Silius Italicus, poēta epicus, vir clarus erat. XVII (septendecim) libri
eius de bello Punico secundo pulchri sunt. Ultimis annis vitae suae in Campaniā
se tenēbat. […] Gloriae Vergili studēbat ingeniumque eius fovēbat. Eum ut puer
magistrum honorābat. Monumentum eius, quod Neapoli iacēbat, pro templo habēbat.
Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris mittit. Legātum monet
ut, si adīre non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra
abiciat. In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore. Gallus,
periculum veritus, constituit ut tragulam mitteret. Haec casu ad turrim
adhaesit et tertio post die a quodam milite conspicitur et ad Cicerōnem
defertur. Ille epistulam perlegit militesque adhortātur ut salūtem sperent.
Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη
μετάφραση των παραπάνω κειμένων.
Μονάδες
40
Ο Σίλιος Ιταλικός, ο επικός ποιητής,
ήταν άνδρας δοξασμένος. Τα δεκαεφτά βιβλία του για τον δεύτερο Καρχηδονιακό πόλεμο είναι όμορφα. Τα τελευταία
χρόνια της ζωής του παρέμενε στην Καμπανία. […]
Επιδίωκε (να φτάσει) τη δόξα του Βιργιλίου και περιέβαλλε (λάτρευε) το πνεύμα
του με αγάπη. Τον τιμούσε όπως ο μαθητής τον
δάσκαλο. Το μνημείο του, που βρισκόταν στη Νεάπολη, το θεωρούσε (κάτι) σαν ναό.
Σαν
πήγε ο Άκκιος από τη Ρώμη στον Τάραντα, όπου ο Πακούβιος είχε αποσυρθεί σε
μεγάλη πια ηλικία, έμεινε στο σπίτι του. Ο Άκκιος, που ήταν πολύ νεότερός του,
του διάβασε μετά από επιθυμία του την τραγωδία του που ονομάζεται
"Ατρέας".
Για τον λόγο αυτό στέλνει επιστολή γραμμένη στα ελληνικά.
Συμβουλεύει τον ταχυδρόμο, αν δεν μπορέσει να πλησιάσει, να δέσει το γράμμα
στον ιμάντα του ακοντίου και να το ρίξει μέσα στο στρατόπεδο. Στην επιστολή
γράφει πως θα έλθει γρήγορα με τις λεγεώνες του. Ο Γαλάτης, επειδή φοβήθηκε τον
κίνδυνο, αποφάσισε να ρίξει το ακόντιο. Κατά σύμπτωση το ακόντιο καρφώθηκε σε
έναν πύργο και τρεις μέρες αργότερα
το είδε ένας στρατιώτης και το πήγε στον Κικέρωνα. Αυτός διάβασε όλο το γράμμα
και προέτρεψε τους στρατιώτες του να ελπίζουν στη σωτηρία τους.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Β1α.
Nα γράψετε τους τύπους που
ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: vir : τη γενική του πληθυντικού αριθμού
libri
: την κλητική
του ενικού αριθμού
eius (το πρώτο): την ονομαστική του
πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος
se
(το πρώτο) :
τη δοτική του πληθυντικού αριθμού στο α΄ πρόσωπο
Pacuvius
: την κλητική
του ενικού αριθμού
nomen
: την
αιτιατική του πληθυντικού αριθμού
rem
: την
ονομαστική του πληθυντικού αριθμού
casu
: τη γενική
του πληθυντικού αριθμού
turrim
: την
αφαιρετική του ενικού αριθμού
salūtem
: την
ονομαστική του ενικού αριθμού.
Μονάδες 10
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: virorum, liber, ea, nobis, Pacuvi, nomina, res, casuum, turri, salus.
Β1β.
pulchri: να γράψετε τον συγκριτικό
βαθμό του επιθέτου στην αφαιρετική του ενικού αριθμού στο ουδέτερο γένος.
multo: να γράψετε τον συγκριτικό και
τον υπερθετικό βαθμό του επιρρήματος. minor:
να γράψετε τον θετικό βαθμό του επιθέτου στο ίδιο γένος, στην ίδια πτώση και
στον ίδιο αριθμό.
celeriter: να γράψετε τον υπερθετικό
βαθμό.
