Από την Πειραιώς 260 -εκεί που παραδοσιακά θα συγκεντρώνονταν φέτος εκατοντάδες καλλιτέχνες και δημοσιογράφοι για την ανακοίνωση του προγράμματος- η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, Κατερίνα Ευαγγελάτου, παρουσίασε μέσω διαδικτύου τους βασικούς άξονες της φετινής διοργάνωσης, ευχόμενη οι συνθήκες να επιτρέψουν να πραγματοποιηθεί με τις μικρότερες δυνατές απώλειες.
«Θέλω να τονίσω ότι οι συνεργάτες μου και εγώ αντιλαμβανόμαστε πως το Φεστιβάλ φέτος δεν θα μπορέσει να υλοποιηθεί ακριβώς όπως το σχεδιάζαμε τόσον καιρό. Έχουμε, όμως, την ανάγκη να στείλουμε ένα μήνυμα ελπίδας: Είμαστε εδώ και εργαζόμαστε ακατάπαυστα για να επανασχεδιάσουμε το Φεστιβάλ, με τις μικρότερες δυνατές απώλειες. Ευελπιστούμε ότι θα καταφέρουμε να το υλοποιήσουμε με ασφάλεια για όλους, μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν. Εξετάζουμε διαφορετικές εκδοχές για τις ημερομηνίες πραγματοποίησης της φετινής διοργάνωσης, με την αμέριστη υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και με την προσωπική φροντίδα της υπουργού Πολιτισμού, κ. Μενδώνη, και του γενικού γραμματέα, κ. Γιατρομανωλάκη. Προτεραιότητά μας είναι η υγεία και η ασφάλεια του κοινού, των δημιουργών και όλης της ομάδας του Φεστιβάλ. Ελπίζουμε ότι σύντομα οι καλλιτέχνες θα μπορέσουν να επιστρέψουν με ασφάλεια στις πρόβες τους και οι χώροι μας θα ανοίξουν για να σας υποδεχτούν. Άλλωστε, η εικόνα ενός έρημου θεάτρου αντικατοπτρίζει για εμάς μια κατάσταση πνευματικής ξηρασίας, που δεν ταιριάζει στον εορταστικό μας χαρακτήρα. Και φέτος το Φεστιβάλ θα ήθελε να εορτάσει τα 65 του χρόνια με μια σειρά από νέες πρωτοβουλίες» ανέφερε η Κατερίνα Ευαγγελάτου.
Στον αρχικό της σχεδιασμό, η φετινή διοργάνωση περιλαμβάνει σχεδόν 1.400 καλλιτέχνες από περισσότερες από 30 χώρες. Περίπου 70 εκδηλώσεις, 40 πρεμιέρες και νέες παραγωγές. Αναζήτηση σε νέα είδη και δραματουργικές φόρμες, άνοιγμα στην ερευνητική προσέγγιση, στις σύγχρονες αναγνώσεις, συναυλίες με κορυφαίους μουσικούς, παραστάσεις που φέρουν την υπογραφή διεθνών δημιουργών, πρωτότυπες δράσεις και προσθήκη ευφάνταστων ενοτήτων.
«Σκέφτεται κανείς πώς θα είναι άραγε η κοινωνία μας μετά από αυτή την κρίση και πόσο πολύτιμη θα είναι η καλλιτεχνική της αντανάκλαση μέσα από την οξυδέρκεια και την ευαισθησία των δημιουργών. Η παρουσία ενός διεθνούς Φεστιβάλ θα είναι, περισσότερο από ποτέ, ανάγκη μας αλλά και υποχρέωσή μας… Παρακολουθούμε τις εξελίξεις και ελπίζουμε ότι θα είμαστε σε θέση σύντομα να σας δώσουμε νέες πληροφορίες σχετικά με την υλοποίηση του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Ελπίζουμε αυτή η ακραία συνθήκη, στην οποία ζούμε, να περάσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και να ξαναβρεθούμε όλοι υγιείς στις σκηνές μας, για να γιορτάσουμε τη ζωή, τη δημιουργία, τη συνύπαρξη» κατέληξε στο μήνυμα της η Κατερίνα Ευαγγελάτου.
