Πέρσυ τέτοιες μέρες καὶ κάθε Ἄνοιξη τὸ Ναύπλιο ἔσφυζε ἀπό ζωή. Χιλιάδες μαθητές καὶ τουρίστες κατέκλυζαν τὴν πόλη. Τὰ καταστήματα ἀσφυκτικά γεμάτα. Τὰ ξενοδοχεῖα ὑπερπλήρη. Οἱ δρόμοι καὶ οἱ πλατεῖες γεμάτες, δυσκολευόσουν νὰ περπατήσεις. Σήμερα ἐρημιά. Ὅλοι οἱ δρόμοι ἄδειοι. Τὰ πάντα κλειστά. Νομίζεις ὅτι βρίσκεσαι σὲ ἄλλο τόπο καὶ χρόνο. Ἀλλά νἄταν μόνον ἐδῶ; Ὁ ἰός χτύπησε ὅλο τὸν κόσμο. Οἰκονομικοί σχεδιασμοί, ἐπιχειρησιακά πλάνα, τουριστικοί προγραμματισμοί, τεράστιες πολυεθνικές καὶ μὴ ἐπιχειρήσεις καταστρέφονται, χρηματιστήρια γκρεμίζονται ἀπ᾿ τὴ μία μέρα στὴν ἄλλη. Γιορτές, συνέδρια, διαλέξεις, καρναβαλικές ἐκδηλώσεις, ἀθλητικοί ἀγῶνες, συναυλίες, ἐκδρομές, ὅλα ματαιώνονται. Σχολεῖα, πανεπιστήμια, φροντιστήρια κλείνουν. Κέντρα διασκέδασης, μπάρ, ἐστιατόρια, καταστήματα δημόσιες ἤ ἰδιωτικές ὑπηρεσίες ἀναστέλλουν ἐπ᾿ ἀόριστο τὴ λειτουργία τους.
Κι ἐμεῖς μέσα στὴ γενική μαυρίλα, κρεμασμένοι κυριολεκτικά στὶς ὀθόνες, ἀναζητᾶμε ἕνα φωτάκι ἐλπίδας. Για μία ἀκόμη φορά, ὁ λόγος τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, πρὸς τὸν Εὐτρόπιο (καὶ σὲ κάθε Εὐτρόπιο ὅλων τῶν ἐποχῶν, ποὺ νομίζει πὼς πάτησε τὸ αὐγό καὶ ἀνέβηκε στὸν οὐρανό καὶ νομίζει πὼς ἐξουσιάζει καὶ ἐλέγχει τὰ πάντα) εἶναι ἐξαιρετικά ἐπίκαιρος, τηρουμένων βέβαια τῶν ἀναλογιῶν:
Ἀεὶ μὲν, μάλιστα δὲ νῦν εὔκαιρον εἰπεῖν•
Ματαιότης ματαιοτήτων, καὶ πάντα ματαιότης.
Ποῦ νῦν ἡ λαμπρὰ τῆς ὑπατείας περιβολή;
ποῦ δὲ αἱ φαιδραὶ λαμπάδες;
ποῦ δὲ οἱ κρότοι, καὶ οἱ χοροὶ, καὶ αἱ θαλίαι, καὶ αἱ πανηγύρεις;
ποῦ οἱ στέφανοι καὶ τὰ παραπετάσματα;
ποῦ ὁ τῆς πόλεως θόρυβος, καὶ αἱ ἐν ἱπποδρομίαις εὐφημίαι, καὶ τῶν θεατῶν αἱ κολακεῖαι;
Πάντα ἐκεῖνα οἴχεται•
καὶ ἄνεμος πνεύσας ἀθρόον τὰ μὲν φύλλα κατέβαλε,
γυμνὸν δὲ ἡμῖν τὸ δένδρον ἔδειξε,
καὶ ἀπὸ τῆς ῥίζης αὐτῆς σαλευόμενον λοιπόν•
τοιαύτη γὰρ ἡ τοῦ πνεύματος γέγονε προσβολὴ,
ὡς καὶ πρόῤῥιζον ἀπειλεῖν ἀνασπᾷν,
καὶ ταῦτα διασαλεῦσαι τοῦ δένδρου τὰ νεῦρα.
