Του Τόλη Κοϊνη
Ποιος ήταν; Ήταν ο Δεσπότης που είχε το Άργος όταν κηρύχθηκε η Επανάσταση του 1821.
Γιατί τον είπαν «Καλαμαρά»; Είχε αναδείξει τη «Σχολή του Άργους», δηλαδή το σχολείο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που συντηρούσαν οι έμποροι και η Εκκλησία, σε αξιόλογη εκπαιδευτική μονάδα με ακτινοβολία όχι μόνο τοπική. Σαν άνθρωπος των Γραμμάτων, του κόλλησαν το παρατσούκλι Καλαμαράς. Μετάφερε τη σχολή από την Παναγία την Πορτοκαλούσα μέσα στην πόλη. Πρέπει να στεγαζόταν κοντά στην έδρα της Μητρόπολης. Δεν σώζονται. Και τα δύο, σπίτι και σχολή, τα έκαψαν και τα γκρέμισαν οι Τουρκαλβανοί του Κεχαγιάμπεη στα τέλη του Απρίλη του 1821.
Πώς άγιασε; Στις αρχές Μαρτίου του 1821, το μυστικό της επικείμενης Επανάστασης προδόθηκε, από κάποιο Τριπολιτσιώτη προεστό ονόματι Κουγιά. Στην Τρίπολη δεν υπήρχε Πασάς, αλλά ένας Καϊμακάμης, δηλαδή προσωρινός αντικαταστάτης. Τούτος ως μέτρο πρόληψης, ζήτησε από όλους τους δεσποτάδες και τους προεστούς της Πελοποννήσου να συγκεντρωθούν στην Τρίπολη. Δεν πήγαν όλοι. Ο Γρηγόριος πήγε αν και ήταν γνώστης όλων των μυστικών της Φιλικής Εταιρίας. Πήγε, συνειδητά, να τους καθησυχάσει γιατί φοβόταν ότι οι Τούρκοι μπορούσαν εύκολα να αφανίσουν όλους τους χριστιανούς του Άργους.
Όταν άρχισε η Επανάσταση, τον έκλεισαν, μαζί με τους άλλους, στα υπόγεια του Μεγάλου Σαραγιού της Τρίπολης. Έμεινε εκεί κλεισμένος από τον Μάρτιο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1821. Οι Τούρκοι μετά την πανωλεθρία τους στην μάχη της Γράνας (Αύγουστος 1821), βρέθηκαν σε απελπιστική κατάσταση και προσπάθησαν να κάνουν συμφωνία με τους Έλληνες. Έβγαλαν τον Γρηγόριο και τους άλλους από τα υπόγεια… Αυτό ήταν ακόμα χειρότερο… Γιατί είχε διαδοθεί μεταξύ τους μια λοιμική νόσος η οποία άρχισε να καταβάλει τους αδυνατισμένους και υποσιτισμένους ομήρους… Μετά τις 14 Σεπτεμβρίου άρχισαν να τους απελευθερώνουν. Ο Γρηγόριος καταβεβλημένος από την αρρώστια πέθανε καθώς τον μετέφεραν στο Άργος.
Ο Γρηγόριος ήταν δραστήριο μέλος της Φιλικής Εταιρίας. Φιλοξένησε στο Άργος για μεγάλο διάστημα τον (και συντοπίτη του) Παπαφλέσσα και βοήθησε στην μύηση στην Φιλική Εταιρία πολλών παπάδων και προκρίτων της περιοχής μας.
Στην φωτό βλέπουμε την συνθηματική και την παρασυνθηματική του υπογραφή στον μυστικό κώδικα των Φιλικών. Την ανακάλυψα σε ένα βιβλίο με ντοκουμέντα της Φιλικής Εταιρίας, που υπάρχει στον «Παλαμήδη». Είναι από τα πολλά αξιόλογα βιβλία που βγήκαν το 1971 με την εκατοπενηκονταετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης.
Θα ήθελα, από όποιον φίλο γνωρίζει, γιατί δεν μνημονεύεται με τους τοπικούς Αγίους;
