Ανάμεσα στα πολλά άλλα ερωτήματα, το παραπάνω ερώτημα του αρχαιολόγου Δημ. Αθανασούλη εξηγεί ταυτόχρονα και την αξία της δημιουργίας ενός μουσείου που κοσμεί την πολύπαθη αρχαιότερη πόλη της Ευρώπης. Το συγκεκριμένο αφήγημα είναι «λόγος νεκρώσιμος» και γι’ αυτό, μοναδική ενίσχυση στο πραγματικό ιστορικό μεγαλείο της πόλης αποτελούν οι παρεμβάσεις των ανθρώπων του Πολιτισμού.
Το Βυζαντινό Μουσείο αποτελεί τη σημαντικότερη προσπάθεια των τελευταίων ετών προς αυτή την κατεύθυνση. Αποτελεί υλοποίηση μιας ιδέας (2008) των ανθρώπων της πρώην 25ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και εξαιρετικό αποτέλεσμα του έργου της αρχαιολογικής κοινότητας της Αργολίδας στο σύνολό της. Ανάμεσα σε πολλά άλλα θετικά να σημειώσουμε και την, μάλλον, τελική διάσωση των Στρατώνων Καποδίστρια. Ας ελπίσουμε τώρα πως οι κήρυκες του αφηγήματος της αρχαιότερης πόλης της Ευρώπης θα φροντίσουν να αποδώσουν το υπόλοιπο των Στρατώνων σε χρήση αντάξια του βυζαντινού κοσμήματος της πόλης.
Ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό και τα κείμενα αναλυτικών παρουσιάσεων των εκθεμάτων αποτελούν το περιεχόμενο του εξαιρετικού καταλόγου. Οι επιμελητές του καταλόγου φρόντισαν, οδηγώντας το βηματισμό του επισκέπτη, να παρουσιάσουν το ιστορικό πλαίσιο, τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις που καθόρισαν τον βηματισμό κάποιων άλλων ανθρώπων στη μεσαιωνική ιστορική περίοδο. Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στις σελίδες του καταλόγου, εκτός από τις τεχνικές λεπτομέρειες των εκθεμάτων προσφέρουν στον αναγνώστη-επισκέπτη μια πλούσια καταγραφή της δυναμικής των σχέσεων που αναπτύχθηκαν σε πολιτικό επίπεδο, της κοινωνικής και οικονομικής καθημερινότητας (θρησκευτική και οικογενειακή ζωή, εμπόριο, τέχνη....) και των περιόδων αναταραχής στη διάρκεια των οποίων αλλάζουν, μερικές φορές ριζικά, οι σχέσεις αυτές. Το εγχείρημα δεν είναι καθόλου απλό. Η οργάνωση και συγγραφή ενός «μουσειακού οδηγού» αποτελεί το ίδιο επίπονη προσπάθεια με την ίδια την οργάνωση του Μουσείου. Την εργώδη προσπάθεια που επιφέρει το τελικό ποιοτικό αποτέλεσμα περικλείουν τα ερωτήματα του ενός εκ των επιμελητών της έκδοσης και βασικού συντελεστή της οργάνωσης του Βυζαντινού Μουσείου, Δημ. Αθανασούλη, που σημειώνει: «Στη δυσκολία να παρουσιαστεί η ιστορική διαδρομή μιάμιση χιλιετίας σε λίγα τετραγωνικά με ένα άκρως αποσπασματικό υλικό προστίθενται και οι ευρύτεροι προβληματισμοί: πως αφηγείσαι την ιστορία μιας κοινωνίας, η οποία θεωρείται μεν καταγωγική, αλλά έχει όλο και λιγότερες αναφορές στη σύγχρονη ζωή, ιδίως στον κόσμο της καθημερινότητας; ... πως αφηγείσαι πτυχές μιας περιόδου που διήρκεσε πάνω από χίλια χρόνια, χωρίς αναχρονισμούς και υπεραπλουστεύσεις;»
Τι θα μπορούσε να συμπληρώνει και να τονίζει ακόμη περισσότερο την αξία του Βυζαντινού Μουσείου Αργολίδας στο Άργος; Το 2016 υλοποιείται η ιδέα ενός «οδηγού» (κατάλογος μόνιμης έκθεσης) του Βυζαντινού Μουσείου, που γίνεται ευρύτερα γνωστός στο κοινό με το πέρασμα του χρόνου. Πρόκειται για μια πλούσια έκδοση που επιμελήθηκαν οι αρχαιολόγοι Δημήτρης Αθανασούλης και Αναστασία Βασιλείου, έκδοση που πραγματοποιήθηκε με το ίδιο μεράκι και τη φροντίδα που οδήγησαν στη διαμόρφωση, οργάνωση και λειτουργία του Μουσείου. «Μάρτυρας της στενής συναδελφικής σχέσης όλων μας που άντεξε στον χρόνο και τα προβλήματα είναι ο έντυπος οδηγός του νέου Βυζαντινού Μουσείου της Αργολίδας που κρατάτε στα χέρια σας. Μέσα στις σελίδες του που οφείλουν την υψηλή ποιότητα και την καλαισθησία τους στις Εκδόσεις Καπόν είναι κρυμμένα τα οράματα, τα συναισθήματα, η επιστημονική γνώση και η ανιδιοτελής αφοσίωση όλων των συντελεστών του στην προστασία και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας», γράφει στο εισαγωγικό της σημείωμα η κ. Άλκηστις Παπαδημητρίου Δ/ντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας.
