Tο πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας, το «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος», όπως λεγόταν, ψηφίστηκε την 1η Ιανουαρίου 1822, κατά την Α' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου, η οποία είχε αρχίσει τις εργασίες της στις 20 Δεκεμβρίου 1821.
Η Α' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου ή Πρώτη Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου ήταν η πρώτη συνέλευση νομοθετικού σώματος του νέου ελληνικού κράτους. Συνήθως αναφέρεται και ως Α' Συνέλευση Επιδαύρου ή ως Α' Εθνοσυνέλευση.
Η διοργάνωση
Μετά την ανάληψη της στρατιωτικής αρχηγίας από τον Δημήτριο Υψηλάντη και την κάθοδο στην Ελλάδα των Φαναριωτών Αλ. Μαυροκορδάτου και Θ. Νέγρη, άρχισαν οι ετοιμασίες για μια εθνοσυνέλευση που θα αντικαθιστούσε προηγούμενους οργανισμούς όπως αυτόν της συνέλευσης των Καλτεζών.
Για την προετοιμασία έγιναν δύο τοπικές συνελεύσεις στη Στερεά Ελλάδα. Με εγκυκλίους κλήθηκαν αντιπρόσωποι στο Μεσολόγγι και την Άμφισσα τη 14η Σεπτεμβρίου, εορτή Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.
Η πρώτη, τοπική συνέλευση της Δυτικής Ελλάδος, τελείωσε την 9η Νοεμβρίου 1821, και η δεύτερη περί τα τέλη του ίδιου μήνα.
Από εκεί προέκυψαν οργανισμοί διοίκησης και πληρεξούσιοι για την Εθνική Συνέλευση ή Εθνική Βουλή όπως λεγόταν. Στην Πελοπόννησο αποφασίστηκε η ανασύσταση της Πελοποννησιακής Γερουσίας με συνεννοήσεις που έγιναν στη Βέρβενα και τη Ζαράκοβα.
Εξέλεξαν πρόεδρο τον Υψηλάντη και κατάρτισαν οργανισμό ανάλογο με αυτό της Στερεάς.
Αρχικά ως έδρα της Εθνοσυνέλευσης είχε οριστεί από τον Υψηλάντη το Άργος, που προτιμήθηκε από την Τρίπολη όπου είχαν ξεσπάσει επιδημίες.
Μετά από αναβολές και καθυστερήσεις, οι πληρεξούσιοι ή «παραστάτες» ορκίστηκαν στην παλαιά εκκλησία του Αϊ Γιάννη του Άργους στις 2 Δεκεμβρίου.
Πανηγυρικό λόγο εκφώνησε ο διδάσκαλος του Γένους Νεόφυτος Βάμβας.
Σταδιακά έφτασαν και οι καθυστερούντες εκπρόσωποι από τη Στερεά και ορισμένοι από την Πελοπόννησο και η Εθνοσυνέλευση άρχισε τις επίσημες εργασίες στις 20 Δεκεμβρίου 1821, στο χωριό Πιάδα (Νέα Επίδαυρος) κοντά στην Αρχαία Επίδαυρο.
H σύσταση
Στην Εθνοσυνέλευση συμμετείχαν εκπρόσωποι από την Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα (Ανατολική χέρσος Ελλάδα και Δυτική χέρσος Ελλάδα όπως ήταν χωρισμένη) καθώς και από τα νησιά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά.
Επίσης συμμετείχε, ψήφισε και υπέγραψε και αντιπρόσωπος των Αλβανών, αν και η ελληνοαλβανική συμμαχία είχε ήδη διαλυθεί.
Οι εκλογές για τους πληρεξούσιους, παραστάτες όπως λέγονταν, δεν ήταν τακτικές, και δεν υπήρχε κανένας περιορισμός πόσους θα έστελνε κάθε επαρχία.
Οι περισσότεροι πληρεξούσιοι ήταν από τη Στερεά Ελλάδα, αφού εκτός τους εκπροσώπους των επαρχιών πήραν μέρος και αυτοί που έστειλε ο Άρειος Πάγος, συνήγοροι όπως αποκαλούνταν.
Οι πληρεξούσιοι χωρίστηκαν σε τέσσερις κλάσεις και ψήφιζαν σύμφωνα με το διαχωρισμό αυτό. Κάθε κλάση εξέλεξε από τρία μέλη, συστήνοντας 12μελή επιτροπή για τη σύνταξη οργανικού νόμου.
Στο Εκτελεστικό εκλέχθηκαν οι Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, πρόεδρος εκτελεστικού, Αθανάσιος Κανακάρης, αντιπρόεδρος, Αναγνώστης Παπαγιαννόπουλος (Δεληγιάννης), Ιωάννης Ορλάνδος και Ιωάννης Λογοθέτης.
Οι εκπρόσωποι ή πληρεξούσιοι ήταν 60 και σύμφωνα με τα γραφόμενα στα πρακτικά της Εθνοσυνέλευσης ήταν χωρισμένοι σε τέσσερις κλάσεις ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή, επιλεγμένες «κατά κλήρον» (δηλαδή η σειρά τους προέκυψε με κλήρο και όχι με άλλο κριτήριο).
Οι εκπρόσωποι που υπέγραψαν στις 20 Δεκεμβρίου στα πρώτα πρακτικά ήταν οι κατά Α' κλήρον κλάσεως (Ανατολική Χέρσος Ελλάδα), οι κατά Β' κλήρον κλάσεως (νήσοι Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά), οι κατά Γ' κλήρον κλάσεως (Δυτική Χέρσος Ελλάδα) και οι κατά Δ' κλήρον κλάσεως (Πελοπόννησος).
Οι εργασίες της Εθνοσυνέλευσης
Στην Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου γράφτηκε η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος, ορίστηκε ο τρόπος της προσωρινής λειτουργίας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους και ψηφίστηκε την 1η Ιανουαρίου 1822 το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας.
Την επιτροπή που είχε οριστεί από τη Συνέλευση για τη συγγραφή του συντάγματος αποτελούσαν οι Θεόδωρος Νέγρης, Γεώργιος Αινιάν, Δρόσος Μανσόλας, Ι. Ορλάνδος, Πέτρος Σκυλίτζης, Α. Μοναρχίδης, Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, Ι. Κωλέτης, Φώτιος Καραπάνου, Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ', Πανούτζος Νοταράς και Α. Κανακάρης.
Σε αυτό το Σύνταγμα, ορίστηκε και το εθνικό σύμβολο, η ελληνική σημαία. Το Σύνταγμα που ψηφίστηκε προέβλεπε προστασία των ατομικών ελευθεριών, την αντιπροσωπευτική αρχή καθώς και τη διάκριση των εξουσιών.
Ορίστηκε ότι η «Διοίκησις» θα γινόταν από το «Βουλευτικόν» και το «Εκτελεστικόν», ενώ το «Δικαστικόν» θα ήταν ανεξάρτητο όργανο. Η απονομή δικαιοσύνης προβλεπόταν από τα «Κριτήρια» (τα δικαστήρια).
Στη Β' Εθνοσυνέλευση Άστρους, το 1823, το Σύνταγμα αυτό βελτιώθηκε.
Ένα από τα σημαντικά σημεία της Πρώτης Εθνοσυνέλευσης είναι η έλλειψη αναφοράς στη Φιλική Εταιρεία.
Οι εργασίες της Εθνοσυνέλευσης έληξαν στις 16 Ιανουαρίου 1822
