Η χώρα μας στον τομέα του περιβάλλοντος έχει ήδη ενσωματώσει το θεσμικό πλαίσιο για να συμμορφωθούμε σε αυτή την κανονικότητα. Οι μεταρρυθμιστικές αλλαγές στον συγκεκριμένο τομέα που έγιναν στην Ελλάδα την περίοδο 2015-2016 αντιστοιχούν σε μια ακόμα “έξοδο από τα μνημόνια” για τη χώρα μας”, σημείωσε ο Αν. ΥΠΕΝ Σωκράτης Φάμελλος, μιλώντας εχθές στην ημερίδα της Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, με θέμα: “Η Τοπική Αυτοδιοίκηση στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ και ο τομέας του περιβάλλοντος – Ώριμα έργα και ανάγκες των Δήμων”.
Ο Σωκράτης Φάμελλος επεσήμανε ότι με τον εθνικό σχεδιασμό για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων του 2015 και τους περιφερειακούς σχεδιασμούς του 2016 έχει αποκατασταθεί το ευρωπαϊκό κεκτημένο, αλλά το ερώτημα που παραμένει είναι αν οι περιφερειακοί σχεδιασμοί έχουν γίνει πράξη. Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας υπήρξε μια σημαντικότατη καθυστέρηση όσον αφορά την ωρίμανση έργων και μια αναποτελεσματικότητα στο κομμάτι της μελέτης των έργων και της δημοπράτησης: “Το ΥΜΕΠΕΡΑΑ χρηματοδότησε με 3,7 εκατ. ευρώ τις μελέτες ωρίμανσης των μονάδων επεξεργασίας στερεών αποβλήτων και βιοαποβλήτων. Τα ποσά αυτά αφορούν τις μελέτες για δύο σύγχρονες μονάδες κυκλικής οικονομίας, δηλαδή επεξεργασίας αποβλήτων στη Θεσσαλονίκη αλλά και για 9 μονάδες επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων, μιας και η χωριστή συλλογή και διαλογή στην πηγή είναι υποχρεωτική, θεσμοθετημένη και νομοθετημένη. Αυτή η αλλαγή είναι υποχρεωτική και για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και για να μην συνεχίσουν τα πρόστιμα προς την ΕΕ τα οποία καλείται να πληρώσει η χώρα μας.
Ο νόμος για την ανακύκλωση έχει πολλαπλασιάσει τους πόρους για την ανακύκλωση στους δήμους, μέσα από τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης στα οποία συμμετέχει η Αυτοδιοίκηση με ένα σημαντικό ποσοστό. Επιπλέον, οι δήμοι έχουν πια αρμοδιότητα στη μεταφόρτωση, στην κομποστοποίηση και στην τοπική διαχείριση απορριμμάτων, μιας και τα προηγούμενα χρόνια λόγω ενός δυσχερούς θεσμικού και νομικού πλαισίου αυτές οι αρμοδιότητες είχαν απομακρυνθεί από την Αυτοδιοίκηση”, ανέφερε χαρακτηριστικά και συνέχισε σημειώνοντας ότι το ΥΠΕΝ μαζί με το Υπουργείο Οικονομίας και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολογούν την ένταξη του πρώτου έργου του ανατολικού τομέα, με τη συνδρομή της τεχνικής βοήθειας Jaspers, στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, παρ’ ότι το έργο δεν έχει πάρει ακόμη όλες τις άδειες: “Εμείς από την πλευρά μας έχουμε δεσμευτεί για την ένταξη του έργου στη χρηματοδότηση, θα πρέπει όμως και η αυτοδιοίκηση να κάνει κάτι από την πλευρά της, να μας υποδείξει τους δύο χώρους στους οποίους θα λειτουργήσουν τα εργοστάσια στη Θεσσαλονίκη, κάτι που δεν έχει γίνει ακόμα”.