Βασικοί άξονες του προγράμματος
Επτά μήνες διήρκησε η οργάνωση και ο σχεδιασμός του προγράμματος, με βασικό μέλημα την επέκταση του φεστιβαλικού ίχνους και την εμβάθυνση σε αυτό: «Επέκταση στα είδη Τέχνης και διεύρυνση του κοινού στο οποίο απευθυνόμαστε. Εμβάθυνση της εμπλοκής του κοινού μας στη φεστιβαλική εμπειρία συνολικά. Ακόμα, έναν σημαντικό άξονα αποτελεί για εμάς η έκπληξη, οι απρόσμενες συναντήσεις, το γκρέμισμα της αντίληψης ότι κάποια είδη δεν είναι φεστιβαλικά ή δεν ταιριάζουν σε συγκεκριμένους χώρους» τόνισε χαρακτηριστικά η καλλιτεχνική διευθύντρια του θεσμού.
Ειδικότερα, στο θέατρο το αίτημα από τους δημιουργούς στρέφεται στην έρευνα λιγότερο χαρτογραφημένων περιοχών, στην επεξεργασία του κλασικού ρεπερτόριο με πιο απρόσμενα εργαλεία. Στο ξένο ρεπερτόριο του Θεάτρου αλλά και του Χορού, έμφαση δίνεται στους νέους προσκεκλημένους -ενώ επανέρχονται αγαπημένοι δημιουργοί, που έχουν σημαδέψει το Φεστιβάλ στο παρελθόν. Επιπλέον, επεκτείνεται το κεφάλαιο των συμπαραγωγών με πρόθεση να οικοδομηθεί στα επόμενα χρόνια σειρά διεθνών συμπαραγωγών όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στην Επίδαυρο.
Ακολουθώντας τη φιλοσοφία του Λυκείου Επιδαύρου, εγκαινιάζεται παρόμοιο ερευνητικό πρόγραμμα πάνω στη μελέτη της δραματουργίας και την ανανεωτική προσέγγιση του αρχαίου δράματος με τον τίτλο «Πάροδος» που θα εκτείνεται σε επτά εβδομάδες τόσο στην Αθήνα όσο και στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου. Μάλιστα, η Μικρή Επίδαυρος αφιερώνεται στη μουσική και το μουσικό θέατρο με περφόρμανς που διασχίζουν τα είδη του πειραματικού θεάματος, από το μπαρόκ μέχρι την ηλεκτρονική μουσική και από την όπερα μέχρι την υποβρύχια ανακάλυψη μιας βυθισμένης πολιτείας.
Η πειραματική και ηλεκτρονική μουσική παρουσιάζονται για πρώτη φορά και στην Πειραιώς 260, δίνοντας χώρο στην μουσική κουλτούρα των clubs αλλά και στις street επιρροές, είδος που θα χαρακτηρίσει και τον προγραμματισμό του Χορού.
Στο Ηρώδειο, εκτός από την κλασική μουσική που κατέχει σημαντική θέση στο πρόγραμμά του Φεστιβάλ, ενισχύεται έντονα η σύγχρονη μουσική, με προσκεκλημένους σπουδαίους συνθέτες που δημιουργούν κόσμους μέσα από τη μείξη κλασικού και ηλεκτρονικού ήχου.
Στην Πειραιώς 260, ανοίγει ο διάλογος μεταξύ κοινού και καλλιτεχνών. Τις παραστάσεις θα προλογίζουν θεατρολόγοι και ειδικοί του χορού, ενώ μετά από αυτές στον κοινό χώρο που ενώνει τις σκηνές του βιομηχανικού πάρκου ιδρύεται η «Πλατεία» ως χώρος συνάντησης.