Ποῦ νῦν οἱ πεπλασμένοι φίλοι;
ποῦ τὰ συμπόσια καὶ τὰ δεῖπνα;
ποῦ ὁ τῶν παρασίτων ἐσμὸς,
καὶ ὁ δι' ὅλης ἡμέρας ἐγχεόμενος ἄκρατος,
καὶ αἱ ποικίλαι τῶν μαγείρων τέχναι,
καὶ οἱ τῆς δυναστείας θεραπευταὶ,
οἱ πάντα πρὸς χάριν ποιοῦντες καὶ λέγοντες;
Νὺξ ἦν πάντα ἐκεῖνα καὶ ὄναρ, καὶ ἡμέρας γενομένης ἠφανίσθη•
ἄνθη ἦν ἐαρινὰ, καὶ παρελθόντος τοῦ ἔαρος ἅπαντα κατεμαράνθη•
σκιὰ ἦν, καὶ παρέδραμε•
καπνὸς ἦν, καὶ διελύθη•
πομφόλυγες ἦσαν, καὶ διεῤῥάγησαν•
ἀράχνη ἦν, καὶ διεσπάσθη.
∆ιὸ ταύτην τὴν πνευματικὴν ῥῆσιν ἐπᾴδομεν συνεχῶς ἐπιλέγοντες•
Ματαιότης ματαιοτήτων, καὶ πάντα ματαιότης.
Πάντοτε, μὰ ἰδιαίτερα τώρα, εἶναι κατάλληλη ἡ στιγμή γιὰ νὰ ποῦμε: «Ὅλα εἶναι μάταια, ματαιότητα καὶ πάλι ματαιότητα» (Ἐκκλ. 1:2). Ποῦ τώρα ἡ λαμπρή ἀρχοντική στολή; Ποῦ οἱ κρότοι καὶ οἱ χοροί καὶ οἱ συγκεντρώσεις; Ποῦ οἱ ἐπευφημίες στὰ ἱπποδρόμια καὶ οἱ κολακείες τῶν θεατῶν; Ὅλα ἔφυγαν. Φύσηξε ξαφνικά ἀέρας, ἔριξε τὰ φύλλα κι ἔδειξε τὸ δέντρο γυμνό, νὰ σαλεύεται σύγκορμο καὶ νὰ κινδυνεύει νὰ ξεριζωθεῖ. Ποῦ τώρα οἱ ἐπίπλαστοι φίλοι; Ποῦ τὰ γλέντια; Ποῦ ἡ συμμορία τῶν παρασίτων; Ποῦ τὰ καλύτερα κρασιά, ποὺ χύνονταν ὁλοήμερα, καὶ οἱ ποικίλες τέχνες τῶν μαγείρων; Ποῦ οἱ γλυκόλογοι κι ἐξυπηρετικοί δουλόφρονες; Νύχτα ἦταν ὅλα κι ὄνειρο. Καὶ μόλις ξημέρωσε, ἐξαφανίστηκαν. Ἄνθη ἦταν ἐαρινά καὶ μαράθηκαν. Σκιά ἦταν καὶ πέρασε. Καπνός ἦταν καὶ διαλύθηκε. Σαπουνόφουσκα ἦταν κι ἔσκασε. Ἀράχνη ἦταν κι ἔσπασε. Νὰ γιατί πάντα καταλήγουμε στὸ συμπέρασμα: «Ὅλα εἶναι μάταια, ματαιότητα καὶ πάλι ματαιότητα».
Σταματῶ ἐδῶ. Ὁ COVID – 19 θ᾿ ἀφήσει σίγουρα στὸ πέρασμά του συντρίμια, νεκρούς, οἰκονομικά, κοινωνικά, ἠθικά, κἄ προβλήματα καὶ δὲν ξέρω τὶ ἄλλο, τὰ ὁποία θὰ συζητηθοῦν ἀργότερα καὶ πιστεύω μὲ κάποια ψυχραιμία καὶ νηφαλιότητα.
Ὅσον ἀφορᾶ τὴ θέση τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία διατυπώθηκε τελευταῖα, σὲ συνεργασία μὲ τὴν πολιτεία, δὲν ἔχω παρά νὰ συμφωνήσω. Ὅσο κι ἄν μᾶς θλίβει, πιστεύω νὰ κατανοοῦμε τὴν κρισιμότητα τῆς κατάστασης καὶ τὴν ἀναγκαιότητα τῆς λήψης κάποιων ἀπαραίτητων μέτρων.