Στη συνέχεια ο Αν. ΥΠΕΝ ανέφερε ότι η χώρα πλέον διαθέτει σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία το οποίο έχει ήδη κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει συμφωνηθεί με όλους τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους, υπάρχει γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και στις 8 Απριλίου θα γίνει στην Αθήνα το πρώτο Φόρουμ Κυκλικής Οικονομίας στη χώρα μας, με τη συμμετοχή της Γ.Δ. Περιβάλλοντος και Ευρωπαίων επιτρόπων και αξιωματούχων.
Επίσης, τόνισε ιδιαίτερα ότι στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η χώρα το στοιχείο που θα αλλάξει πλήρως την εικόνα είναι η τιμολογιακή πολιτική για τη διαχείριση των αποβλήτων. Σύμφωνα με τον Σωκράτη Φάμελλο, από τον Νοέμβριο του 2017, με τον νόμο για την ανακύκλωση και με τη σύμφωνη γνώμη της ΚΕΔΕ και της Επιτροπής Περιβάλλοντος, έχει συνδεθεί το τέλος διαχείρισης απορριμμάτων με την απόδοση κάθε δήμου στην ανακύκλωση, στην εκτροπή του οργανικού από την ταφή κ.λπ. Υπάρχει εδώ και δύο μήνες σε διαβούλευση και έχει ολοκληρωθεί το σχέδιο της τιμολογιακής πολιτικής, καθώς και η κατάργηση του φόρου ταφής και η μετατροπή του σε περιβαλλοντική εισφορά για την κυκλική οικονομία: “Είναι σημαντικό ότι το 80% των επιστημονικών και παραγωγικών φορέων της χώρας έχουν τοποθετηθεί θετικά και πλέον το αμέσως επόμενο διάστημα θα είναι και νομοθετημένη η νέα τιμολογιακή πολιτική. Παρ’ ότι όμως εδώ και 8 μήνες έχει γίνει συμφωνία με τον ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας ότι θα υπάρχει από την αρχή του 2019 η δυνατότητα κομποστοποίησης του χωριστά συλλεγέντος οργανικού, ακόμα δεν έχει υλοποιηθεί και είναι ακατανόητη τόση καθυστέρηση για μια διαδικασία που και θα “απελευθερώσει” τον ΧΥΤΑ Μαυροράχης και θα προμηθεύσει τους ΟΤΑ με εδαφοβελτιωτικό”.
Ταυτόχρονα, όμως, όπως υπογράμμισε ο Αν. ΥΠΕΝ, πρέπει να επιταχυνθούν τα χρηματοδοτικά εργαλεία για την κομποστοποίηση. Στην Κεντρική Μακεδονία, υπάρχει η δυνατότητα για αξιοποίηση 40 εκατ. ευρώ που μπορούν και πρέπει να χρησιμοποιηθούν για τη χωριστή συλλογή και τον καφέ κάδο: “Περιμένουμε και ζητούμε την αξιοποίησή τους, γιατί έχουμε καθυστερήσει πάρα πολύ και τα πρόστιμα δε θα μας περιμένουν. Έχουμε αποφασίσει να αφήσουμε πίσω μας το παρελθόν της ταφής και των προστίμων, που μας άφηναν έξω από την ευρωπαϊκή κανονικότητα. Χρειάζονται μεταρρυθμίσεις που θα κάνουν την Ελλάδα πραγματικά πρωτοπόρα στην Ευρωζώνη” και ολοκλήρωσε τονίζοντας ότι πλέον η εφαρμογή της ξεχωριστής συλλογής είναι υποχρεωτική σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες και έχουν ενημερωθεί ως προς αυτό και τα Υπουργεία και η ΚΕΔΕ. Επίσης, ορίζεται, κατά την αδειοδότηση όλων των δραστηριοτήτων, ότι η χωριστή συλλογή και η διαλογή στην πηγή είναι υποχρεωτικές. Ήδη η Δημόσια Αρχή Λιμένων έχει ζητήσει από όλα τα λιμάνια και τα Λιμενικά Ταμεία στην έξοδο των λιμανιών να υπάρχουν τέσσερα ρεύματα και οργανικό, ενώ το ίδιο γίνεται σε όλα τα αεροδρόμια και τα στρατόπεδα και θα ξεκινήσει και στον τουριστικό τομέα.
