Η εξέλιξη των γεγονότων
Στις 11 Ιουνίου ο Μακρυγιάννης με 150 άνδρες είχε φτάσει στους Μύλους, ερχόμενος από αποτυχημένες περιπέτειες στην Μεσσηνία και Αρκαδία. Από την ίδια ημέρα άρχισε να οχυρώνει τη θέση, διότι ήταν σίγουρος πως ο Ιμβραήμ θα κατευθυνόταν από εκεί για το Ναύπλιο.
Το πρωί της 12ης Ιουνίου εμφανίστηκε ο Αιγυπτιακός στρατός στην Αργολική πεδιάδα. Στο Ναύπλιο είχαν συγκεντρωθεί πάνω από είκοσι χιλιάδες γυναικόπαιδα, ασθενείς και άμαχος πληθυσμός. Υπήρχε και ελάχιστος στρατός. Ο Ιμβραήμ δεν είχε σκοπό να επιτεθεί, αλλά μόνο να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση. Οι Έλληνες μην γνωρίζοντας τις προθέσεις του βιάστηκαν να συγκεντρώσουν μεγάλο μέρος του ελληνικού στρατού στους Μύλους, κατά των οποίων κινήθηκε ισχυρή φάλαγγα από πεζούς και ιππείς. Έφτασε ο Χατζημιχάλης με το σώμα του, ο Δημήτριος Υψηλάντης μαζί με 17 Φιλέλληνες και ο Κ.Μαυρομιχάλης με λίγους.[4] Την ίδια μέρα έφτασε ο Χατζηγιώργης και ο Χατζηστεφάνης. Η δύναμη των Ελλήνων δεν ξεπερνούσε τους 480 άνδρες.[5] Στην ακτή τοποθετήθηκαν και 33 μικρά πολεμικά καράβια με πυροβόλα.[6] Παρευρέθηκαν δε και οι δύο μοίραρχοι του Αγγλικού και του Γαλλικού στόλου, Χάμιλτον (Gawen William Hamilton, 1748 – 1838) και υποναύαρχος Δεριγνύ(ιππότης De Rigny), οι οποίοι αγκυροβόλησαν μπροστά στο Ναύπλιο και τους Μύλους αντίστοιχα. Ο Δεριγνύ πρότεινε στους Υψηλάντη και Μακρυγιάννη να αποσυρθούν. Εκείνοι απάντησαν: «Ή θα νικήσωμεν ή θα αποθάνομεν!».[7]
Ο Ιμβραήμ έφτασε στους Μύλους την αυγή της 13ης.[8] Οι προφυλακές των Αιγυπτίων προχώρησαν αθέατες ως τις γραμμές των Ελλήνων διότι οι φρουροί είχαν πάει να κοιμηθούν. Τότε τους έσωσε ο Μακρυγιάννης που είδε δύο φορές στον ύπνο του έναν άνθρωπο που τον πρόσταζε να σηκωθεί και με λίγους συντρόφους απέκρουσε τους εχθρούς. Την ίδια στιγμή αποβιβάστηκαν κάμποσοι Κρητικοί από δύο ψαριανά μίστικα.[9] Στο μεταξύ ο Μακρυγιάννης έδωσε διαταγή στα καράβια να αποσυρθούν ώστε οι πολεμιστές να μη μπορούν να εγκαταλείψουν τις οχυρώσεις.[10]
Οι Αιγύπτιοι ξαναεπιτέθηκαν το μεσημέρι. Οι Έλληνες είχαν καταλάβει τις εξής θέσεις: ο Μακρυγιάννης έναν περιτοιχισμένο κήπο και τις «κούλιες»(=παρατηρητήρια), ο Υψηλάντης έναν μύλο στα δυτικά και οι υπόλοιποι το μονοπάτι προς το Κυβέρι.