Αποκριάτικα έθιμα στην Πελοπόννησο

Σε πολλές περιοχές της Πελοποννήσου, αναβιώνουν τις Απόκριες έθιμα, που κρατούν ζωντανή την παράδοση.Ταυτόχρονα, η αναβίωση των εθίμων δίνει την ευκαιρία σε κατοίκους και επισκέπτες να περάσουν όμορφες στιγμές. Και όλα αυτά επιτυγχάνονται χάρη στις προσπάθειες συλλόγων, φορέων, αλλά και απλών πολιτών. Ειδικά οι τελευταίοι, με τη συμμετοχή τους στα δρώμενα, μπορούν να εξασφαλίσουν τη συνέχεια της παράδοσης.

Ειδικότερα, στον Άνω Αιγιαλό του δήμου Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης Κορινθίας, αναβιώνει την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς το έθιμο του ανάμματος της «φωτιάς».

Συγκεκριμένα, κάτοικοι και επισκέπτες συναντώνται, με πρωτοβουλία του πολιτιστικού συλλόγου, στο «αλώνι» για να ανάψουν τη φωτιά και να γλεντήσουν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Να σημειωθεί ότι για κάποια χρονική περίοδο το έθιμο κινδύνεψε να χαθεί, αλλά χάρη στις πρωτοβουλίες κατοίκων του χωριού παρέμεινε ζωντανό.

Στα Λαγκάδια της Αρκαδίας πραγματοποιείται κάθε χρόνο, το τελευταίο τριήμερο της Αποκριάς, το Λαγκαδινό καρναβάλι. Πρόκειται για ένα καλλιτεχνικό φεστιβάλ που γίνεται με πρωτοβουλία του συλλόγου νέων η «Δράση» και περιλαμβάνει γλέντι με παραδοσιακή μουσική, αναβίωση εθίμων και την αρκαδική καρναβαλική παρέλαση.

Όσον αφορά στην παρέλαση, κεντρικό πρόσωπο είναι ο θεός Πάνας, ενώ μαζί του βρίσκονται Νύμφες, Ξωτικά και Καλικάτζαροι. Στη συνέχεια οι Βάκχοι και ο Διόνυσος προσφέρουν κρασί, οι Μάγοι φτιάχνουν ζωμό, ενώ οι Αμαζόνες έχουν αναλάβει την περιφρούρηση της πομπής, η οποία ολοκληρώνεται με το κάψιμο του βασιλιά Τράγου.

Στο Δαφνί της Λακωνίας αναβιώνει ο παραδοσιακός βλάχικος γάμος. Πρόκειται για μια παραδοσιακή γιορτή με αριστοφανικά στοιχεία και γλέντι. Το τελετουργικό περιλαμβάνει τη διαδικασία του προξενιού και την τελετή, ενώ συμπληρώνεται με σατιρικά δρώμενα που βασίζονται στην επικαιρότητα με διαλόγους και λογοπαίγνια που χαρίζουν γέλιο σε κατοίκους και επισκέπτες.

Στην Ερμιόνη της Αργολίδας πραγματοποιείται την Καθαρά Δευτέρα, η «γιορτή των ψαράδων». Το εορταστικό σκηνικό στήνεται στον λόφο της Ερμιόνης. Εκεί οι ψαράδες της περιοχής προσφέρουν, με τη βοήθεια του δήμου, σε κατοίκους και επισκέπτες θαλασσινά που έχουν αλιεύσει, ενώ ακολουθεί ένα υπαίθριο γλέντι με μουσική και χορούς.

Στα Λεχαινά της Ηλείας αναβιώνει ο γενιτσαρίστικος χορός, όπου στα χρόνια της ελληνικής επανάστασης, οι αγωνιστές τον χρησιμοποιούσαν για να ανταλλάσουν μεταξύ τους μηνύματα.

Ο γενιτσαρίστικος χορός χορεύεται από μία ομάδα χορευτών την τσετιά ή γκοτσαριά πού αποτελείται από εννέα φουστανελοφόρους χορευτές, τους Γκότσηδες, χωρισμένους ανά τριάδες .

Στο κέντρο χορεύει ο γενίτσαρης, που κρατάει ένα διπλό τσεκούρι σκεπασμένο με ένα μεταξωτό μαντήλι και δίνει στους υπόλοιπους τα παραγγέλματα του χορού. Οι Γκότσηδες κρατούν ανάποδα στα χέρια τους τις λίμες με τις οποίες οι κρεοπώλες λιμάρουν τα μαχαίρια τους.

Την τσετιά συμπληρώνουν δύο μπούλες, άνδρες ντυμένοι γυναίκες και ο γέρος με τη γριά.

Στη Νέδουσα του Ταϋγέτου, στη Μεσσηνία, αναβιώνει την Καθαρά Δευτέρα το δρώμενο της Ευετηρίας.

Το έθιμο αναπαριστά τη γέννηση της ζωής, την καρποφορία της φύσης, αλλά και τον θάνατο, μέσα από τη σατιρική διάθεση των μεταμφιεσμένων που είναι ζωσμένοι με κουδούνια.

Οι μεταμφιεσμένοι πηγαίνουν στα σπίτια και παίρνουν αυτά που τους προσφέρουν οι κάτοικοι.

Το δρώμενο συνεχίζεται με το όργωμα της γης και τη σπορά, ενώ ακολουθεί ο γάμος που συμβολίζει την αναπαραγωγή και ολοκληρώνεται με την κηδεία και την ανάσταση. Όσοι συμμετέχουν στο δρώμενο κυκλοφορούν με μουτζουρωμένα πρόσωπα για να ξορκίζουν το κακό, ενώ το έθιμο ολοκληρώνεται με γλέντι.