Το πρώτο αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα στο Ναύπλιο

Του Τόλη Κοϊνη

Διαβάζοντας την «Ιστορία του Φωτάκου» ανακάλυψα πως το πρώτο αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας έγινε στην πόλη μας. Η πρώτη φορά που ο τακτικός στρατός προσπάθησε να πάρει την εξουσία, αλλά απέτυχε έγινε το καλοκαίρι του 1823 στο Ανάπλι.

Η Κυβέρνηση που είχε προκύψει από την Εθνοσυνέλευση του Άστρους είχε διαλυθεί. Αφορμή για την διάλυση ήταν η απόφαση της νόμιμης Κυβέρνησης να προχωρήσει σε μια …κρατικοποίηση… να έχει το κράτος το μονοπώλιο του αλατιού… προφανώς κάποιοι έκαναν περιουσίες στη διάρκεια της Επανάστασης εμπορευόμενοι είδη πρώτης ανάγκης. Η αιτία ήταν η αντίθεση των «Δημοκρατικών» (λαϊκά στρώματα , άτακτο στράτευμα) με τους «Ολιγαρχικούς» (καραβοκύρηδες, κοτσαμπάσηδες, κλήρος, Φαναριώτες κλπ.). Οι «Ολιγαρχικοί» είχαν βάλει στόχο να δανειοδοτηθεί η Επανάσταση και να μπει κάτω από την προστασία των Άγγλων.

Πρώτος στόχος των Ολιγαρχικών ήταν να πάρουν στα χέρια τους τα φρούρια του Αναπλιού, όπου φρούραρχος ήταν ο Πάνος Κολοκοτρώνης με πραξικοπηματική κίνηση χρησιμοποιώντας το τακτικό στράτευμα. Αρχηγός των τακτικών ήταν ο Ντε Γκουβερνάντις. Ιταλός φιλέλληνας, ο οποίος είχε ανασυγκροτήσει τους τακτικούς μετά την καταστροφή του Πέτα και είχε πάρει μέρος στην άλωση του Παλαμηδιού.

Ο Πάνος Κολοκοτρώνης έδιωξε με τρόπο τους διάφορους λόχους των τακτικών έξω από τα κάστρα και απομόνωσε τον Ντε Γκουβερνάντις. Αυτός, σύμφωνα με τον Φωτάκο, ντροπιάστηκε και έφυγε από την Ελλάδα. Κατατάχτηκε στον Τουρκοαιγυπτιακό στρατό, αλλά δεν πολέμησε με τον Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Αντικαταστάθηκε από τον Ροδίου. Πολλοί ιστορικοί θεωρούν την αντικατάσταση από κατώτερο ως αφορμή της αποστασίας του, ο Φωτάκος έχει άλλη άποψη… κι όσο κι αν είναι μεροληπτικός υπέρ του Κολοκοτρώνη, είναι πιο αξιόπιστος ως αυτόπτης μάρτυρας αυτών των γεγονότων. 

Η αποτυχία του πραξικοπήματος τον έφερε σε επαφή με τους εγκάθετους του Μωχάμετ Άλη που δούλευαν μέσα στο ελεύθερο Ελληνικό κράτος και τον οδήγησε στην Αίγυπτο.
Ως εικονογράφηση έβαλα μια στολή του τακτικού στρατού της εποχής του Καποδίστρια. Δεν έχουμε εικόνα της στολής τους το καλοκαίρι του 1823… Στο φόντο φαίνεται η πρώτη σχολή Ευελπίδων στο Ναύπλιο… ίσως το κτίριο να είχε κτισθεί τότε (υπάρχει και η εκδοχή πως στη θέση του ήταν ένα άλλο κτίριο που «ακουμπούσε» στο τείχος).

ΥΓ Αλήθεια, στη διάρκεια του εορτασμού των 200 ετών από την Επανάσταση του 21, θα γίνει και συζήτηση για την «κατοχή» από τις Μεγάλες Δυνάμεις;