και αναλυτικά ενδεικτικά παραδείγματα σύγκρουσης συμφερόντων όπως αυτά έχουν αντληθεί από την νομολογία και από τα εγχειρίδια του Ορίζοντα 2020.
Συνολικά στον Α΄ κύκλο εγκρίνονται προς χρηματοδότηση 685 προτάσεις με Δημόσια δαπάνη 372,9 εκ € με τη δημιουργία 4.400 νέων ποιοτικών θέσεων εργασίας στην Έρευνα».
Στην απάντηση του αν. Υπουργού αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:
«Ολοκληρώθηκε ο Α΄ κύκλος της Ενιαίας Δράσης Κρατικών Ενισχύσεων Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης & Καινοτομίας «Ερευνώ- Δημιουργώ - Καινοτομώ» με την ανακοίνωση του προσωρινού καταλόγου δυνητικών δικαιούχων. Με μια προσεκτική ανάγνωση της Αναλυτικής Πρόσκλησης της Δράσης θα διαπιστωθεί ότι βασική προϋπόθεση για την χρηματοδότηση είναι η θετική αξιολόγηση από τις Επιτροπές Αξιολόγησης ως προς το φυσικό αντικείμενο. Η δεύτερη προϋπόθεση είναι η κατάθεση φυσικού φακέλου, με πλήρη δικαιολογητικά, ώστε να εξεταστεί αν πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής στη Δράση σύμφωνα με τα οριζόμενα στο εθνικό και ιδίως στο ενωσιακό θεσμικό πλαίσιο και ειδικά στον Γενικό Κανονισμό Απαλλαγής (Καν. 651/14) ο οποίος επιβάλλει μια σειρά πολύπλοκων ελέγχων σχετικά με το μέγεθος, την οικονομική κατάσταση της δυνητικά εντασσόμενης επιχείρησης κ.α. Με την επιβεβαίωση των όρων τήρησης της Πρόσκλησης και του Γενικού Κανονισμού Απαλλαγής, εκδίδεται η απόφαση ένταξης ή απόρριψης, που οριστικοποιεί τους δικαιούχους και τους απονέμει το δικαίωμα στην ενίσχυση.
Ο φορέας διαχείρισης της Δράσης, η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης και Εφαρμογής Δράσεων στους τομείς Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΥΔΕ ΕΤΑΚ) ανταποκρίνεται πλήρως σε ένα τεράστιο όγκο διαχείρισης, όχι απλώς χωρίς καθυστερήσεις, αλλά και με πρωτοφανή για τα δεδομένα της χώρας ταχύτητα, με δεδομένο ότι συντόνισε 28 επιτροπές επιφανών εμπειρογνωμόνων οι οποίοι ολοκλήρωσαν την αξιολόγηση του φυσικού αντικειμένου εντός 3 μηνών ενώ μέσα στο 1ο τρίμηνο του 2018 θα ξεκινήσει η ένταξη και η χρηματοδότηση των έργων.
Τη στιγμή αυτή διενεργείται ο έλεγχος των δικαιολογητικών και δεν είναι δυνατόν να ανακοινωθούν τελικά στατιστικά στοιχεία και συγκεντρωτικά αποτελέσματα περιφερειακής διάστασης ή θεματικών ή μόχλευσης ιδιωτικών κεφαλαίων, γιατί θα ήταν ανακριβή. Η μη δημοσίευση συγκεντρωτικών στοιχείων δεν συνδέεται αιτιωδώς κατά κανένα τρόπο με το αδιάβλητο της διαδικασίας το οποίο τηρείται σε κάθε περίπτωση. Καθίσταται σαφές ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες θα ανακοινώσουν εγκαίρως τα τελικά στατιστικά συγκεντρωτικά αποτελέσματα μετά την οριστικοποίηση των εντάξεων.
Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι στους προσωρινούς καταλόγους δυνητικών δικαιούχων που έχουν δημοσιευτεί στον ιστότοπο της ΓΓΕΤ και της ΕΥΔΕ ΕΤΑΚ περιλαμβάνεται η πληροφορία για την περιφερειακή κατανομή των έργων ανά κατηγορία Περιφερειών καθώς και το αναλυτική Δημόσια Δαπάνη ανά έργο. Εξάλλου αναλυτικά στοιχεία και στατιστικές αναλύσεις που αφορούν στο στάδιο της υποβολής της Δράσης και στους προσωρινούς καταλόγους δυνητικών δικαιούχων έχουν επανειλημμένως παρουσιαστεί από τον Αναπληρωτή Υπουργό Έρευνας και Καινοτομίας και τη Γενική Γραμματέα Ε&Τ σε μεγάλο αριθμό εκδηλώσεων, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η πρόσφατη 2η Επιτροπή Παρακολούθησης του ΕΠΑΝΕΚ.
Αναφορικά με τη μη δημοσίευση ονομάτων δικαιούχων στους προσωρινούς καταλόγους αποτελεσμάτων, αυτός ο τρόπος ανακοίνωσης ανταποκρίνεται στη συνεργατική φύση των υποβαλλόμενων προτάσεων, εφ’ όσον συμμετέχουν δύο ή και περισσότερες επιχειρήσεις και ερευνητικοί φορείς σε κάθε πρόταση.