ΤΜΗΜΑ ΚΕΡΑΜΙΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΞΗ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ (Τίρυνθα 7ος-9ος αι)
Ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό και τα κείμενα αναλυτικών παρουσιάσεων των εκθεμάτων αποτελούν το περιεχόμενο του εξαιρετικού καταλόγου. Οι επιμελητές του καταλόγου φρόντισαν, οδηγώντας το βηματισμό του επισκέπτη, να παρουσιάσουν το ιστορικό πλαίσιο, τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις που καθόρισαν τον βηματισμό κάποιων άλλων ανθρώπων στη μεσαιωνική ιστορική περίοδο. Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στις σελίδες του καταλόγου, εκτός από τις τεχνικές λεπτομέρειες των εκθεμάτων προσφέρουν στον αναγνώστη-επισκέπτη μια πλούσια καταγραφή της δυναμικής των σχέσεων που αναπτύχθηκαν σε πολιτικό επίπεδο, της κοινωνικής και οικονομικής καθημερινότητας (θρησκευτική και οικογενειακή ζωή, εμπόριο, τέχνη....) και των περιόδων αναταραχής στη διάρκεια των οποίων αλλάζουν, μερικές φορές ριζικά, οι σχέσεις αυτές. Το εγχείρημα δεν είναι καθόλου απλό. Η οργάνωση και συγγραφή ενός «μουσειακού οδηγού» αποτελεί το ίδιο επίπονη προσπάθεια με την ίδια την οργάνωση του Μουσείου. Την εργώδη προσπάθεια που επιφέρει το τελικό ποιοτικό αποτέλεσμα περικλείουν τα ερωτήματα του ενός εκ των επιμελητών της έκδοσης και βασικού συντελεστή της οργάνωσης του Βυζαντινού Μουσείου, Δημ. Αθανασούλη, που σημειώνει: «Στη δυσκολία να παρουσιαστεί η ιστορική διαδρομή μιάμιση χιλιετίας σε λίγα τετραγωνικά με ένα άκρως αποσπασματικό υλικό προστίθενται και οι ευρύτεροι προβληματισμοί: πως αφηγείσαι την ιστορία μιας κοινωνίας, η οποία θεωρείται μεν καταγωγική, αλλά έχει όλο και λιγότερες αναφορές στη σύγχρονη ζωή, ιδίως στον κόσμο της καθημερινότητας; ... πως αφηγείσαι πτυχές μιας περιόδου που διήρκεσε πάνω από χίλια χρόνια, χωρίς αναχρονισμούς και υπεραπλουστεύσεις;»
ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΝΔΡΙΤΣΑΣ
Φαίνεται πως στα ερωτήματα αυτά δόθηκε η καλύτερη δυνατή απάντηση. Ο κατάλογος της μόνιμης έκθεσης του Βυζαντινού Μουσείου είναι αντάξιος του τελικού αποτελέσματος ενός μουσείου που, ας το επαναλάβουμε, κοσμεί την πόλη του Άργους. Στη ματιά του Χριστού από την τοιχογραφία της «Κόκκινης Εκκλησιάς» (Τραχειά Επιδαύρου), απεικονίζεται η ομορφιά του νέου χώρου και η αγάπη με την οποία επενδύθηκε και παρουσιάζεται το έργο αυτό. Αναζητήστε τον «οδηγό του Βυζαντινού Μουσείου Άργολίδας» στο Άργος. Κυρίως όμως επισκεφτείτε το! Η εμπειρία θα σας ανταμείψει πλουσιοπάροχα καθώς οι χώροι του διαμορφώθηκαν με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές. Σίγουρα τελειώνοντας τη μουσειακή διαδρομή θα βγείτε στο προαύλιο των Στρατώνων πλουσιότεροι σε γνώσεις και εμπειρίες λέγοντας ένα «μπράβο» για τους ανθρώπους που πάλεψαν και συνεχίζουν να προσπαθούν για την ανάδειξή του.
«Κόκκινη Εκκλησιά» (Τραχειά, 13 ος αι)
(Γιώργος Κόνδης)
(Γιώργος Κόνδης)
