Οι δικαστικές αποφάσεις, που είναι σε πολλές περιπτώσεις αντιφατικές, η θέση της κυβέρνησης που εξαντλεί όλα τα ένδικα μέσα για να αποφύγει τις πληρωμές, αλλά και οι εκκρεμείς δίκες στο Συμβούλιο της Επικρατείας δημιουργούν σκηνικό απόλυτης σύγχυσης και πολιτικής αξιοποίησης, με τους συνταξιούχους αλλά και τους εν ενεργεία υπαλλήλους να βρίσκονται στη δίνη προσδοκιών, η ικανοποίηση των οποίων εξαρτάται από πολλά, και πάντως πρόκειται για ένα σύνθετο πολιτικό και δικαστικό παζλ.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Οι σημερινές δικαστικές αποφάσεις που δικαιώνουν, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο, συνταξιούχους και εν ενεργεία υπαλλήλους για τα κομμένα δώρα, όλες εδράζονται πάνω στις αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας που εκδόθηκαν τον Ιούνιο του 2015 επί προεδρίας Σωτήρη Ρίζου, οι οποίες έκριναν ότι οι περικοπές μετά τον Αύγουστο του 2012 είναι αντίθετες με το Σύνταγμα. Για τις προηγούμενες περικοπές που είχαν γίνει, το ΣτΕ είχε αποφανθεί ότι δεν υπήρξε παραβίαση συνταγματικών διατάξεων.
Οι πρώτες αγωγές
Με τις αποφάσεις αυτές το ΣτΕ όρισε ότι μπορούν οι ενδιαφερόμενοι πολίτες που θέλουν να διεκδικήσουν τα χρήματά τους να προσφύγουν δικαστικά, ζητώντας αναδρομικά αλλά από τη δημοσίευση των σχετικών αποφάσεών του, που έγινε τον Μάιο του 2015 και όχι από το 2012 όταν και κρίθηκαν αντισυνταγματικές οι περικοπές.
Ετσι, λοιπόν, μετά το 2015 αρχίζουν δειλά δειλά να κατατίθενται αγωγές για επιστροφή των κομμένων δώρων τόσο από συνταξιούχους όσο και από εν ενεργεία υπαλλήλους. Από το 2017 και μέχρι σήμερα τα Διοικητικά Πρωτοδικεία εκδίδουν αποφάσεις που αξιοποιούν το βαρύ «δεδικασμένο» του ΣτΕ και δικαιώνουν τους προσφεύγοντες, αναγνωρίζοντάς τους αναδρομικά από το 2015 και μετά, από τότε δηλαδή που δημοσιεύθηκαν οι αποφάσεις του ΣτΕ.
Μία από αυτές τις αποφάσεις, του Διοικητικού Πρωτοδικείου Ναυπλίου, που αφορά αιτήματα εν ενεργεία υπαλλήλων –δικαστικών υπαλλήλων εν προκειμένω– για τα κομμένα δώρα έχει φθάσει ώς το ΣτΕ, καθώς το Δημόσιο, που όφειλε να πληρώσει αφού έχασε την πρωτοβάθμια δίκη, άσκησε έφεση, έχασε και το Εφετείο και τώρα αναμένεται απόφαση από το 6ο τμήμα του ανωτάτου δικαστηρίου.
Σαν την απόφαση του Ναυπλίου εκδόθηκαν πολλές σε όλη την επικράτεια, δικαιώνοντας συνταξιούχους και εν ενεργεία υπαλλήλους. Υπήρξαν όμως και αποφάσεις που δικαίωναν τους προσφεύγοντες αλλά τους αναγνώρισαν αναδρομικά τα κομμένα δώρα, όχι μόνον μέχρι το 2015 που έχει πει το ΣτΕ, αλλά μέχρι την πενταετία που ορίζεται ως το απώτατο όριο παραγραφής των αξιώσεων κατά του Δημοσίου, δηλαδή μέχρι το 2012. Αυτές οι γενναιόδωρες αποφάσεις είναι λίγες, το Δημόσιο έχει ασκήσει σε όλες έφεση γιατί θεωρεί ότι υπερακοντίζουν και τις αποφάσεις του ΣτΕ και νομικοί που ασχολούνται με τα συνταξιοδοτικά πιστεύουν ότι δικαστικά δεν θα σταθούν στους άλλους βαθμούς δικαστικής κρίσης.
