Ο λόφος Ασπίδος και τα ιερά του Απόλλωνος Δειραδιώτη και την Αθηνάς Οξυδερκούς στο Άργος

Ο λόφος του Προφήτη Ηλία στο Άργος, ο λεγόμενος λόφος Ασπίδος , κατοικήθηκε για πρώτη φορά στα τέλη της Νεολιθικής εποχής (3.500 π.Χ.). Ο Απολλόδωρος γράφει πώς η Θεά Αθηνά έκρυψε την ασπίδα της σε έναν λόφο στο Άργος ο οποίος εξ’ αυτού πήρε το όνομα Ασπίδα.

Κατά τη Μεσοελλαδική εποχή (2000-1600 π.Χ.) δημιουργήθηκε εδώ ένας οργανωμένος οικισμός, έκτασης 20.000 τ.μ., με τρεις οικοδομικές φάσεις (ΙΙ, ΙΙΙ και IV). 

Στη φάση ΙΙΙ (1800-1700 π.Χ.) χρονολογούνται ένα αψιδωτό και δύο ορθογώνια σπίτια. Κατά την τέταρτη φάση (1700-1600 π.Χ.) ένα συγκρότημα ορθογώνιων κτηρίων που κτίστηκε στην περιφέρεια του οικισμού λειτούργησε ως οχυρωματικός περίβολος για την προστασία των κατοίκων. Ο οικισμός εγκαταλείφθηκε στις αρχές της Μυκηναϊκής εποχής (1600 π.Χ.), όταν οι άνθρωποι επέλεξαν την πεδινή έκταση στα ανατολικά του λόφου για τις δραστηριότητές τους.

Στο διάσελο της Δειράδας οργανώθηκε κατά την πρώιμη Μυκηναϊκή εποχή (ΥΕ ΙΙΑ-1500 π.Χ.) ένα νεκροταφείο που χρησιμοποιήθηκε μέχρι το τέλος της ύστερης εποχής του Χαλκού (1100 π.Χ.). Εκτός από 40 θαλαμωτούς τάφους περιελάμβανε και 30 τάφους λαξευμένους στο φυσικό βράχο.

Στη δυτική πλαγιά του λόφου ιδρύθηκαν κατά τους ιστορικούς χρόνους, σε τέσσερα διαδοχικά άνδηρα, τα ιερά του Απόλλωνος Δειραδιώτου ή Πυθίου και της Αθηνάς Οξυδερκούς. 

Από το ιερό του Απόλλωνος Δειραδιώτη ή Πυθίου σώζεται μια μνημειακή κλίμακα λαξευμένη στο βράχο και ένας βωμός. Νοτιοανατολικά του βωμού διατηρούνται λείψανα βυζαντινής βασιλικής. Σε απώτερο άνδηρο προς Α, υπάρχει ορθογώνιο υπόστυλο κτήριο (μαντείο;) και σε τρίτο άνδηρο σώζονται θεμέλια κτίσματος με υδατοδεξαμενή (Ασκληπιείο;). 

Σε νοτιότερο, χαμηλότερο άνδηρο σώζονται λείψανα θόλου που πιθανώς ήταν ιερό της Αθηνάς Οξυδερκούς. Το ιερό βρίσκεται στο λόφο του Προφήτη Ηλία στο 'Αργος.

Η λατρεία στο χώρο μαρτυρείται από την αρχαϊκή περίοδο (6ος αιώνας π.Χ.), αλλά τα περισσότερα μνημεία που σώθηκαν χρονολογούνται στον 4ο αιώνα π.Χ. Επιγραφικά μαρτυρημένες είναι οι επισκευές των ιερών στον ύστερο 4ο-3ο αιώνα π.Χ. και στα πρώιμα αυτοκρατορικά χρόνια (1ος αιώνας μ.Χ.). Στην παλαιοχριστιανική εποχή (5ος αιώνας μ.Χ.) κτίσθηκε βασιλική ΝΑ του βωμού, η οποία στη βυζαντινή περίοδο (10ος αιώνας μ.Χ.) αντικαταστάθηκε από μεγαλύτερη βασιλική.

Ανασκαφές διενεργήθηκαν από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή στις αρχές του αιώνα. Οι μεσαιωνικές κατασκευές έχουν καταστρέψει τα αρχαιότερα κτήρια, από τα οποία σώθηκαν τα θεμέλια ή λαξεύσεις στο βράχο. Τα ευρήματα χρονολογούνται από τις αρχές του 8ου αιώνα π.Χ. έως τη βυζαντινή εποχή (10ος αιώνας μ.Χ.).