Θὰ ἤθελα ὅμως νὰ ἀναφερθῶ σὲ κάποια θέματα ποὺ δημιουργήθηκαν παράλληλα μὲ τὴν ἐπιδημία. Μαζί μὲ τὴν κυκλοφορία τοῦ COVID – 19 κυκλοφόρησαν παραπλανητικές ἤ ψευτικες εἰδήσεις. Στὸ στρατό, ὅταν ὑπηρετούσαμε, λειτουργοῦσε μόνο … τὸ Ράδιο - Ἀρβύλα καὶ εἰδικά στὴν περίοδο τῆς ἐπιστράτευσης εἶχε ἀνάψει. Σήμερα τὰ πράγματα ἐξελίχθηκαν μὲ τὸ διαδίκτυο καὶ τὰ ἠλεκτρονικά μέσα. Μεταφέρεται ἀσταμάτητα καὶ ἀνεξέλεγκτα πληθώρα εἰδήσεων. Ὁ καθένας μπορεῖ νὰ μεταδίδει καὶ νὰ ἀναπαράγει ὅ,τι τοῦ καπνίσει. Ἡ συνωμοσιολογία, ποὺ φουντώνει σὲ περιόδους κρίσεων, δίνει καὶ παίρνει. Ἀκόμα καὶ ἀπό δημόσια πρόσωπα ἀκούγονται οἱ γνωστές καὶ χιλιοειπωμένες συνωμοσιολογικές θεωρίες, ὅπως π.χ.: «ὁ κορωνοϊός κατασκευάστηκε ἀπό ἐταιρίες γιὰ νὰ μειωθεῖ ὁ γερασμένος πληθυσμός, ὥστε νὰ ἀντιμετωπιστεῖ τὸ συνταξιοδοτικό, τὸ ἀσφαλιστικό, ὁ ὑπερπληθυσμός κλπ». Ἤ «τὸ ἐμβόλιο κατασκευάστηκε πρὶν τὸν κορωνοϊό γιὰ νὰ πλουτίσουν οἱ πολυεθνικές ἐταιρίες». Ἤ «κάποιοι μᾶς ψεκάζουν, μᾶς δηλητηριάζουν», καὶ χίλιες δύο ἄλλες θεωρίες.
Φαίνεται πὼς πολλοί ἄνθρωποι, μὲ φοβικά σύνδρομα, δὲν μποροῦν νὰ ζήσουν χωρίς ἐχθρούς, χωρίς φαντασιώσεις γιὰ σκοτεινές δυνάμεις, ποὺ ἐπιβουλεύονται τὴν ἀνθρωπότητα καὶ περισσότερο ἀπ᾿ ὅλα τὴν Ἑλλάδα καὶ βέβαια τὴνὈρθοδοξία. Ἄς ξεφύγουμε ἀδελφοί μου ἀπό τέτοιες φαντασιώσεις καὶ ἄς θέσουμε τοὺς κάθε λογῆς συνωμοσιολόγους, μαζί μὲ τὸν ἰό, στὴν καραντίνα.
Μαζί μὲ τὴν ἔκρηξη τῆς συνωμοσιολογίας, παρατηρεῖται κι ἔξαρση τῆς προφητολογίας καὶ καταστροφολογίας. Καὶ δυστυχῶς σ᾿ αὐτό τὸν τομέα οἱ χριστιανοί εἴμαστε ἰδιαίτερα ἐπιρρεπεῖς. Ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου, ἔρχεται πάλι στὸ προσκήνιο, «ἐπανερμηνεύονται» ἀπό πρόσωπα ποὺ διακρίνονται γιὰ τὴν ἀφέλεια καὶ τὴν ἀσχετοσύνη τους, καὶ σερβίρουν τεχνηέντως στοὺς ἁπλούς πιστούς τὶς δικές τους ἐρμηνεῖες. Παρόλο ποὺ κατά καιρούς οἱ ἴδιοι αὐτόκλητοι ἐρμηνευτές ἔχουν διαψευστεῖ, ἐπιμένουν μὲ τὰ νέα δεδομένα νὰ κακοποιοῦν τὸ κείμενο τῆς Ἀποκάλυψης γιὰ νὰ διαψευστοῦν πάλι καὶ πάλι.