[11] Μία επίθεση του εχθρικού πεζικού και του ιππικού όχι μόνο αποκρούστηκε γενναία αλλά έγινε και αντεπίθεση των Ελλήνων. Τότε το εχθρικό πυροβολικό γκρέμισε με εύστοχες βολές το πρόχειρο οχύρωμα του Μακρυγιάννη, και ένας λόχος Αιγυπτίων επιτέθηκε ορμητικά υπερπηδώντας τα ερείπια. Η αντεπίθεση του Μακρυγιάννη ήταν ηρωική. Μαζί με πέντε φιλέλληνες και δέκα εκλεκτούς Έλληνες όρμησαν με το σπαθί τους μόνο και κατέσφαξαν τους πρώτους εισβολείς, ενώ έτρεψαν τους υπόλοιπους σε φυγή.[12]Στο μεταξύ έφθασαν ενισχύσεις από το Ναύπλιο. ‘Ηρθε ο Μήτρος Λιακόπουλος με πενήντα στρατιώτες και αργότερα ο Κάρπος Παπαδόπουλος με εξήντα ακόμα τακτικούς. Έτσι οι Έλληνες, που αριθμούσαν πια 600-650 πολεμιστές, έκαναν άλλη μία πετυχημένη αντεπίθεση.[13] Οι Αιγύπτιοι, επειδή είχε αρχίσει να βραδιάζει, υποχώρησαν και έφυγαν για το Άργος. Στο πεδίο της μάχης εγκατέλειψαν περίπου 50 νεκρούς και αποκόμησαν διπλάσιους τραυματίες. Οι Έλληνες είχαν μόνο 4 νεκρούς και εικοσιπέντε τραυματίες, ανάμεσά τους και ο Μακρυγιάννης.[14]
Στις 11 Ιουνίου ο Μακρυγιάννης με 150 άνδρες είχε φτάσει στους Μύλους, ερχόμενος από αποτυχημένες περιπέτειες στην Μεσσηνία και Αρκαδία. Από την ίδια ημέρα άρχισε να οχυρώνει τη θέση, διότι ήταν σίγουρος πως ο Ιμβραήμ θα κατευθυνόταν από εκεί για το Ναύπλιο.
Το πρωί της 12ης Ιουνίου εμφανίστηκε ο Αιγυπτιακός στρατός στην Αργολική πεδιάδα. Στο Ναύπλιο είχαν συγκεντρωθεί πάνω από είκοσι χιλιάδες γυναικόπαιδα, ασθενείς και άμαχος πληθυσμός. Υπήρχε και ελάχιστος στρατός. Ο Ιμβραήμ δεν είχε σκοπό να επιτεθεί, αλλά μόνο να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση. Οι Έλληνες μην γνωρίζοντας τις προθέσεις του βιάστηκαν να συγκεντρώσουν μεγάλο μέρος του ελληνικού στρατού στους Μύλους, κατά των οποίων κινήθηκε ισχυρή φάλαγγα από πεζούς και ιππείς. Έφτασε ο Χατζημιχάλης με το σώμα του, ο Δημήτριος Υψηλάντης μαζί με 17 Φιλέλληνες και ο Κ.Μαυρομιχάλης με λίγους.[4] Την ίδια μέρα έφτασε ο Χατζηγιώργης και ο Χατζηστεφάνης. Η δύναμη των Ελλήνων δεν ξεπερνούσε τους 480 άνδρες.[5] Στην ακτή τοποθετήθηκαν και 33 μικρά πολεμικά καράβια με πυροβόλα.[6] Παρευρέθηκαν δε και οι δύο μοίραρχοι του Αγγλικού και του Γαλλικού στόλου, Χάμιλτον (Gawen William Hamilton, 1748 – 1838) και υποναύαρχος Δεριγνύ(ιππότης De Rigny), οι οποίοι αγκυροβόλησαν μπροστά στο Ναύπλιο και τους Μύλους αντίστοιχα. Ο Δεριγνύ πρότεινε στους Υψηλάντη και Μακρυγιάννη να αποσυρθούν. Εκείνοι απάντησαν: «Ή θα νικήσωμεν ή θα αποθάνομεν!».[7]
