Φθινοπωρινή ισημερία - Από την Κυριακή τέλος το Καλοκαίρι και επίσημα

Μπορεί με τις υψηλές θερμοκρασίες που βιώνουμε στη χώρα μας να υπήρξαν αμφιβολίες ότι το καλοκαίρι τελειώνει, ωστόσο από αστρονομική άποψη, σε ό,τι αφορά το βόρειο ημισφαίριο, το φθινόπωρο ξεκινά το ξημέρωμα της Κυριακής 23 Σεπτεμβρίου στις 04.54 ώρα Ελλάδος, με τη φθινοπωρινή ισημερία.

Η φθινοπωρινή ισημερία εγκαινιάζει την έναρξη του φθινοπώρου στο βόρειο ημισφαίριο, ενώ ταυτόχρονα στο νότιο ημισφαίριο ξεκινά η άνοιξη. Κατά την ισημερία, ο Ήλιος λάμπει κάθετα πάνω από τον Ισημερινό της Γης, με τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας να είναι περίπου ίδια.

Από την Δευτέρα, στο βόρειο ημισφαίριο η νύχτα θα μεγαλώνει συνεχώς έως το χειμερινό ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου, ενώ το αντίστροφο θα συμβαίνει στο νότιο ημισφαίριο. Τόσο οι ισημερίες όσο και τα ηλιοστάσια συμβαίνουν από δύο φορές τον χρόνο και σηματοδοτούν την έναρξη των εποχών του έτους.

Όπως εξηγεί σε άρθρο του ο επίτιμος διευθυντής Ευγενιδείου Πλανητάριου Διονύσης Π. Σιμόπουλος, κάθε μέρα η Γη βρίσκεται σε διαφορετική θέση πάνω στην τροχιά της από αυτήν που βρισκόταν την προηγουμένη, και από κάθε νέα θέση εμείς πάνω στη Γη αντικρίζουμε τον Ήλιο από διαφορετική γωνία.

Ο κ. Σιμόπουλος σημειώνει ότι αν παρατηρήσει κανείς την εκλειπτική -την απεικόνιση, πάνω στην ουράνια σφαίρα, της γήινης τροχιάς γύρω από τον Ήλιο- και τη συγκρίνει με τον ουράνιο Ισημερινό (την προέκταση δηλαδή του Ισημερινού της Γης και την αποτύπωσή του πάνω στον ουράνιο θόλο) θα δει ότι οι δύο αυτοί κύκλοι δεν συμπίπτουν, αλλά αντίθετα τέμνονται, σχηματίζοντας γωνία ίση με 23 μοίρες και 27 πρώτα λεπτά, λόγω της κλίσης που έχει ο άξονας της Γης σε σχέση με το επίπεδο που σχηματίζει η εκλειπτική. Η γωνία αυτή ονομάζεται «λόξωση της εκλειπτικής», και τα δύο αυτά σημεία στα οποία τέμνονται οι δύο κύκλοι ονομάζονται «ισημερινά σημεία».

Πάντως, όπως διευκρινίζει ο κ. Σιμόπουλος, η «ίση μέρα - ίση νύχτα», όταν δηλαδή o Ήλιος φτάνει στα ισημερινά σημεία, συμβαίνει μόνο στους τόπους που βρίσκονται ακριβώς πάνω στον γήινο Ισημερινό. Στις περιοχές που βρίσκονται είτε πάνω είτε κάτω από τον Ισημερινό η «ίση μέρα - ίση νύχτα» συμβαίνει μερικές ημέρες πριν ή μετά από την «ισημερία».

Από τα αρχαία χρόνια, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, οι ισημερίες και τα ηλιοστάσια γιορτάζονταν από τους ανθρώπους οι οποίοι τους απέδιδαν μυθικές σημασίες. Το φαινόμενο της ισημερίας παρουσιάζεται σε όλους τους πλανήτες κάθε ηλιακού συστήματος οι οποίοι παρουσιάζουν κλίση του άξονα περιστροφής ως προς το επίπεδο περιφοράς.