Πρόγραμμα
Ανάμεσα στα ονόματα της φετινής διοργάνωσης, συναντάμε τον πολυαγαπημένο του ελληνικού κοινού Γερμανό σκηνοθέτη Τόμας Οστερμάγιερ να διευθύνει την Σαουμπίνε παρουσιάζοντας την «Ιστορία της βίας», τον Κριστόφ Βαρλικόφσκι να επιστρέφει με μια σύγχρονη «Οδύσσεια – Μια ιστορία για το Χόλυγουντ», τον Γερμανό Κρίστοφερ Ρύπινγκ να παρουσιάζει ένα δεκάωρο ερευνητικό θέαμα πάνω στο αρχαίο δράμα, τον Ρώσο Κιρίλ Σερεμπρένικοφ ν’ ανεβάζει τις «Νεκρές ψυχές» του Γκόγκολ, και τον Πολωνό Κορνέλ Μούντρουτσο να επιστρέφει στην Αθήνα με τα «Κομμάτια μιας γυναίκας».
Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, στο Ηρώδειο θα εμφανιστεί για πρώτη φορά ο κορυφαίος συνθέτης Μαξ Ρίχτερ. Επίσης στον ίδιο χώρο θα φιλοξενηθεί η νέα παραγωγή των Βέλγων C de la B και του Αλαίν Πλατέλ. Ενώ, στην Πειραιώς 260, η Χίλντουρ Γκουδναντότιρ, που πρόσφατα τιμήθηκε για τη μουσική της στο «Τζόκερ» του Τοντ Φίλιπς και η οποία άφησε το δικό της στίγμα στην επιτυχία του πολυβραβευμένου Chernobyl του HBO, θα παρουσιάσει ζωντανά τη μουσική της σειράς.
Στην Πειραιώς, όμως, συγκεντρώνονται και κορυφαίες, εγχώριες δυνάμεις, όπως ο Βασίλης Παπαβασιλείου που μας καλεί ν’ ανακαλύψουμε τη χαρά του καθαρού θεάτρου με τον «Αμφιτρύωνα» του Πλαύτου και ο Νίκος Καραθάνος που σκηνοθετεί το «Κουκλόσπιτο» του Ίψεν. Όσο για την Επίδαυρο, μεταξύ άλλων, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός παρουσιάζει για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό το σπάνιο έργο «Ιχνευτές» του Σοφοκλή, ο Άρης Μπινιάρης ετοιμάζει έναν «Προμηθέα Δεσμώτη», σε ένα παλλόμενο και ζωντανό ηχητικό περιβάλλον, ενώ ο Δημήτρης Λιγνάδης αναμετριέται με τους «Πέρσες» του Αισχύλου.
Ιδέα και σχεδιασμός οπτικής ταυτότητας
A_FORMS
Η τέχνη, σε όλες τις εκφάνσεις της, εκφράζεται, αναλύεται και εγγράφεται σε φόρμες.
Φόρμες νοητές, κυριολεκτικές, εύκαμπτες, άκαμπτες, ρευστές. Δημιουργήσαμε ένα οργανικό key visual που εμπνέεται από τις αρχές του μοντερνισμού του 60 και του 70, για να οικοδομήσει μια ταυτότητα που συνδυάζει το δέος και τη στιβαρότητα με την παιγνιώδη και υπαινικτική καλαισθησία. Τρεις φόρμες σε διαφορετικά χρώματα και σχηματισμούς, επιτελούν, ταυτόχρονα ρόλο τυπογραφίας (ως αρχικά του Athens Epidaurus Festival) αλλά και εικαστικό, παραπέμποντας σε ανθρώπινες φιγούρες και δραματικές αναπαραστάσεις.
Από το concept του key visual προκύπτει ένα οπτικό σύστημα παρουσίασης των πληροφοριών και των υλικών του Φεστιβάλ. Οι φόρμες μετατρέπονται αφενός σε μικρο-φόρμες οι οποίες λειτουργούν ως σημάνσεις για κάθε χώρο του Φεστιβάλ, αφετέρου σε καμβά που –με σύγχρονες γραφιστικές τεχνικές όπως είναι το stretching– «εγκιβωτίζει» δημιουργικά τη φωτογραφική πληροφορία κάθε παράστασης. Στόχος είναι να εφαρμόσουμε μια επικοινωνιακή μέθοδο που, μέσω της πλαστικότητας και του stopping power, αποτυπώνει κάθε μήνυμα με διακριτό τρόπο, διατηρώντας όμως στρατηγική και αισθητική συνοχή. Η δύναμη μιας φόρμας χωρίς συμβατικό όριο γίνεται το μέσο μεταφοράς του νέου.