Η κυβέρνηση από την πλευρά της, με κάθε ευκαιρία διά των αρμοδίων υπουργών, δηλώνει ότι με τον νόμο Κατρούγκαλου που ψηφίστηκε το 2016, διορθώθηκαν οι περικοπές και καλύφθηκαν τα θέματα αντισυνταγματικότητας που έθεσαν οι αποφάσεις του ΣτΕ. Εξ αυτού η κυβερνητική θέση, εν αναμονή και κρίσιμων δικαστικών αποφάσεων που αναμένονται και θα ξεκαθαρίσουν το θολό τοπίο, είναι πως οι δικαστικές αποφάσεις των πρωτοδικείων δεν θα ευδοκιμήσουν και σε ό,τι αφορά την καταβολή αναδρομικών δεν θα προκύψει θέμα.
Το κόστος
Από την πλευρά τους χιλιάδες συνταξιούχοι και εν ενεργεία υπάλληλοι σπεύδουν και προσφεύγουν δικαστικά, προσδοκώντας δικαίωση. Οι ειδικοί επί των οικονομικών μιλούν για υπέρογκα ποσά, που φθάνουν ώς και 8 δισ. ευρώ αν τελικά η δικαστική έκβαση των αναδρομικών ευοδωθεί στο σύνολό της, ενώ κάποιοι πιο συγκρατημένοι μιλούν για τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση τα χρήματα είναι πολλά.
Και ενώ η κυβέρνηση αρνείται τη νομιμότητα των διεκδικήσεων επικαλούμενη τον νόμο Κατρούγκαλου και η αντιπολίτευση ασκεί κριτική, το μαχαίρι που θα κόψει στην πραγματικότητα το πεπόνι των διεκδικήσεων και θα καθορίσει την ικανοποίηση των προσδοκιών αλλά και εύρος του οικονομικού κόστους για το δημόσιο ταμείο, το έχει και αυτή τη φορά το ΣτΕ, όπου εκκρεμούν δύο κρίσιμα θέματα από την έκβαση των οποίων εξαρτάται αν θα ευοδωθούν οι προσφυγές χιλιάδων συνταξιούχων και εν ενεργεία υπαλλήλων. Το πρώτο είναι η υπόθεση του Ναυπλίου που βρίσκεται στο 6ο τμήμα του ΣτΕ. Από την απόφαση αυτή θα εξαρτηθεί το εύρος των αναδρομικών, αν δηλαδή η αφετηρία τους θα είναι το 2015 όταν εκδόθηκαν οι σχετικές αποφάσεις για την αντισυνταγματικότητα των περικοπών, ή αν είναι και πιο πριν – θα φθάνουν δηλαδή ώς την πενταετία που παραγράφονται οι αξιώσεις κατά του Δημοσίου.
Δικαστικές πηγές εκτιμούν βασίμως ότι η απόφαση του 6ου τμήματος του ΣτΕ δεν θα είναι αμετάκλητη λόγω της σοβαρότητας του θέματος αλλά γι’ αυτό θα ασχοληθεί η Ολομέλεια του Δικαστηρίου.
Παράλληλα, όμως, αναμένονται και οι μείζονος σημασίας αποφάσεις της Ολομελείας του ΣτΕ που έχει ασχοληθεί με το σύνολο του νόμου Κατρούγκαλου και τα όσα ορίζει για τις περικοπές με βάση τις αποφάσεις του ΣτΕ το 2015. Οπότε εν αναμονή αυτών των αποφάσεων οι διεκδικήσεις για τα αναδρομικά κινούνται σε θολό τοπίο και οι όποιες κυβερνητικές τοποθετήσεις θα δοκιμαστούν στην πράξη από τη δικαστική έκβαση αυτών των υποθέσεων.