Μονάδες 5
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: pulchriore, plus-plurimum, parvus, celerrime
Β2α. Nα γράψετε τους τύπους που
ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
erat
(το πρώτο) :
το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού στην ενεργητική περιφραστική
συζυγία (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο του ρήματος)
tenēbat
: τη γενική
του γερουνδίου
venisset
: τη μετοχή
του μέλλοντα (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο του ρήματος για το γένος, τον
αριθμό και την πτώση)
recesserat
: το α΄
πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή
desideranti
: το γ΄
πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
adīre
: το γ΄
πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή
possit
: το α΄ ενικό
πρόσωπο της υποτακτικής του παρακειμένου
veritus
: το
απαρέμφατο του μέλλοντα (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο της μετοχής)
conspicitur
: το β΄ ενικό
πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή.
Μονάδες 9
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: futurus eras, tenendi, venturus, recedemus, desiderent, adeunto, potuerim, veriturum esse,
conspiceris/conspicere
Β2β.
defertur: να
γράψετε το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής όλων των χρόνων στην ενεργητική φωνή.
Μονάδες 6
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: defers, deferebas, deferes, detulisti, detuleras, detuleris
Γ1α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις
παρακάτω λέξεις:
poēta: είναι…………...στο ……………
cui: είναι………………στο…………….
casu: είναι…………….στο ……………
Μονάδες 6
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
poeta:
είναι ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, παράθεση στο Silius Italicus
cui:
είναι δοτική προσωπική κτητική στο est
casu:
είναι αφαιρετική οργανική του τρόπου στο adhaesit
Γ1β. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και την παθητική σε ενεργητική:
«Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris
[Caesar] mittit» (μονάδες 4). «Haec […] tertio post die a
quodam milite conspicitur»
(μονάδες 4).
Μονάδες 8
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
“Quam ob rem epistula
conscripta Graecis litteris [a
Caesare] mittitur”
“Hanc […]
tertio post die quidam miles conspicit”
Γ1γ. «Tarentum»: να μετατρέψετε τον προσδιορισμό του τόπου , ώστε να
εκφράζεται η στάση σε τόπο.
Μονάδα 1
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Tarenti
Γ2α. «Cum Accius ex urbe Rōmā Tarentum venisset»: να αναδιατυπώσετε την
πρόταση, ώστε να δηλώνει το προτερόχρονο με διαφορετικό τρόπο.
Μονάδες 2
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: “postquam/simul/ut/ubi Accius ex urbe Roma Tarentum
venit”
Γ2β.
«adfore»: να
εντοπίσετε το υποκείμενο του απαρεμφάτου (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε την
πτώση του (μονάδες 2).
Μονάδες 3
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
se:
υποκείμενο του ειδικού απρμφ. adfore. Μολονότι υπάρχει περίπτωση ταυτοπροσωπίας (είναι
το ίδιο πρόσωπο με το υποκείμενο του ρήματος scribit, δηλαδή το ενν. is = Caesar, έχει τεθεί σε αιτιατική επειδή στη Λατινική το
υποκείμενο του ειδικού απρμφ. στην ταυτοπροσωπία τίθεται σε αιτιατική και η
αιτιατική αυτή είναι της προσωπικής αντωνυμίας (εδώ το se επειδή είναι γ΄ πρόσωπο).
Γ2γ.
«ut tragulam mitteret»:
να αναγνωρίσετε το είδος της δευτερεύουσας πρότασης (μονάδα 1), να
αιτιολογήσετε τον τρόπο εκφοράς της (μονάδες 2) και να δηλώσετε τη συντακτική
της λειτουργία (μονάδα 1).
Μονάδες 4
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
· δευτερεύουσα
ονοματική βουλητική πρόταση
· εκφέρεται με υποτακτική επειδή το περιεχόμενό της είναι
απλώς επιθυμητό· συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού, γιατί
εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (constituit: ιστορικός παρακείμενος) και δηλώνει
το σύγχρονο στο παρελθόν. Υπάρχει ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, γιατί η
βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι
τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της (συγχρονισμός κύριας –
δευτερεύουσας).
· αντικείμενο
του ρήματος constituit.
Γ2δ.
«periculum veritus»:
να αναλύσετε τη μετοχή σε δύο προτάσεις έτσι, ώστε η μία να εκφράζει
αντικειμενική αιτιολογία (μονάδες 3) και η άλλη το αποτέλεσμα μιας εσωτερικής
λογικής διεργασίας (μονάδες 3).
Μονάδες 6
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
§ quod/quia/quoniam
veritus
erat
(αντικειμενική
αιτιολογία)
§ cum
veritus
esset
(το
αποτέλεσμα μιας εσωτερικής, λογικής διεργασίας).
Καλά
αποτελέσματα σε όλους τους υποψηφίους που πήραν μέρος στις πανελλαδικές εξετάσεις!
