«Σύνδρομο ταχείας παρακμής της ελιάς»: Χαρακτηριστικά και μέτρα πρόληψης της εισαγωγής και της εξάπλωσης

 Η νέα ασθένεια με το όνομα «Σύνδρομο ταχείας παρακμής της ελιάς» που απειλεί την καλλιέργεια της ελιάς στην Ευρώπη, προκαλείται από το φυτοπαθογόνο βακτήριο Xylella Fastidiosa Wells et al. Στα προσβεβλημένα ελαιόδενδρα παρατηρείται εξασθένηση και ξήρανση της βλάστησης που επεκτείνεται σε όλο το δένδρο. 

Παρατηρούνται νεκρώσεις των κορυφών με χλωρώσεις και ξηράνσεις των φύλλων. 

Το βακτήριο εγκαθίσταται στα αγγεία του ξύλου των φυτών και προκαλεί απόφραξη αυτών, με αποτέλεσμα να μην μεταφέρεται στο φυτό νερό και θρεπτικά στοιχεία.

Το βακτήριο έχει βρεθεί στην Νότιο Ιταλία (Απουλία)και στην Γαλλία (Corsica Provence-Alpes-Cote d Azur).

Τα χαρακτηριστικά της ασθένειας που την καθιστούν απειλητική είναι:

1. Ο μεγάλος αριθμός φυτών ξενιστών του βακτηρίου (καλλιεργούμενων, καλλωπιστικών δασικών και ζιζανίων) όπως αμπέλι, ελιά, αμυγδαλιά, κερασιά, πικροδάφνη, βελανιδιά, δενδρολίβανο, σπάρτο, μυρτιά, ράμνος, ακακία, καθάρανθος, βίγκα, μολόχα, αντράκλα, σόργο κ.α.

2. Το γεγονός ότι πολλά φυτά μπορεί να είναι προσβεβλημένα χωρίς να παρουσιάζουν συμπτώματα (κυρίως ζιζάνια) ή να παρουσιάζουν μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα από την στιγμή της μετάδοσης του μολύσματος, αποτελώντας έτσι πηγές μολύσματος.

3. Το προσβεβλημένο πολλαπλασιαστικό υλικό καλλιεργούμενων και καλλωπιστικών φυτών αποτελεί τρόπο μετάδοσης του παθογόνου σε αμόλυντες περιοχές.

4. Τα μυζητικά έντομα των Cicadellidae και Cercopidae (Hemiptera: Homoptera), κοινώς τζιτζικάκια, αποτελούν τους φορείς του μολύσματος του παθογόνου

Μέτρα για την πρόληψη της εισαγωγής και της εξάπλωσης του φυτοπαθογόνου οργανισμού

1. Χρήση υγιούς πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού.

2. Το πολλαπλασιαστικό υλικό των καλλιεργούμενων και καλλωπιστικών φυτών ξενιστών του παθογόνου να συνοδεύεται με φυτοϋγειονομικά διαβατήρια, και να είναι απαλλαγμένα από έντομα φορείς του παθογόνου

3. Συστηματικοί έλεγχοι στις καλλιέργειες αλλά και στα σημεία παραγωγής (φυτώρια) και διακίνησης πολλαπλασιαστικού υλικού καλλιεργούμενων και καλλωπιστικών φυτών ξενιστών του παθογόνου για τη διαπίστωση τυχόν συμπτωμάτων.

4. Σε περίπτωση εντοπισμού ύποπτων συμπτωμάτων, τα οποία μοιάζουν μακροσκοπικά και με άλλες ασθένειες της ελιάς, άμεση ενημέρωση των αρμόδιων υπηρεσιών -Δ/νσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ), Τμήματα Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών & Ποιοτικού Ελέγχου.

5. Λόγω της μεγάλης σοβαρότητας του παθογόνου και της ποικιλίας των φυτών ξενιστών το Βακτήριο έχει συμπεριληφθεί στο ετήσιο πρόγραμμα επισκοπήσεων επιβλαβών οργανισμών για την διαπίστωση της παρουσίας του ή μη στη χώρα μας.