Ο Άργος και η όμορφη Ιώ: Η τοιχογραφία που διασώζει μια αρχαιότατη ελληνική παράδοση από την Αργολίδα

Του Γιώργου Λεκάκη

Η τοιχογραφία αυτή της Πομπηίας μας αφηγείται μια αρχαιοτάτη ελληνική παράδοση, που εκ της Αργολίδας έγινε δημοφιλής και αγαπητή πανελλήνια: Εικονίζει μια κερατοφόρο ομορφονιά, να φυλάγεται από έναν εξ ίσου όμορφο νέο. Είναι η Ιώ. Θυγατέρα του Ιάσου, βασιλέα του Άργους (ή κατ’ άλλους του Ίναχου). Μητέρα της η Μελία ή η Λευκάνη.


Η Ιώ ήταν ιέρεια της Ήρας και έγινε ερωμένη του Διός.

Η Ήρα αντιλήφθηκε την παράνομη σχέση και τότε άρχισαν τα βάσανά της:

Ο Ζευς, για να την προστατεύσει από το μένος της συζύγου του, την μεταμόρφωσε σε βου / αγελάδα. 

Η Ήρα υποχρέωσε τον Δία να την αρνηθεί με όρκο (έκτοτε «αφροδίσιος όρκος»). Έτσι της παρέδωσε την ωραία αγελάδα. Η Ήρα εμπιστεύτηκε την φύλαξή της στον Πανόπτη Άργο, ο οποίος είχε… 3, 4, 100 ή 1.000 μάτια – πάντως περισσότερα από δύο - διάσπαρτα σε όλο του το σώμα! Έτσι αγρυπνούσε πάντα! Ήταν πάντα «ανοιχτομάτης».

Ο Αργείος ήρως Πανόπτης ή Μυριωπός (< μύριες οπές) Άργος ήταν τερατόμορφος γίγας. Ένα τα ισχυρότερα και φοβερότερα τέρατα της ελληνικής μυθολογίας! Απεικονίζεται διπρόσωπος, και με σώμα γεμάτο μάτια. Κάτι με το οποίο δεν συμφωνεί η συγκεκριμένη τοιχογραφία... η οποία τον δείχνει όχι μόνο όμορφο, αλλά και πολύ γοητευτικό…

Τον Πανόπτη Άργο εσκότωσε, διαταγή του Διός, ο θεός Ερμής, με πέτρα, ή ξίφος, ή δηλητήριο, και με την μουσική (την γοητεία > γητειά αυλού). Η Ήρα, για να τον περάσει στην αιωνιότητα, πήρε τα όμορφα μάτια του και τα επέρασε στην ουρά των ιερών πτηνών της, των παγωνιών.

Αλλά, ο θάνατος του Άργου ελευθέρωσε την Ιώ, η οποία άρχισε να τρέχει σε όλην την γη, επειδή την κέντριζε ο Οίστρος, μια αλογόμυγα που την είχε στείλει γι’ αυτόν τον σκοπό η Ήρα.

Έτσι, η βουκέφαλη Ιώ διέδωσε σε όλον τον κόσμο τον ελληνικό πολιτισμό! Και απ’ όπου πέρναγε η ομορφονιά, οι τόποι έπαιρναν το όνομά της, για να καυχώνται πως κάποτε πέρασε από εδώ η εκλεκτή του Διός: Έτσι ονομάσθηκε η Εύβοια, αλλά και ο Βόσπορος (βους+πόρος), κ.ά.

Εν τέλει κατέληξε στην Μέμφιδα της Αιγύπτου, όπου έφερε στον κόσμο τον Έπαφο (από την επαφή με τον Δία), ο οποίος έγινε ο γενάρχης των Δαναών, οι οποίοι θέλησαν να ξανα-επιστρέψουν στην μητρίδα τους, το Άργος…