Ειδικότερα τα είδη Aedes albopictus και Aedes aegypti έχουν εξαπλωθεί πρόσφατα σε τμήματα της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας και είναι αποτελεσματικοί διαβιβαστές δυνητικά σοβαρών ασθενειών όπως ο δάγκειος πυρετός, ο πυρετός της chikungunya και ο ιός Zika. Οι ταξιδιώτες που επιστρέφουν από χώρες ενδημικές στις ασθένειες εισάγουν όλο και περισσότερο ιούς δαγκείου πυρετού και chikungunya στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια, γεγονός που αυξάνει ουσιαστικά την απειλή επανεμφανιζόμενων ασθενειών που μεταδίδονται μέσω διαβιβαστών στην εν λόγω Περιφέρεια.
Μαζί με τον δάγκειο πυρετό, την chikungunya και τον ιό Zika, άλλες ασθένειες που μεταδίδονται μέσω διαβιβαστών όπως ο πυρετός του Δυτικού Νείλου και η μπορρελίωση ή νόσος του Lyme αποτελούν επίσης αιτίες ανησυχίας.
Ο ιός του Δυτικού Νείλου είναι ευρέως διαδεδομένος στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια και μεταδίδεται από διάφορα είδη κουνουπιών. Πρόκειται για μια αιτία περιοδικών, συχνά σοβαρών επιδημιών σε ανθρώπους και άλογα. Σύμφωνα με τα δεδομένα του ECDC, κατά την περίοδο μετάδοσης το 2017, 204 κρούσματα/περιστατικά πυρετού του Δυτικού Νείλου σε ανθρώπους καταγράφηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 84 κρούσματα/περιστατικά αναφέρθηκαν σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η μπορρελίωση ή νόσος του Lyme είναι η πιο συνηθισμένη ασθένεια που προκαλείται από διαβιβαστές σε εύκρατες ζώνες του βορείου ημισφαιρίου. Περίπου 85.000 κρούσματα/περιστατικά καταγράφονται ετησίως στην Ευρώπη (όπως εκτιμάται από τα διαθέσιμα εθνικά δεδομένα). Ωστόσο, ο αριθμός αυτός υποτιμάται σε μεγάλο βαθμό, καθώς η δήλωση των κρουσμάτων/περιστατικών έχει μεγάλο βαθμό ασυνέπειας στην Ευρώπη και πολλές μολύνσεις από μπορρελίωση παραμένουν άνευ διάγνωσης.
Προκειμένου να ανταποκριθεί στην απειλή αυτή, η Περιφερειακή Επιτροπή του ΠΟΥ για την Ευρώπη υιοθέτησε, κατά την 63η σύνοδό της το 2013, το Περιφερειακό Πλαίσιο για την επιτήρηση και τον έλεγχο των διαβιβαστών που κατατάσσονται στην κατηγορία «χωροκατακτητικά είδη» (invasive species) και των επανεμφανιζόμενων ασθενειών που μεταδίδονται μέσω διαβιβαστών. Ο στόχος του Περιφερειακού Πλαισίου επισημαίνει ότι οι χώρες της Περιφέρειας πρέπει να δώσουν έμφαση στην πρόληψη, στην παρακολούθηση και στον έλεγχο των επανεμφανιζόμενων, σημαντικών για την δημόσια υγεία ασθενειών, οι οποίες μεταδίδονται μέσω διαβιβαστών, ιδίως τον δάγκειο πυρετό και την chikungunya, που μεταδίδονται από τα κουνούπια που κατατάσσονται στην κατηγορία «χωροκατακτητικά είδη» (invasive species).