Τὸ χειρότερο ὅμως εἶναι οἱ νέες προφητεῖες ποὺ κυκλοφοροῦν κάθε τόσο ἀπό τὴν κίτρινο τύπο καὶ ἀπό τοὺς ἴδιους ἀφελεῖς, γιὰ τὸν ὅσιο Νεῖλο, τὸν ἅγιο Κοσμᾶ, τὸν ἅγιο Παΐσιο (κυρίως αὐτόν), τὸν ἅγιο Πορφύριο, τὸν π. Ἐφραίμ τῆς Ἀριζόνας καὶ τελευταῖα τὸν π. Αὐγουστῖνο Καντιώτη. Ἤθελα νὰ ἤξερα πότε τὰ εἶπαν καὶ πῶς τὰ εἶπαν καὶ ἄν τὰ εἶπαν καὶ πῶς μόνον οἱ συγκεκριμένοι αὐτοί ἄνθρωποι τῶν γνωστῶν κατευθύνσεων τὰ ἄκουσαν. Πράγματα ποὺ προσωπικά γνωρίζω ἀπό τοὺς σύγχρονους γέροντες, ἔχουν τόσο ἀλλοιωθεῖ καὶ διαστρεβλωθεῖ ἀπό τοὺς ἐν λόγῳ “ζηλωτές”, ποὺ φοβᾶμαι κάποια στιγμή οἱ γέροντες θὰ … ἀναστηθοῦν γιὰ νὰ διαμαρτυρηθοῦν. Τὸ σπασμένο τηλέφωνο κάνει πολύ καλά τὴ δουλειά του.
Ἄλλοι πάλι, σὰ νὰ μιλοῦν ἐξ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ, ἀποφαίνονται ὅτι ὅλ᾿ αὐτά εἶναι τιμωρία τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν ἀποστασία, γιὰ τὴν ἁμαρτία, γιὰ τὴν ἀνηθικότητα κλπ κλπ. Ὅτι ἡ ἁμαρτία ἔχει μέσα της τὸ σπέρμα τῆς φθορᾶς καὶ τῆς διάλυσης, δὲν διαφωνοῦμε. Εἶναι ὅμως δική μας ἐπιλογή, κι ἡ εὐθύνη ἀνήκει σὲ ὅλους μας. Ἀλλά, τὸ νὰ ρίχνουμε εὐθύνες στὸ Θεό γιὰ τὴ δική μας κατάντια καὶ νὰ τὸν παρουσιάζουμε σὰν τιμωρό καὶ σὰν ἐφευρέτη κορωνοϊῶν εἶναι τουλάχιστον ἀθεολόγητο. Ὁ Θεός δὲν θέλει τὸ θάνατο τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ἀλλά μόνο νὰ ἐπιστρέψει δηλ. νὰ μετανοήσει καὶ νὰ ζήσει. Τὸ ἐρώτημα εἶναι ποιὸς ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ μιλήσει ἀξιωματικά ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ; “Τὶς γὰρ ἔγνω νοῦν Κυρίου; Ἤ τὶς σύμβουλος αὐτοῦ ἐγένετο;”
Κάποιο ἄλλο συνηθισμένο φαινόμενο ποὺ παρουσιάζεται σὲ μέρες κρίσεων, εἶναι καὶ τὰ διάφορα μαγικά “ματζούνια”. Ἀλοιφές θαυματουργικές, βραχιόλια θεραπευτικά, τὸ νερό τοῦ ἀλήστου μνήμης Καματεροῦ, μαγικά βότανα, χαϊμαλιά, μάτια, ἀκόμα καὶ εἰδικοί σταυροί ποὺ εἶναι πιὸ … δυνατοί ἀπό τοὺς ἄλλους σταυρούς! Ὡς χριστιανός κι Ἐπίσκοπος δὲν ἀμφιβάλλω γιὰ τὴν χάρη τῶν Μυστηρίων, τῶν ἁγίων εἰκόνων καὶ ἱερῶν λειψάνων, ὅμως ἐξοργίζομαι ὅταν ὅλ᾿ αὐτά μετατρέπονται σὲ “ματζούνια” καὶ μαγικά ξόρκια. Ἤ τὸ χειρότερο, ὅταν ἐντελῶς ἀνεύθυνα, ἀμφισβητεῖται ἡ ἐπιστήμη τῆς ἰατρικῆς, τὰ φάρμακα καὶ οἱ ἐπιστημονικές θεραπευτικές μέθοδοι, ποὺ εἶναι εὐλογία Θεοῦ καὶ σώζονται ἄνθρωποι. Οἱ διάφοροι θεομπαίχτες καὶ τσαρλατάνοι, ἀπ᾿ ὅπου κι ἄν προέρχονται, καὶ ὅσοι πουλᾶνε φροῦδες ἐλπίδες, τὸ λιγότερο ἄς ἀπομονωθοῦν.