Ο Σωκράτης Φάμελλος επεσήμανε ότι με τον εθνικό σχεδιασμό για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων του 2015 και τους περιφερειακούς σχεδιασμούς του 2016 έχει αποκατασταθεί το ευρωπαϊκό κεκτημένο, αλλά το ερώτημα που παραμένει είναι αν οι περιφερειακοί σχεδιασμοί έχουν γίνει πράξη. Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας υπήρξε μια σημαντικότατη καθυστέρηση όσον αφορά την ωρίμανση έργων και μια αναποτελεσματικότητα στο κομμάτι της μελέτης των έργων και της δημοπράτησης: “Το ΥΜΕΠΕΡΑΑ χρηματοδότησε με 3,7 εκατ. ευρώ τις μελέτες ωρίμανσης των μονάδων επεξεργασίας στερεών αποβλήτων και βιοαποβλήτων. Τα ποσά αυτά αφορούν τις μελέτες για δύο σύγχρονες μονάδες κυκλικής οικονομίας, δηλαδή επεξεργασίας αποβλήτων στη Θεσσαλονίκη αλλά και για 9 μονάδες επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων, μιας και η χωριστή συλλογή και διαλογή στην πηγή είναι υποχρεωτική, θεσμοθετημένη και νομοθετημένη. Αυτή η αλλαγή είναι υποχρεωτική και για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και για να μην συνεχίσουν τα πρόστιμα προς την ΕΕ τα οποία καλείται να πληρώσει η χώρα μας.
Ο νόμος για την ανακύκλωση έχει πολλαπλασιάσει τους πόρους για την ανακύκλωση στους δήμους, μέσα από τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης στα οποία συμμετέχει η Αυτοδιοίκηση με ένα σημαντικό ποσοστό. Επιπλέον, οι δήμοι έχουν πια αρμοδιότητα στη μεταφόρτωση, στην κομποστοποίηση και στην τοπική διαχείριση απορριμμάτων, μιας και τα προηγούμενα χρόνια λόγω ενός δυσχερούς θεσμικού και νομικού πλαισίου αυτές οι αρμοδιότητες είχαν απομακρυνθεί από την Αυτοδιοίκηση”, ανέφερε χαρακτηριστικά και συνέχισε σημειώνοντας ότι το ΥΠΕΝ μαζί με το Υπουργείο Οικονομίας και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολογούν την ένταξη του πρώτου έργου του ανατολικού τομέα, με τη συνδρομή της τεχνικής βοήθειας Jaspers, στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, παρ’ ότι το έργο δεν έχει πάρει ακόμη όλες τις άδειες: “Εμείς από την πλευρά μας έχουμε δεσμευτεί για την ένταξη του έργου στη χρηματοδότηση, θα πρέπει όμως και η αυτοδιοίκηση να κάνει κάτι από την πλευρά της, να μας υποδείξει τους δύο χώρους στους οποίους θα λειτουργήσουν τα εργοστάσια στη Θεσσαλονίκη, κάτι που δεν έχει γίνει ακόμα”.
Στη συνέχεια ο Αν. ΥΠΕΝ ανέφερε ότι η χώρα πλέον διαθέτει σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία το οποίο έχει ήδη κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει συμφωνηθεί με όλους τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους, υπάρχει γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και στις 8 Απριλίου θα γίνει στην Αθήνα το πρώτο Φόρουμ Κυκλικής Οικονομίας στη χώρα μας, με τη συμμετοχή της Γ.Δ. Περιβάλλοντος και Ευρωπαίων επιτρόπων και αξιωματούχων.
