Η εντυπωσιακή έπαυλη, η οποία ανήκει στον τύπο της «αγροτικής έπαυλης» (villa rustica), που αποκαλύφθηκε πριν από τριάντα πέντε περίπου χρόνια περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, σπουδαία μωσαϊκά συνολικής έκτασης 1.500 τ.μ., εκατοντάδες γλυπτά εξαιρετικής τέχνης της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητος και επιγραφές.
Το μνημείο χρονολογείται από τον 2ο αιώνα μ.Χ., έχει έκταση πάνω από 20.000 τ.μ. και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα ρωμαϊκά μνημεία στον κόσμο, λόγω και των πολυάριθμων και εξαιρετικών ευρημάτων που ήρθαν στο φως από τις ανασκαφές.
Η σημασία του ξεπερνά το τοπικό περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Είναι μνημείο παγκόσμιας εμβέλειας και χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση στο πλαίσιο της διάσωσης και ανάδειξής του αλλά κυρίως χρειάζεται πολιτική βούληση, αλλά και το ενδιαφέρον όλων μας.
Ωστόσο, είναι σε εκκρεμότητα όλες οι μελλοντικές ανάγκες του, καθώς υπάρχουν προβλήματα με την ένταξή του σε χρηματοδοτικά πρωτόκολλα.
Το εξαιρετικό αυτό μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, κινδυνεύει άμεσα, εάν δεν συνεχιστούν οι εργασίες συντήρησης, αποκατάστασης, αλλά και οι ανασκαφές που διακόπηκαν πριν από οκτώ χρόνια.
Σήμερα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας, έχοντας εξασφαλίσει ένα μικρό κονδύλι από το υπουργείο Πολιτισμού, επιχειρεί να συνεχίσει κάποιες από τις εργασίες συντήρησης της τοιχοποιίας του, που είχαν διακοπεί προ οκταετίας, ενώ απομάκρυναν και τις σκαλωσιές και την γερανογέφυρα που είχαν ξεμείνει εκεί από το 2008, δίνοντας εικόνα εργοταξιακή.
Η επανάληψη των εργασιών το τελευταίο διάστημα, με την απομάκρυνση ικριωμάτων και εργοταξιακών υπολειμμάτων που είχαν ξεμείνει από το 2008 είναι μία αρχή, που όμως δεν επαρκεί.
Οι λιγοστές ενέργειες που έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα, καθώς και η χρηματοδότηση των έργων με μόλις 30.000 ευρώ μόνο το 2016 κρίνονται ανεπαρκείς για τη διάσωση του μνημείου και δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για την ένταξη του έργου σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα.
Σε έγγραφη απάντηση της πρώην Υπουργού Πολιτισμού, κ. Λ. Κονιόρδου σε επερώτηση τοπικού βουλευτή για την έπαυλη στην προτελευταία παράγραφο του έγγραφου (το οποίο και επισυνάπτουμε) επισημαίνεται χαρακτηριστικά «οι δυνατότητες ένταξης του έργου για την συνέχιση των εργασιών και την αποκατάσταση της ρωμαϊκής έπαυλης στη Λουκού Κυνουρίας είναι περιορισμένες»
Με βάση τις δηλώσεις της κας Άννας Καραπαναγιώτου, Προϊσταμένης της Εφορίας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας, για να σωθεί το μνημείο πρέπει να ενταχθεί σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα, να συγκροτηθεί διεπιστημονική επιτροπή, δηλαδή επιστήμονες πολλών ειδικοτήτων που να σκύψουν με θέρμη και αγάπη πάνω του και να το μελετήσουν, αλλά και να κλείσουν διαχειριστικές εκκρεμότητες από το παρελθόν. Για όλα αυτά, απαιτείται βέβαια και πολιτική βούληση.
Επειδή σύμφωνα και με δηλώσεις της προϊσταμένης της Υπηρεσίας δεδομένων όλων των εκκρεμοτήτων και προσκομμάτων, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας, δεν μπορεί να προχωρήσει, πέρα από τα πρώτα δειλά βήματα, στο επόμενο στάδιο αποκατάστασης και ανάδειξης.
Υπάρχουν ανοιχτά διαχειριστικά ζητήματα, όπως επί παραδείγματι το ότι η προηγούμενη εργολαβία δεν έχει κλείσει διαχειριστικά το έργο. Αυτό εμποδίζει τη συνέχιση των προγραμμάτων.