Τοῦτες τὶς μέρες παρουσιάζεται κι ἕνα ἀκόμη φαινόμενο. Ζηλωτές χριστιανοί, μὲ ζῆλο οὐ κατ᾿ ἐπίγνωσιν, δημοσιεύουν κείμενα, γεμάτα παλληκαρισμούς καὶ ἡρωϊσμούς καὶ διατείνονται ὅτι θὰ παρακούσουν τὴ φωνή τῆς ἐπίσημης Ἐκκλησίας. Καλοῦν σὲ συστράτευση κι ἐπίδειξη “μαρτυρικοῦ” καὶ “ὁμολογιακοῦ” φρονήματος. Ἔχω τὴν ἐντύπωση ὅτι πίσω ἀπ᾿ ὅλες αὐτές τὶς ἐπιπολαιότητες καὶ ἀκρότητες κρύβεται μεγάλη ἀνασφάλεια καὶ κρυφή ὑπερηφάνεια. Θὰ καλοῦσα ὅλους αὐτούς τοὺς ὑποψήφιους “μάρτυρες” νὰ μὴν ζητοῦν ἀπό τοὺς ἄλλους τὴ θυσία, οὔτε τὴ διακινδύνευση. Ἄν πράγματι πιστεύουν αὐτά ποὺ λένε, ἄς ἀφήσουν τὴν ἄνετη πολυθρόνα καὶ τὸ ἀσφαλές πληκτρολόγιο, κι ἄς πᾶνε ἐθελοντικά νὰ βοηθήσουν τοὺς γιατρούς, τοὺς νοσηλευτές ποὺ διακινδυνεύουν συνεχῶς τὴν ὑγεία τους καὶ τὴ ζωή τους ἀκόμη, γιὰ νὰ σωθοῦν κάποιοι ἄνθρωποι. Κι ἄν δὲν μποροῦν αὐτό, ἄς πάρουν τὸ κομποσχοίνι τους κι ἄς ποῦν ἕνα Κύριε ἐλέησον γιὰ τοὺς ἀρρώστους ποὺ ζοῦν μὲ τὴν ἀγωνία καὶ τὸ φόβο, ἀλλά καὶ γιὰ τοὺς γιατρούς, νοσηλευτές κλπ λειτουργούς ὑγείας, ποὺ διακονοῦν σὰν καλοί Σαμαρεῖτες τοὺς ἀσθενεῖς τους, μὲ ὅ,τι κινδύνους αὐτό συνεπάγεται. Δὲν νομίζετε ὅτι τοῦτες οἱ στιγμές αὐτό ποὺ ἔχει ἀνάγκη ὁ κόσμος εἶναι ἡ ἔμπονη προσευχή καὶ ὄχι τὰ παιχνίδια, τὰ μηνύματα, οἱ ἀτάκες καὶ τὰ likes στὸν ὑπολογιστή; Ἄς μὴ συγχέουμε τὴν ὑπευθυνότητα μὲ τὴν ἐπιπολαιότητα, τὴν ἀδάπανη πίστη, ποὺ δὲν στοιχίζει τίποτα, μὲ τὴν πίστη τῶν ἁγίων. Τὸ γνωρίζουμε πιστεύω ὅτι σὲ περιόδους θανατηφόρων ἐπιδημιῶν, οἱ ὄντως χριστιανοί τῆς θυσίας καὶ ὄχι τοῦ βολέματος, ἔτρεχαν νὰ περιθάλψουν καὶ νὰ διακονήσουν τοὺς ἀσθενεῖς, ἀκόμη καὶ τοὺς εἰδωλολάτρες ἀσθενεῖς, ποὺ τοὺς εἶχαν ἐγκαταλείψει οἱ δικοί τους καὶ μολύνονταν οἱ ἴδιοι καὶ πέθαιναν μαζί τους.
Ἀδελφοί μου, ἄς σοβαρευτοῦμε. Ἄς κλείσουμε τ᾿ αὐτιά μας στοὺς κάθε λογῆς ἀνεύθυνους κι ἐπιπόλαιους.