Επίσης, τόνισε ιδιαίτερα ότι στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η χώρα το στοιχείο που θα αλλάξει πλήρως την εικόνα είναι η τιμολογιακή πολιτική για τη διαχείριση των αποβλήτων. Σύμφωνα με τον Σωκράτη Φάμελλο, από τον Νοέμβριο του 2017, με τον νόμο για την ανακύκλωση και με τη σύμφωνη γνώμη της ΚΕΔΕ και της Επιτροπής Περιβάλλοντος, έχει συνδεθεί το τέλος διαχείρισης απορριμμάτων με την απόδοση κάθε δήμου στην ανακύκλωση, στην εκτροπή του οργανικού από την ταφή κ.λπ. Υπάρχει εδώ και δύο μήνες σε διαβούλευση και έχει ολοκληρωθεί το σχέδιο της τιμολογιακής πολιτικής, καθώς και η κατάργηση του φόρου ταφής και η μετατροπή του σε περιβαλλοντική εισφορά για την κυκλική οικονομία: “Είναι σημαντικό ότι το 80% των επιστημονικών και παραγωγικών φορέων της χώρας έχουν τοποθετηθεί θετικά και πλέον το αμέσως επόμενο διάστημα θα είναι και νομοθετημένη η νέα τιμολογιακή πολιτική. Παρ’ ότι όμως εδώ και 8 μήνες έχει γίνει συμφωνία με τον ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας ότι θα υπάρχει από την αρχή του 2019 η δυνατότητα κομποστοποίησης του χωριστά συλλεγέντος οργανικού, ακόμα δεν έχει υλοποιηθεί και είναι ακατανόητη τόση καθυστέρηση για μια διαδικασία που και θα “απελευθερώσει” τον ΧΥΤΑ Μαυροράχης και θα προμηθεύσει τους ΟΤΑ με εδαφοβελτιωτικό”.
Ταυτόχρονα, όμως, όπως υπογράμμισε ο Αν. ΥΠΕΝ, πρέπει να επιταχυνθούν τα χρηματοδοτικά εργαλεία για την κομποστοποίηση. Στην Κεντρική Μακεδονία, υπάρχει η δυνατότητα για αξιοποίηση 40 εκατ. ευρώ που μπορούν και πρέπει να χρησιμοποιηθούν για τη χωριστή συλλογή και τον καφέ κάδο: “Περιμένουμε και ζητούμε την αξιοποίησή τους, γιατί έχουμε καθυστερήσει πάρα πολύ και τα πρόστιμα δε θα μας περιμένουν. Έχουμε αποφασίσει να αφήσουμε πίσω μας το παρελθόν της ταφής και των προστίμων, που μας άφηναν έξω από την ευρωπαϊκή κανονικότητα. Χρειάζονται μεταρρυθμίσεις που θα κάνουν την Ελλάδα πραγματικά πρωτοπόρα στην Ευρωζώνη” και ολοκλήρωσε τονίζοντας ότι πλέον η εφαρμογή της ξεχωριστής συλλογής είναι υποχρεωτική σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες και έχουν ενημερωθεί ως προς αυτό και τα Υπουργεία και η ΚΕΔΕ. Επίσης, ορίζεται, κατά την αδειοδότηση όλων των δραστηριοτήτων, ότι η χωριστή συλλογή και η διαλογή στην πηγή είναι υποχρεωτικές. Ήδη η Δημόσια Αρχή Λιμένων έχει ζητήσει από όλα τα λιμάνια και τα Λιμενικά Ταμεία στην έξοδο των λιμανιών να υπάρχουν τέσσερα ρεύματα και οργανικό, ενώ το ίδιο γίνεται σε όλα τα αεροδρόμια και τα στρατόπεδα και θα ξεκινήσει και στον τουριστικό τομέα.