Το πρόγραμμα για το Μεγάλο και Μικρό Θέατρο Επιδαύρου
«Θέλω να τονίσω ότι οι συνεργάτες μου και εγώ αντιλαμβανόμαστε πως το Φεστιβάλ φέτος δεν θα μπορέσει να υλοποιηθεί ακριβώς όπως το σχεδιάζαμε τόσον καιρό. Έχουμε, όμως, την ανάγκη να στείλουμε ένα μήνυμα ελπίδας: Είμαστε εδώ και εργαζόμαστε ακατάπαυστα για να επανασχεδιάσουμε το Φεστιβάλ, με τις μικρότερες δυνατές απώλειες. Ευελπιστούμε ότι θα καταφέρουμε να το υλοποιήσουμε με ασφάλεια για όλους, μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν. Εξετάζουμε διαφορετικές εκδοχές για τις ημερομηνίες πραγματοποίησης της φετινής διοργάνωσης, με την αμέριστη υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και με την προσωπική φροντίδα της υπουργού Πολιτισμού, κ. Μενδώνη, και του γενικού γραμματέα, κ. Γιατρομανωλάκη. Προτεραιότητά μας είναι η υγεία και η ασφάλεια του κοινού, των δημιουργών και όλης της ομάδας του Φεστιβάλ. Ελπίζουμε ότι σύντομα οι καλλιτέχνες θα μπορέσουν να επιστρέψουν με ασφάλεια στις πρόβες τους και οι χώροι μας θα ανοίξουν για να σας υποδεχτούν. Άλλωστε, η εικόνα ενός έρημου θεάτρου αντικατοπτρίζει για εμάς μια κατάσταση πνευματικής ξηρασίας, που δεν ταιριάζει στον εορταστικό μας χαρακτήρα. Και φέτος το Φεστιβάλ θα ήθελε να εορτάσει τα 65 του χρόνια με μια σειρά από νέες πρωτοβουλίες» ανέφερε η Κατερίνα Ευαγγελάτου.
Στον αρχικό της σχεδιασμό, η φετινή διοργάνωση περιλαμβάνει σχεδόν 1.400 καλλιτέχνες από περισσότερες από 30 χώρες. Περίπου 70 εκδηλώσεις, 40 πρεμιέρες και νέες παραγωγές. Αναζήτηση σε νέα είδη και δραματουργικές φόρμες, άνοιγμα στην ερευνητική προσέγγιση, στις σύγχρονες αναγνώσεις, συναυλίες με κορυφαίους μουσικούς, παραστάσεις που φέρουν την υπογραφή διεθνών δημιουργών, πρωτότυπες δράσεις και προσθήκη ευφάνταστων ενοτήτων.
«Σκέφτεται κανείς πώς θα είναι άραγε η κοινωνία μας μετά από αυτή την κρίση και πόσο πολύτιμη θα είναι η καλλιτεχνική της αντανάκλαση μέσα από την οξυδέρκεια και την ευαισθησία των δημιουργών. Η παρουσία ενός διεθνούς Φεστιβάλ θα είναι, περισσότερο από ποτέ, ανάγκη μας αλλά και υποχρέωσή μας… Παρακολουθούμε τις εξελίξεις και ελπίζουμε ότι θα είμαστε σε θέση σύντομα να σας δώσουμε νέες πληροφορίες σχετικά με την υλοποίηση του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Ελπίζουμε αυτή η ακραία συνθήκη, στην οποία ζούμε, να περάσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και να ξαναβρεθούμε όλοι υγιείς στις σκηνές μας, για να γιορτάσουμε τη ζωή, τη δημιουργία, τη συνύπαρξη» κατέληξε στο μήνυμα της η Κατερίνα Ευαγγελάτου.