Ο Ιμβραήμ έφτασε στους Μύλους την αυγή της 13ης.[8] Οι προφυλακές των Αιγυπτίων προχώρησαν αθέατες ως τις γραμμές των Ελλήνων διότι οι φρουροί είχαν πάει να κοιμηθούν. Τότε τους έσωσε ο Μακρυγιάννης που είδε δύο φορές στον ύπνο του έναν άνθρωπο που τον πρόσταζε να σηκωθεί και με λίγους συντρόφους απέκρουσε τους εχθρούς. Την ίδια στιγμή αποβιβάστηκαν κάμποσοι Κρητικοί από δύο ψαριανά μίστικα.[9] Στο μεταξύ ο Μακρυγιάννης έδωσε διαταγή στα καράβια να αποσυρθούν ώστε οι πολεμιστές να μη μπορούν να εγκαταλείψουν τις οχυρώσεις.[10]
Οι Αιγύπτιοι ξαναεπιτέθηκαν το μεσημέρι. Οι Έλληνες είχαν καταλάβει τις εξής θέσεις: ο Μακρυγιάννης έναν περιτοιχισμένο κήπο και τις «κούλιες»(=παρατηρητήρια), ο Υψηλάντης έναν μύλο στα δυτικά και οι υπόλοιποι το μονοπάτι προς το Κυβέρι.[11] Μία επίθεση του εχθρικού πεζικού και του ιππικού όχι μόνο αποκρούστηκε γενναία αλλά έγινε και αντεπίθεση των Ελλήνων. Τότε το εχθρικό πυροβολικό γκρέμισε με εύστοχες βολές το πρόχειρο οχύρωμα του Μακρυγιάννη, και ένας λόχος Αιγυπτίων επιτέθηκε ορμητικά υπερπηδώντας τα ερείπια. Η αντεπίθεση του Μακρυγιάννη ήταν ηρωική. Μαζί με πέντε φιλέλληνες και δέκα εκλεκτούς Έλληνες όρμησαν με το σπαθί τους μόνο και κατέσφαξαν τους πρώτους εισβολείς, ενώ έτρεψαν τους υπόλοιπους σε φυγή.[12]Στο μεταξύ έφθασαν ενισχύσεις από το Ναύπλιο. ‘Ηρθε ο Μήτρος Λιακόπουλος με πενήντα στρατιώτες και αργότερα ο Κάρπος Παπαδόπουλος με εξήντα ακόμα τακτικούς. Έτσι οι Έλληνες, που αριθμούσαν πια 600-650 πολεμιστές, έκαναν άλλη μία πετυχημένη αντεπίθεση.[13] Οι Αιγύπτιοι, επειδή είχε αρχίσει να βραδιάζει, υποχώρησαν και έφυγαν για το Άργος. Στο πεδίο της μάχης εγκατέλειψαν περίπου 50 νεκρούς και αποκόμησαν διπλάσιους τραυματίες. Οι Έλληνες είχαν μόνο 4 νεκρούς και εικοσιπέντε τραυματίες, ανάμεσά τους και ο Μακρυγιάννης.[14]
Η ιδιότητα της ακτής
Η οχυρή μορφολογία των Μύλων αναδείκνυε την μετωπική ανθεκτικότητα της στρατιωτικής παράταξης, ελαχιστοποιώντας την στρατηγική της πλευροκόπησης και της περιστασιακής φθοράς. Το Ναύπλιο διατηρούσε καθοριστικούς δεσμούς ύδρευσης, καθ’ όσον το γεωγραφικό σύμπλεγμα της Λέρνης εξασφάλιζε την αστική βιωσιμότητα. Οι Έλληνες επαναστάτες, αναγνωρίζοντας την αρωγή της ακτής, κατασκεύασαν μία γραμμή συνεχούς άμυνας από αποθήκες και φράχτη, στα μέτωπα της παράκτιας ζώνης. Ο αμφίβιος συγκεντρωτισμός του εχθρικού πυροβολικού και ιππικού, υποδαύλισε αποτελέσματα ευρύτερης αποδιοργάνωσης.