Προτροπή τῆς πολιτείας καὶ τῆς ἐπιστημονικῆς ἰατρικῆς κοινότητας τοῦτες τὶς μέρες εἶναι νὰ παραμείνουμε στὰ σπίτια μας. Δὲν ὑπάρχει τίποτ᾿ ἄλλο σήμερα ποὺ μποροῦμε νὰ κάνουμε, παρά μόνον ἡ πρόληψη. Τὸ γνωρίζω. Εἶναι ἐξαιρετικά δύσκολο. Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ποὺ ἔχει μάθει στὴν ἐξωστρέφεια, θὰ δυσκολευτεῖ νὰ κλειστεῖ μέσα. Εἶναι ὅμως καὶ μία εὐκαιρία νὰ δεῖ τὸν ἑαυτό του, τὸν/τὴν σύζυγό του, τὰ παιδιά, τοὺς γονεῖς κλπ. Πάντα ὁ ἄνθρωπος βρίσκει τρόπους κι ἐπείγουσες δουλειές γιὰ νὰ ἀποφύγει νὰ βρεθεῖ ἀντιμέτωπος μὲ τὸν ἑαυτό του καὶ μὲ τοὺς ἄλλους. Τὰ ΜΜΕ τοῦτες τὶς μέρες δίνουν “μαγικές” συμβουλές σ᾿ ὅσους δυσκολεύονται νὰ μείνουν σπίτι: «δεῖτε ταινίες, ἀκοῦστε μουσική, παῖξτε χαρτιά, γράψτε μηνύματα»… Δὲν ἀκούσαμε, οὔτε περιμέναμε βέβαια ν᾿ ἀκούσουμε κάτι οὐσιαστικότερο, νὰ κοιτάξουμε λίγο μέσα μας, νὰ ἀναθεωρήσουμε κάποια πράγματα, νὰ ἀνακαλύψουμε τὰ οὐσιώδη τῆς ζωῆς.
Κι ἐπειδή στὴν ἴδια παγίδα πέφτουμε καὶ μεῖς οἱ χριστιανοί, ἄς κλείσουμε κι ἐδῶ τ᾿ ἀφτιά μας σὲ τέτοιες ἀποπροσανατολιστικές συμβουλές. Ἡ κρίση καὶ κάθε κρίση μπορεῖ μέσα ἀπό τὴν τραγικότητά της νὰ βγάλει καὶ κάτι καλό. Ἄλλωστε, ἡ λέξη κρίση στὰ κινέζικα σημαίνει εὐκαιρία. Εἶναι σκληρό γιὰ ὅσους ἀπό μᾶς πηγαίνουμε στὴν Ἐκκλησία, εἰδικά αὐτή τὴν κατανυκτική περίοδο, μὲ τὶς θαυμάσιες ἀκολουθίες, τώρα πλέον νὰ μὴν ἔχουμε αὐτή τὴ δυνατότητα. Σίγουρα θὰ μᾶς λείψουν. Ἀλλά θὰ τὶς ξαναβροῦμε. Τώρα εἶναι καιρός ν᾿ ἀνακαλύψουμε τὸ “ταμιεῖον” μας. “Εἴσελθε εἰς τὸ ταμιεῖον σου καὶ πρόσευξαι τῷ πατρί σου ἐν τῷ κρυπτῷ”. Κανείς δὲν μᾶς ἐμποδίζει τὴν προσωπική μας προσευχή Ἡ ἀπόφαση τῆς κυβέρνησης, εἶναι ρεαλιστική καὶ δὲν στρέφεται κατά τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως κάποιοι “ζηλωτές” διατείνονται. Οἱ πολιτικοί ταγοί μας ἀλλά καὶ ἡ ἐπιστημονική ἰατρική κοινότητα σηκώνουν ἕνα τρομερό βάρος καὶ αὐτό εἶναι ἀνάγκη νὰ τὸ συνειδητοποιήσουμε. Ἄς γίνουμε Κυρηναῖοι στὸ σταυρό τους καὶ ὄχι κριτές καὶ ἐπικριτές. Γι᾿ αὐτό καὶ σᾶς καλῶ, κληρικούς καὶ λαϊκούς, νὰ τηρήσουμε μὲ ἀκρίβεια τὶς ἐπιταγές τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, τῆς πολιτείας καὶ τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης. Χωρίς ἐνοχές καὶ ἄκαιρους ζηλωτισμούς. Καὶ ὁπωσδήποτε νὰ μὴ λησμονήσουμε τοὺς λειτουργούς τῆς ὑγείας ποὺ τούτη τὴν ὥρα δίνουν ἕναν τιτάνιο ἀγῶνα, μέσα σὲ ἀντίξοες συνθῆκες νὰ κρατήσουν ὄρθιο τὸ σύστημα ὑγείας.
Ἄς γίνει γιὰ ὅλους μας αὐτή ἡ περίοδος, “μετανοίας καιρός καὶ δεήσεως ὥρα”.
Μὲ εὐχές
† Ὁ Ἀργολίδος Νεκτάριος
