Η περγαμοντιά είναι άλλο ένα ευωδιαστό μέλος της μεγάλης παρέας των εσπεριδοειδών. Ο καρπός της είναι το γνωστό μας περγαμόντο με το στρογγυλό ή λεμονοειδές σχήμα που στα μέρη μας συλλέγεται από τον Δεκέμβρη μέχρι τον Φλεβάρη. Στην αρχή ο καρπός είναι πράσινος και κιτρινίζει καθώς ωριμάζει.
Το περγαμόντο δεν έχει σαφή καταγωγή και υπάρχουν διάφορες θεωρίες, με επικρατέστερες την Ελλάδα, την Κίνα, Ισπανία, Κανάριες Νήσους κ.α., αν και από πολλούς πατρίδα του θεωρείται η Νότια Ασία. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι πρόκειται για μετάλλαξη άλλων εσπεριδοειδών, πιθανόν είναι υβρίδιο κάποιων ποικιλιών κιτριάς.
Το περγαμόντο έχει την επιστημονική ονομασία κίτρον το περγάμιον (Citrus bergamia). Το όνομά του προέρχεται από την πόλη Bergama της Ανατολίας στην οποία το ανακάλυψαν Ευρωπαίοι έμποροι και φυτολόγοι μετά από επίσκεψή τους στην περιοχή και του έδωσαν το όνομα της πόλης. Επειδή αγαπά τα θερμά κλίματα η περγαμοντιά καλλιεργείται κυρίως στη Νότια Γαλλία, Νότια Ιταλία και Καλαβρία και στην Ακτή Ελεφαντοστού.
Το περγαμόντο έχει την επιστημονική ονομασία κίτρον το περγάμιον (Citrus bergamia). Το όνομά του προέρχεται από την πόλη Bergama της Ανατολίας στην οποία το ανακάλυψαν Ευρωπαίοι έμποροι και φυτολόγοι μετά από επίσκεψή τους στην περιοχή και του έδωσαν το όνομα της πόλης. Επειδή αγαπά τα θερμά κλίματα η περγαμοντιά καλλιεργείται κυρίως στη Νότια Γαλλία, Νότια Ιταλία και Καλαβρία και στην Ακτή Ελεφαντοστού.
Στην Ελλάδα ευδοκιμεί επίσης και καλλιεργείται όπως τα περισσότερα εσπεριδοειδή στην Κορινθία, την Αργολίδα, την Κέρκυρα, την Κεφαλλονιά, την Άνδρο και την Κρήτη. Στην Τουρκία παράγεται στις πόλεις Antalya, Mersin, Hatay και στα Adana. Μάλιστα η Antalya φημίζεται για τη μαρμελάδα που φτιάχνουν με τα ντόπια περγαμόντα.
Διατροφική αξία - Ιδιότητες
Το περγαμόντο που φημίζεται για το υπέροχο άρωμά του, περιέχει μεγάλες ποσότητες πολυφαινολών, αιθέριο έλαιο και αντιοξειδωτικά. Το αιθέριο έλαιό του θεωρείται πολύτιμο και για την παρασκευή 1 κιλού απαιτούνται 200 κιλά φρούτου!
Το περγαμόντο που φημίζεται για το υπέροχο άρωμά του, περιέχει μεγάλες ποσότητες πολυφαινολών, αιθέριο έλαιο και αντιοξειδωτικά. Το αιθέριο έλαιό του θεωρείται πολύτιμο και για την παρασκευή 1 κιλού απαιτούνται 200 κιλά φρούτου!
Έρευνες έχουν δείξει ότι μειώνει τα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης καθώς και της κακής χοληστερόλης LDL ενώ παράλληλα, αυξάνει την προστατευτική HDL χοληστερόλη, διεγείρει το ενδοκρινικό σύστημα προκαλώντας ηρεμία και χαλάρωση, βοηθάει στην κατάθλιψη και στην αϋπνία, βοηθά στη διατήρηση του σωστού μεταβολικού ρυθμού, στη μείωση των τριγλυκεριδίων, στη μείωση του σακχάρου του αίματος, στην πρόληψη από τις ψείρες και άλλα παράσιτα.
Επίσης θεωρείται ισχυρό αντιμικροβιακό και αντιμυκητιακό απέναντι σε διάφορα είδη candida. Το τσάι του, ζεστό ή κρύο βοηθάει το πεπτικό σύστημα, στον βήχα και στην ιγμορίτιδα. Η εισπνοή του ατμού φύλλων του περγαμόντου μειώνει τον πονοκέφαλο, θεραπεύει τη γρίπη και σταματά τη ναυτία.
Χρήσεις στην κουζίνα
Το εσωτερικό του καρπού του δεν τρώγεται ωμό καθώς είναι πικρό και ξινό, όμως από τις φλούδες του φτιάχνουμε στο σπίτι υπέροχα γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες, φρουί γλασέ και λικέρ, ενώ μπορούμε να αρωματίσουμε επίσης τις κρέμες μας, τις σάλτσες των κρεατικών, τις βινεγκρέτ μας κλπ.
Χρήσεις στην κουζίνα
Το εσωτερικό του καρπού του δεν τρώγεται ωμό καθώς είναι πικρό και ξινό, όμως από τις φλούδες του φτιάχνουμε στο σπίτι υπέροχα γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες, φρουί γλασέ και λικέρ, ενώ μπορούμε να αρωματίσουμε επίσης τις κρέμες μας, τις σάλτσες των κρεατικών, τις βινεγκρέτ μας κλπ.
Τα αιθέρια έλαια που περιέχονται στη φλούδα του περγαμόντου είναι που το κάνουν περιζήτητο και στην επαγγελματική ζαχαροπλαστική κι έτσι το συναντάμε σε κουλουράκια, λουκούμια, σοκολάτες, χαλβάδες, κλπ Το λάδι από περγαμόντο χρησιμοποιείται επίσης σε μια διάσημη καραμέλα που φτιάχνεται στην γαλλική πόλη Νανσί.
Με αιθέριο έλαιο περγαμόντου αρωματίζεται και το περίφημο τσάι Earl Grey. Πέρα από τη ζαχαροπλαστική χρησιμοποιείται ευρέως στην αρωματοποιία και στη βιομηχανία καλλυντικών (σε διάφορα προϊόντα φροντίδας του δέρματος, όπως κρέμες, σαπούνια, αρώματα, λοσιόν μαυρίσματος και έλαια). Με βάση μελέτες, στην αρωματοθεραπεία, το περγαμόντο αιθέριο έλαιο έχει ιδιότητες μείωσης του άγχους.
