Το αδιαχώρητο επικράτησε την περασμένη Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2018, στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης», κατά την παρουσίαση του βιβλίου «Δημοτικά Τραγούδια - Μελέτες, σχόλια», του δικηγόρου Κώστα Γκότση.
Στην κατάμεστη από κόσμο αίθουσα της Βιβλιοθήκης, το βιβλίο παρουσίασαν ο Παντελής Κυπριανός (καθηγητής ΤΕΕΑΠΗ Πανεπιστημίου Πατρών) η Γεωργία Παρπαρούση (μουσικολόγος, διδάσκουσα στο ΤΕΕΑΠΗ Πανεπιστημίου Πατρών) και ο ίδιος ο συγγραφέας, ενώ τον συντονισμό της συζήτησης είχε η πρόεδρος της Βιβλιοθήκης Σοφία Πανταζή.
Στον σύντομο χαιρετισμό της, η Σ. Πανταζή παρουσίασε τον συγγραφέα και το έργο του και στη συνέχεια έδωσε το λόγο στους κύριους ομιλητές της εκδήλωσης.
Στην ομιλία του ο Π. Κυπριανός έθεσε το ζήτημα, που απασχολεί το προς παρουσίαση βιβλίο, για το αν τα δημοτικά τραγούδια, έτσι όπως έχουν διασωθεί, απεικονίζουν την ιστορική πραγματικότητα της εποχής που δημιουργήθηκαν καθώς επίσης και το ζήτημα της «αυθεντικότητας» των τραγουδιών που έφτασαν ως τις μέρες μας, μέσα από τις μελέτες λαογράφων όπως ο Νικόλαος Πολίτης, κ.ά. Ο ομιλητής παρουσίασε την κριτική που ασκείται στο βιβλίο του Κ. Γκότση στη συγκριτική μεθοδολογία του Ν. Πολίτη και άλλων λαογράφων, όσον αφορά το πρωτογενές υλικό. Η συγκριτική μεθοδολογία στη λαογραφία, που επικρατούσε τότε στους ακαδημαϊκούς κύκλους, εντασσόταν στο κλίμα της εποχής και προσπαθούσε να απαντήσει στις αιτιάσεις του Φαλμεράυερ «περί της καταγωγής των σημερινών Ελλήνων», προσδίδοντας μεγάλη σημασία στην απόδειξη της απρόσκοπτης συνέχειας του ελληνικού πολιτισμού, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Αυτή η μεθοδολογία αποτυπώθηκε στο λαογραφικό έργο του Ν. Πολίτη αλλά και άλλων λαογράφων της εποχής, μέσα από τη διαδικασία «αποκάθαρσης» των δημοτικών τραγουδιών. Ο Π. Κυπριανός, θεώρησε ότι η συγκεκριμένη μεθοδολογία είναι πλέον αμφισβητούμενη, παρουσιάζει ιστορικά κενά και ακροβασίες, καθώς βασίζεται στην αντίληψη της συνεχούς, χωρίς κενά, ιστορίας του «όμαιμου» και «ομόγλωσσου» έθνους, παρά στις σύγχρονες αντιλήψεις περί εθνογένεσης μέσα από την «αίσθηση του ανήκειν».
Με τη σειρά της, πήρε τον λόγο η μουσικολόγος Γ. Παρπαρούση η οποία επικέντρωσε την παρουσίαση του βιβλίου σε δύο θέματα: στην παρουσίαση του τραγουδιού «Το κάστρο της Ωριάς» αλλά και στις αντιλήψεις για το ανθρώπινο σώμα στο κλέφτικο τραγούδι, θέματα που παρουσιάζονται αναλυτικά στο βιβλίο του Κ. Γκότση. Όσον αφορά το πρώτο θέμα, η ομιλήτρια, αφού επισήμανε ότι παρά το γεγονός ότι πολλοί λαογράφοι έχουν ασχοληθεί με το συγκεκριμένο τραγούδι θεωρώντας το ως ιστορικό, που παρουσιάζει δηλαδή συγκεκριμένα (πολεμικά) γεγονότα, υποστήριξε ότι οι απόψεις αυτές είναι υπεραπλουστευτικές καθώς από πουθενά δεν προκύπτει σαφώς από το τραγούδι ότι αφορά συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα. Όσον αφορά το δεύτερο ζήτημα, για τις αντιλήψεις που υπάρχουν για το ανθρώπινο σώμα στο κλέφτικο τραγούδι, ανέφερε κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία, καθώς το σώμα στα τραγούδια αυτά παρουσιάζεται ως αρματωμένο, με έμφαση στην ικανότητα χρήσης των όπλων, στην ταχύτητα κ.λπ. με ελάχιστες αναφορές στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προσώπου ή του σώματος.
Τέλος τον λόγο πήρε ο συγγραφέας του βιβλίου, ο οποίος αναφέρθηκε στον εμπνευστή του, τον διακεκριμένο ελληνιστή φιλόλογο Guy Saunier, ο οποίος υπογράφει και τον πρόλογο του βιβλίου, καθώς και στη μεθοδολογία προσέγγισης των τραγουδιών. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στον άδικα υποβαθμισμένο λαογράφο από το Αγιονόρι Κορινθίας Μιχαήλ Λελέκο, ο οποίος έκανε, σε πολλές περιπτώσεις, πιστή καταγραφή των δημοτικών τραγουδιών (ακόμα και των «άσεμνων») με επιτόπια έρευνα, πηγαίνοντας ενάντια στο ρεύμα της «αποκάθαρσής» τους.
Η εκδήλωση-παρουσίαση βιβλίου έληξε μετά από ερωτήσεις που τέθηκαν από το κοινό και απαντήθηκαν από τους ομιλητές.
Δ.Μ.Γ.