Η διακριτή ανάρτηση κάθε ενός εταίρου/δυνητικού δικαιούχου θα προκαλούσε σύγχυση για το ποιες είναι οι προκριθείσες προτάσεις, τη στιγμή μάλιστα που πολλοί ερευνητικοί φορείς/ εταιρείες συμμετέχουν σε περισσότερες από μια προτάσεις. Συνεπώς η αναφορά ονομάτων φορέων και επιχειρήσεων περισσότερο θα συσκότιζε παρά θα διευκόλυνε την συγκεκριμένη διαδικασία. Σε κάθε περίπτωση η τελική απόφαση ένταξης θα περιλαμβάνει τα πλήρη στοιχεία των δικαιούχων σύμφωνα με τα πρότυπα του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου και τις επιταγές για διαφάνεια.
Ως προς τον τρόπο βαθμολόγησης και αξιολόγησης των προτάσεων, επ’ ουδενί η Πολιτεία και οι αρμόδιες υπηρεσίες υπεισέρχονται στο ουσιαστικό έργο των επιτροπών αξιολόγησης, η σύνθεση των οποίων εγγυάται υψηλού επιπέδου και κύρους αξιολογικές κρίσεις/αποφάσεις. Οι επιτροπές συστάθηκαν με κριτήριο τη διεπιστημονικότητα ανά θεματική περιοχή, και με τη συσχέτιση των ερευνητικών πεδίων που δηλώθηκαν από κάθε ερευνητή κατά την εγγραφή του στο Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας. Τα μέλη των επιτροπών Αξιολόγησης και οι εμπειρογνώμονες είναι επιστήμονες εγνωσμένου κύρους. Η ένταξη στο Μητρώο απαιτεί διδακτορικό δίπλωμα ή μεταπτυχιακό τίτλο και συνδυασμό μεγάλης εμπειρίας και τεχνογνωσίας στον τομέα των έργων Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΤΑΚ) και στην αξιολόγηση προτάσεων χρηματοδότησης. Για την Δράση Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ τα μέλη των Επιτροπών Αξιολόγησης είναι επιστήμονες οι οποίοι διαθέτουν τόσο τα εχέγγυα αριστείας όσο και την απαραίτητη εμπειρία για να φέρουν εις πέρας το έργο τους. Συνεπώς, δεν εγείρεται καμία αμφιβολία ότι τηρήθηκαν όλες οι αναγκαίες και ικανές συνθήκες και προϋποθέσεις ώστε οι προτάσεις να αξιολογηθούν από τους κορυφαίους του επιστημονικού δυναμικού της Χώρας μας.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η ΕΥΔΕ ΕΤΑΚ τηρεί όλες τις νομικές προβλέψεις του εθνικού δικαίου στην πιο αυστηρή εκδοχή τους όσο και τις βέλτιστες πρακτικές περί αμερόληπτης κρίσεως, διεθνώς. Ουδείς αξιολογητής μετέχει σε Επιτροπή η οποία κρίνει ερευνητική πρόταση στον ίδιο θεματικό τομέα που ενδεχομένως υποβλήθηκε πρόταση στην οποία εμπλέκεται, δηλαδή αποκλείεται και το ενδεχόμενο αξιολόγησης ανταγωνιστών του. Επιπροσθέτως αποκλείεται από την αξιολόγηση πρότασης, εάν συμμετέχει καθ’ οιονδήποτε τρόπο το εργαστήριο, ο Τομέας, το Ινστιτούτο ή/και το Πανεπιστημιακό Τμήμα στο οποίο εργάζεται. Μάλιστα η σύγκρουση συμφερόντων δεν ελέγχεται μόνο σε επίπεδο υποβάλλοντος την ερευνητική πρόταση αλλά ακόμα και αν αυτός/η συμμετέχει ως μέτοχος σε εταιρείες που είναι δυνητικοί δικαιούχοι. Έχει ληφθεί πρόνοια ώστε όλοι οι αξιολογητές να ενημερωθούν για τις απαγορεύσεις που θέτει το άρθρο 7 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι όσοι εντάσσονται στο Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών, με την ένταξή τους, δηλώνουν υπεύθυνα κατά το άρθρο 27 «ότι θα εκτελούν νομίμως τα καθήκοντά τους, ότι θα τηρούν την εμπιστευτικότητα και την εχεμύθεια για οποιαδήποτε πληροφορία αποκτάται από το δικαίωμα πρόσβασής τους στα στοιχεία των προτάσεων και ότι θα δηλώνουν αμέσως κάθε σύγκρουση συμφερόντων που προκύπτει λόγω του έργου που τους έχει ανατεθεί». Εκτός αυτού όμως οι αξιολογητές του Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ πριν από την ανάληψη των καθηκόντων τους υπογράφουν ειδικότερη υπεύθυνη δήλωση μη σύγκρουσης συμφερόντων, η οποία περιλαμβάνει υπενθύμιση του νομικού πλαισίου και αναλυτικά ενδεικτικά παραδείγματα σύγκρουσης συμφερόντων όπως αυτά έχουν αντληθεί από την νομολογία και από τα εγχειρίδια του Ορίζοντα 2020.
Συνολικά στον Α΄ κύκλο εγκρίνονται προς χρηματοδότηση 685 προτάσεις με Δημόσια δαπάνη 372,9 εκ € με τη δημιουργία 4.400 νέων ποιοτικών θέσεων εργασίας στην Έρευνα».