Προκειμένου να εκτιμηθεί η ικανότητα της Περιφέρειας να περιορίσει τη μετάδοση του ιού Zika σε πρώιμο στάδιο, ένα ερωτηματολόγιο απεστάλη σε όλα τα 53 κράτη μέλη, και στο Πριγκιπάτο του Λιχτενστάιν. Πενήντα-ένα κράτη μέλη (συμπεριλαμβανομένου και του Πριγκιπάτου του Λιχτενστάιν) απάντησαν στο ερωτηματολόγιο. Αναφορικά με την ολοκληρωμένη διαχείριση διαβιβαστών, 21 κ-μ στην Περιφέρεια (40%) ανέφεραν ότι δεν διαθέτουν εντομολογική επιτήρηση, οκτώ κ-μ (15%) ανέφεραν ότι διαθέτουν συστήματα εντομολογικής επιτήρησης, αλλά δεν έχουν διαθέσιμα σχέδια διαχείρισης διαβιβαστών και μόνον 23 κ-μ (45%) ανέφεραν ότι διαθέτουν τόσο σχέδια εντομολογικής παρακολούθησης όσο και σχέδια διαχείρισης διαβιβαστών.
Δεδομένου του αυξανόμενου αριθμού περιστατικών ασθενειών που έχουν προκληθεί τοπικά, όπως ο δάγκειος πυρετός, η chikungunya και ο πυρετός του Δυτικού Νείλου, η καθιέρωση αξιόπιστων συστημάτων παρακολούθησης ασθενειών και διαβιβαστών και η ανάπτυξη ολοκληρωμένων εθνικών σχεδίων πρόληψης και ελέγχου των επανεμφανιζόμενων ασθενειών που μεταδίδονται μέσω διαβιβαστών καθίστανται ολοένα και πιο σημαντικές.
Στόχοι της διαβούλευσης
Οι στόχοι της διαβούλευσης είναι:
Ο εντοπισμός σημαντικών προκλήσεων που εμποδίζουν την ανάπτυξη/εφαρμογή κατάλληλων μέτρων παρακολούθησης και ελέγχου των ασθενειών μεταδιδόμενων μέσω διαβιβαστών στις χώρες
η συζήτηση τρόπων για τον περιορισμό των προκλήσεων σε σχέση με την ενίσχυση της ικανότητας της Ευρωπαϊκής Περιοχής του ΠΟΥ για την πρόληψη και αναχαίτηση της μετάδοσης ασθενειών που μεταδίδονται μέσω διαβιβαστών σε πρώιμο στάδιο και
η ώθηση των μηχανισμών σε μια πιο αποτελεσματική συνεργασία, συμπεριλαμβανομένης μεγαλύτερης συνέργειας σε Περιφερειακό επίπεδο.
Η διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των χωρών της περιοχής μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω την ικανότητα, να διαχειριστεί αποτελεσματικά και να ελέγξει την απειλή αυτών των ασθενειών.
Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης θα συζητηθούν τα κενά τεχνικής ικανότητας, τα ζητήματα εποπτείας (ανεπαρκής δήλωση περιστατικών/κρουσμάτων), οι ανάγκες χρηματοδότησης, οι κανονιστικές και οργανωτικές πτυχές της επιτήρησης και του ελέγχου των διαβιβαστών και των ασθενειών μεταδιδόμενων μέσω αυτώ καθώς και η ανάγκη ενός σχεδίου για τον έλεγχο των διαβιβαστών στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια. Επίσης, θα συζητηθεί η Παγκόσμια Ανταπόκριση για τον Έλεγχο των Διαβιβαστών (2017-2030) που εγκρίθηκε από την Γενική Συνέλευση Υγείας του ΠΟΥ το 2017.
Οι συστάσεις της συνάντησης θα ενσωματωθούν στο κείμενο με τίτλο: «Εφαρμογή του Περιφερειακού Πλαισίου για την επιτήρηση και τον έλεγχο των διαβιβαστών κουνουπιών που κατατάσσονται στην κατηγορίa «χωροκατακτητικά είδη» (invasive species) και των επανεμφανιζόμενων νόσων μεταδιδόμενων μέσω διαβιβαστών, για τα έτη 2014-2020: διδάγματα που αντλήθηκαν και η μελλοντική πορεία», το οποίο θα υποβληθεί προς ενημέρωση των κρατών μελών στην 68η Σύνοδο της Περιφερειακής Επιτροπής του ΠΟΥ για την Ευρώπη.