Η οχυρή μορφολογία των Μύλων αναδείκνυε την μετωπική ανθεκτικότητα της στρατιωτικής παράταξης, ελαχιστοποιώντας την στρατηγική της πλευροκόπησης και της περιστασιακής φθοράς. Το Ναύπλιο διατηρούσε καθοριστικούς δεσμούς ύδρευσης, καθ’ όσον το γεωγραφικό σύμπλεγμα της Λέρνης εξασφάλιζε την αστική βιωσιμότητα. Οι Έλληνες επαναστάτες, αναγνωρίζοντας την αρωγή της ακτής, κατασκεύασαν μία γραμμή συνεχούς άμυνας από αποθήκες και φράχτη, στα μέτωπα της παράκτιας ζώνης. Ο αμφίβιος συγκεντρωτισμός του εχθρικού πυροβολικού και ιππικού, υποδαύλισε αποτελέσματα ευρύτερης αποδιοργάνωσης.
Σημασία της μάχης
Η μάχη των Μύλων ήταν ηρωική νίκη των Ελλήνων. Πολέμησαν κάτω από δυσχερείς έως ανύπαρκτες οχυρωματικές συνθήκες αντιμετωπίζοντας έναν καλά οργανωμένο και οπλισμένο τακτικό στρατό πολλαπλάσιας δύναμης. Με την νίκη του αυτή ο Μακρυγιάννης έσωσε σε κρίσιμη στιγμή τον άμαχο πληθυσμό του Ναυπλίου, και διατήρησε σημαντικά αποθέματα τροφίμων και νερού. Αν έπεφταν οι Μύλοι θα χανόταν το Ναύπλιο και θα έσβηνε η Ελληνική επανάσταση στην Πελοπόννησο.
Η μάχη των Μύλων ήταν ηρωική νίκη των Ελλήνων. Πολέμησαν κάτω από δυσχερείς έως ανύπαρκτες οχυρωματικές συνθήκες αντιμετωπίζοντας έναν καλά οργανωμένο και οπλισμένο τακτικό στρατό πολλαπλάσιας δύναμης. Με την νίκη του αυτή ο Μακρυγιάννης έσωσε σε κρίσιμη στιγμή τον άμαχο πληθυσμό του Ναυπλίου, και διατήρησε σημαντικά αποθέματα τροφίμων και νερού. Αν έπεφταν οι Μύλοι θα χανόταν το Ναύπλιο και θα έσβηνε η Ελληνική επανάσταση στην Πελοπόννησο.
Παραπομπες
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ’, σ. 389
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ’, σ. 389.
Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια (Κ – Μ) σελ. 639
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ’, σ. 389.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ’, σ. 389 – ΠΟΤΗΣ ΣΤΡΑΤΙΚΗΣ: «Ο μπάρμπα-Γιάννης Μακρυγιάννης» εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1997
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ’, σ. 389.
Τρικούπης Σπυρίδων, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Γ’, κεφ.ΜΔ.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ’, σ. 389.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ’, σ. 389.
ΠΟΤΗΣ ΣΤΡΑΤΙΚΗΣ: «Ο μπάρμπα-Γιάννης Μακρυγιάννης» εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1997
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ’, σ. 390.
Τρικούπης Σπυρίδων, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Γ’, κεφ.ΜΔ.
Απομνημονεύματα Μακρυγιάννη, κεφάλαιο 8
Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια (Κ – Μ) σελ. 639
Πηγές
Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια (Κ – Μ). Αθήναι: Έκδοσις Μεγάλης Στρατιωτικής και Ναυτικής Εγκυκλοπαιδείας, σελ. 639. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2009.
ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org
ΑΔΕΙΑ: https://creativecommons.org