Η κυβέρνηση από την πλευρά της, με κάθε ευκαιρία διά των αρμοδίων υπουργών, δηλώνει ότι με τον νόμο Κατρούγκαλου που ψηφίστηκε το 2016, διορθώθηκαν οι περικοπές και καλύφθηκαν τα θέματα αντισυνταγματικότητας που έθεσαν οι αποφάσεις του ΣτΕ. Εξ αυτού η κυβερνητική θέση, εν αναμονή και κρίσιμων δικαστικών αποφάσεων που αναμένονται και θα ξεκαθαρίσουν το θολό τοπίο, είναι πως οι δικαστικές αποφάσεις των πρωτοδικείων δεν θα ευδοκιμήσουν και σε ό,τι αφορά την καταβολή αναδρομικών δεν θα προκύψει θέμα.
Το κόστος
Από την πλευρά τους χιλιάδες συνταξιούχοι και εν ενεργεία υπάλληλοι σπεύδουν και προσφεύγουν δικαστικά, προσδοκώντας δικαίωση. Οι ειδικοί επί των οικονομικών μιλούν για υπέρογκα ποσά, που φθάνουν ώς και 8 δισ. ευρώ αν τελικά η δικαστική έκβαση των αναδρομικών ευοδωθεί στο σύνολό της, ενώ κάποιοι πιο συγκρατημένοι μιλούν για τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση τα χρήματα είναι πολλά.
Και ενώ η κυβέρνηση αρνείται τη νομιμότητα των διεκδικήσεων επικαλούμενη τον νόμο Κατρούγκαλου και η αντιπολίτευση ασκεί κριτική, το μαχαίρι που θα κόψει στην πραγματικότητα το πεπόνι των διεκδικήσεων και θα καθορίσει την ικανοποίηση των προσδοκιών αλλά και εύρος του οικονομικού κόστους για το δημόσιο ταμείο, το έχει και αυτή τη φορά το ΣτΕ, όπου εκκρεμούν δύο κρίσιμα θέματα από την έκβαση των οποίων εξαρτάται αν θα ευοδωθούν οι προσφυγές χιλιάδων συνταξιούχων και εν ενεργεία υπαλλήλων. Το πρώτο είναι η υπόθεση του Ναυπλίου που βρίσκεται στο 6ο τμήμα του ΣτΕ. Από την απόφαση αυτή θα εξαρτηθεί το εύρος των αναδρομικών, αν δηλαδή η αφετηρία τους θα είναι το 2015 όταν εκδόθηκαν οι σχετικές αποφάσεις για την αντισυνταγματικότητα των περικοπών, ή αν είναι και πιο πριν – θα φθάνουν δηλαδή ώς την πενταετία που παραγράφονται οι αξιώσεις κατά του Δημοσίου.
Δικαστικές πηγές εκτιμούν βασίμως ότι η απόφαση του 6ου τμήματος του ΣτΕ δεν θα είναι αμετάκλητη λόγω της σοβαρότητας του θέματος αλλά γι’ αυτό θα ασχοληθεί η Ολομέλεια του Δικαστηρίου.
Παράλληλα, όμως, αναμένονται και οι μείζονος σημασίας αποφάσεις της Ολομελείας του ΣτΕ που έχει ασχοληθεί με το σύνολο του νόμου Κατρούγκαλου και τα όσα ορίζει για τις περικοπές με βάση τις αποφάσεις του ΣτΕ το 2015. Οπότε εν αναμονή αυτών των αποφάσεων οι διεκδικήσεις για τα αναδρομικά κινούνται σε θολό τοπίο και οι όποιες κυβερνητικές τοποθετήσεις θα δοκιμαστούν στην πράξη από τη δικαστική έκβαση αυτών των υποθέσεων.