Όλες αυτές οι εκκρεμότητες δεν επιτρέπουν να προχωρήσει η Εφορία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας σε επόμενο στάδιο κι αυτό πιστεύουμε ότι είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα του μνημείου.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα, στην Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού, συνιστούν έναν ανεκτίμητο αρχαιολογικό θησαυρό, ο οποίος, εάν αναδεικνυόταν σωστά, θα μπορούσε να έχει υψηλή επισκεψιμότητα, συμβάλλοντας έτσι, αποφασιστικά στην πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής και της χώρας γενικότερα.
Δυστυχώς όμως, αντί ο χώρος να καταστεί άμεσα επισκέψιμος, παραμένει ακόμα και σήμερα εγκαταλελειμμένος και αντί να ανεγερθεί μουσείο παραπλεύρως της έπαυλης για να στεγαστούν τα ανευρεθέντα έργα τέχνης, αυτά έχουν διασπαρεί σε αποθήκες και διάφορα Μουσεία!
Τα παραπάνω έχουν προκαλέσει την έντονη αντίδραση της τοπικής κοινωνίας, η οποία για δεκαετίες βλέπει να παραμένει ανεκμετάλλευτο ένα τεράστιο πολιτιστικό κεφάλαιο.
Συνεχή τα δημοσιεύματα στον τοπικό τύπο με πρόσφατο αυτό των «Αρκαδικών Νέων» Αύγουστος του 2018.
Η εγκατάλειψη του μεγάλου και πολύ σημαντικού αυτού μνημείου της Κυνουρίας διαχρονικά από όλες τις κυβερνήσεις και τους κατά καιρούς υπουργούς πολιτισμού αλλά και την περιφέρεια Πελοποννήσου είναι άλλο ένα σημάδι της αδιαφορίας για την Αρκαδία, τον πολιτισμό της, την οικονομία της, τους ανθρώπους της, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο τόπος έχει αφεθεί στη μοίρα του, και μαραζώνει.
Υπάρχουν και πρέπει να γίνει απόδοση ευθυνών για τις έως τώρα καθυστερήσεις παράλληλα με οικονομικό έλεγχο για τα προοριζόμενα κονδύλια.
Σε συνάντηση με την πρώην Υπουργό Πολιτισμού, κ. Λ. Κονιόρδου, που είχε πρόσφατα στην Αθήνα, ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου, κ. Πέτρος Τατούλης αποφασίστηκε, όπως η Περιφέρεια, αναλάβει να εκκαθαρίσει το φυσικό αντικείμενο του έργου, που έχει εκτελεστεί, από την παλιά εργολαβία, στη Βίλα του Ηρώδη του Αττικού, στην Κυνουρία Αρκαδίας.
Με αυτό τον τρόπο, θα μπορεί το υπολειπόμενο έργο, να το ενταχτεί σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα, ώστε, επιτέλους το έργο αυτό, να ολοκληρωθεί.
Σε έγγραφη απάντηση της πρώην Υπουργού Πολιτισμού, κ. Λ. Κονιόρδου σε επερώτηση τοπικού βουλευτή για την έπαυλη στην τελευταία παράγραφο του έγγραφου (το οποίο και επισυνάπτουμε) επισημαίνεται χαρακτηριστικά «ότι έως τώρα η Περιφέρεια Πελοποννήσου δεν έχει δημοσιεύσει πρόσκληση για ένταξη έργων στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα 2014-2020».
Κατόπιν των ανωτέρω, ερωτώνται οι αρμόδιοι της Περιφερειακής Αρχής Πελοποννήσου σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού:
1. Ποιος είναι ο σχεδιασμός για τη διάσωση και τη συνέχιση των εργασιών αποκατάστασης και ανασκαφής στη ρωμαϊκή έπαυλη Ηρώδου του Αττικού στο Δήμο Β. Κυνουρίας Αρκαδίας;
2. Είναι στις προθέσεις της Περιφέρειας Πελοποννήσου η ένταξη του έργου σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα, και εάν ναι, πώς σχεδιάζεται η αντιμετώπιση των χρονιζόντων διαχειριστικών προβλημάτων που αποτελούν και το βασικό πρόσκομμα για την οποιαδήποτε χρηματοδότηση;
3. Υπάρχει σχεδιασμός για συγκρότηση διεπιστημονικής επιτροπής, από επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων ώστε να εκπονηθεί μία άρτια μελέτη για την ολοκλήρωση της διάσωσης, αποκατάστασης και ανάδειξης του μνημείου αυτού;
Για την
Περιφερειακή Παράταξη “Πελοπόννησος Οικολογική”
Δήμητρα Λυμπεροπούλου