Βασικοί άξονες του προγράμματος
Επτά μήνες διήρκησε η οργάνωση και ο σχεδιασμός του προγράμματος, με βασικό μέλημα την επέκταση του φεστιβαλικού ίχνους και την εμβάθυνση σε αυτό: «Επέκταση στα είδη Τέχνης και διεύρυνση του κοινού στο οποίο απευθυνόμαστε. Εμβάθυνση της εμπλοκής του κοινού μας στη φεστιβαλική εμπειρία συνολικά. Ακόμα, έναν σημαντικό άξονα αποτελεί για εμάς η έκπληξη, οι απρόσμενες συναντήσεις, το γκρέμισμα της αντίληψης ότι κάποια είδη δεν είναι φεστιβαλικά ή δεν ταιριάζουν σε συγκεκριμένους χώρους» τόνισε χαρακτηριστικά η καλλιτεχνική διευθύντρια του θεσμού.
Ειδικότερα, στο θέατρο το αίτημα από τους δημιουργούς στρέφεται στην έρευνα λιγότερο χαρτογραφημένων περιοχών, στην επεξεργασία του κλασικού ρεπερτόριο με πιο απρόσμενα εργαλεία. Στο ξένο ρεπερτόριο του Θεάτρου αλλά και του Χορού, έμφαση δίνεται στους νέους προσκεκλημένους -ενώ επανέρχονται αγαπημένοι δημιουργοί, που έχουν σημαδέψει το Φεστιβάλ στο παρελθόν. Επιπλέον, επεκτείνεται το κεφάλαιο των συμπαραγωγών με πρόθεση να οικοδομηθεί στα επόμενα χρόνια σειρά διεθνών συμπαραγωγών όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στην Επίδαυρο.
Ακολουθώντας τη φιλοσοφία του Λυκείου Επιδαύρου, εγκαινιάζεται παρόμοιο ερευνητικό πρόγραμμα πάνω στη μελέτη της δραματουργίας και την ανανεωτική προσέγγιση του αρχαίου δράματος με τον τίτλο «Πάροδος» που θα εκτείνεται σε επτά εβδομάδες τόσο στην Αθήνα όσο και στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου. Μάλιστα, η Μικρή Επίδαυρος αφιερώνεται στη μουσική και το μουσικό θέατρο με περφόρμανς που διασχίζουν τα είδη του πειραματικού θεάματος, από το μπαρόκ μέχρι την ηλεκτρονική μουσική και από την όπερα μέχρι την υποβρύχια ανακάλυψη μιας βυθισμένης πολιτείας.
Η πειραματική και ηλεκτρονική μουσική παρουσιάζονται για πρώτη φορά και στην Πειραιώς 260, δίνοντας χώρο στην μουσική κουλτούρα των clubs αλλά και στις street επιρροές, είδος που θα χαρακτηρίσει και τον προγραμματισμό του Χορού.
Στο Ηρώδειο, εκτός από την κλασική μουσική που κατέχει σημαντική θέση στο πρόγραμμά του Φεστιβάλ, ενισχύεται έντονα η σύγχρονη μουσική, με προσκεκλημένους σπουδαίους συνθέτες που δημιουργούν κόσμους μέσα από τη μείξη κλασικού και ηλεκτρονικού ήχου.
Στην Πειραιώς 260, ανοίγει ο διάλογος μεταξύ κοινού και καλλιτεχνών. Τις παραστάσεις θα προλογίζουν θεατρολόγοι και ειδικοί του χορού, ενώ μετά από αυτές στον κοινό χώρο που ενώνει τις σκηνές του βιομηχανικού πάρκου ιδρύεται η «Πλατεία» ως χώρος συνάντησης.
Πρόγραμμα
Ανάμεσα στα ονόματα της φετινής διοργάνωσης, συναντάμε τον πολυαγαπημένο του ελληνικού κοινού Γερμανό σκηνοθέτη Τόμας Οστερμάγιερ να διευθύνει την Σαουμπίνε παρουσιάζοντας την «Ιστορία της βίας», τον Κριστόφ Βαρλικόφσκι να επιστρέφει με μια σύγχρονη «Οδύσσεια – Μια ιστορία για το Χόλυγουντ», τον Γερμανό Κρίστοφερ Ρύπινγκ να παρουσιάζει ένα δεκάωρο ερευνητικό θέαμα πάνω στο αρχαίο δράμα, τον Ρώσο Κιρίλ Σερεμπρένικοφ ν’ ανεβάζει τις «Νεκρές ψυχές» του Γκόγκολ, και τον Πολωνό Κορνέλ Μούντρουτσο να επιστρέφει στην Αθήνα με τα «Κομμάτια μιας γυναίκας».
Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, στο Ηρώδειο θα εμφανιστεί για πρώτη φορά ο κορυφαίος συνθέτης Μαξ Ρίχτερ. Επίσης στον ίδιο χώρο θα φιλοξενηθεί η νέα παραγωγή των Βέλγων C de la B και του Αλαίν Πλατέλ. Ενώ, στην Πειραιώς 260, η Χίλντουρ Γκουδναντότιρ, που πρόσφατα τιμήθηκε για τη μουσική της στο «Τζόκερ» του Τοντ Φίλιπς και η οποία άφησε το δικό της στίγμα στην επιτυχία του πολυβραβευμένου Chernobyl του HBO, θα παρουσιάσει ζωντανά τη μουσική της σειράς.
Στην Πειραιώς, όμως, συγκεντρώνονται και κορυφαίες, εγχώριες δυνάμεις, όπως ο Βασίλης Παπαβασιλείου που μας καλεί ν’ ανακαλύψουμε τη χαρά του καθαρού θεάτρου με τον «Αμφιτρύωνα» του Πλαύτου και ο Νίκος Καραθάνος που σκηνοθετεί το «Κουκλόσπιτο» του Ίψεν. Όσο για την Επίδαυρο, μεταξύ άλλων, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός παρουσιάζει για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό το σπάνιο έργο «Ιχνευτές» του Σοφοκλή, ο Άρης Μπινιάρης ετοιμάζει έναν «Προμηθέα Δεσμώτη», σε ένα παλλόμενο και ζωντανό ηχητικό περιβάλλον, ενώ ο Δημήτρης Λιγνάδης αναμετριέται με τους «Πέρσες» του Αισχύλου.
Ιδέα και σχεδιασμός οπτικής ταυτότητας
A_FORMS
Η τέχνη, σε όλες τις εκφάνσεις της, εκφράζεται, αναλύεται και εγγράφεται σε φόρμες.
Φόρμες νοητές, κυριολεκτικές, εύκαμπτες, άκαμπτες, ρευστές. Δημιουργήσαμε ένα οργανικό key visual που εμπνέεται από τις αρχές του μοντερνισμού του 60 και του 70, για να οικοδομήσει μια ταυτότητα που συνδυάζει το δέος και τη στιβαρότητα με την παιγνιώδη και υπαινικτική καλαισθησία. Τρεις φόρμες σε διαφορετικά χρώματα και σχηματισμούς, επιτελούν, ταυτόχρονα ρόλο τυπογραφίας (ως αρχικά του Athens Epidaurus Festival) αλλά και εικαστικό, παραπέμποντας σε ανθρώπινες φιγούρες και δραματικές αναπαραστάσεις.
Από το concept του key visual προκύπτει ένα οπτικό σύστημα παρουσίασης των πληροφοριών και των υλικών του Φεστιβάλ. Οι φόρμες μετατρέπονται αφενός σε μικρο-φόρμες οι οποίες λειτουργούν ως σημάνσεις για κάθε χώρο του Φεστιβάλ, αφετέρου σε καμβά που –με σύγχρονες γραφιστικές τεχνικές όπως είναι το stretching– «εγκιβωτίζει» δημιουργικά τη φωτογραφική πληροφορία κάθε παράστασης. Στόχος είναι να εφαρμόσουμε μια επικοινωνιακή μέθοδο που, μέσω της πλαστικότητας και του stopping power, αποτυπώνει κάθε μήνυμα με διακριτό τρόπο, διατηρώντας όμως στρατηγική και αισθητική συνοχή. Η δύναμη μιας φόρμας χωρίς συμβατικό όριο γίνεται το μέσο μεταφοράς του νέου.
Το πρόγραμμα για το Μεγάλο και Μικρό Θέατρο Επιδαύρου