Καθηγήτριας Αγγλικών
Ειδική Μαθ. Δυσκολιών- Δυσλεξίας
1) ΓΕΝΕΤΙΚΗ
Γονείς που έχουν και οι ίδιοι Μ.Δ. είναι πιθανότερο να αποκτήσουν απογόνους με Μ.Δ.
Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, εκείνες των παιδιών τους μπορεί ελαφρώς να διαφέρουν από αυτές των γονέων. Ενδεικτικά, ο ενήλικας με δυσκολία στη γραφή μπορεί να έχει παιδί με γλωσσικές διαταραχές. Αυτό δείχνει την κληρονομική τάση που μπορεί να μην κληρονομείται αυτούσια, μετατρέπεται όμως σε Μ.Δ. καθώς αυτό μεγαλώνει.
2) ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Διασπάσεις στο έμβρυο ενώ αναπτύσσεται ο εγκέφαλος μπορεί να αλλάξουν τη δομή του. Τα ναρκωτικά και το αλκοόλ προκαλούν αναπτυξιακή επιβράδυνση καθώς και εξάρτηση από αυτές τις ουσίες.
Μικρότερες διασπάσεις, που δεν έχουν να κάνουν με το πόσο φροντίζει η έγκυος τον εαυτό της, μπορεί να επιφέρουν μικρές αλλαγές στην εγκεφαλική δομή. Το μητρικό ανοσοποιητικό σύστημα για παράδειγμα, μπορεί να αντιδρά υπερβολικά στην παρουσία του εμβρύου και να του επιτίθεται σαν σε μόλυνση. Η έρευνα δείχνει ότι τέτοιες μικρές αλλαγές αργότερα εκδηλώνονται ως Μ.Δ.
3) ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Αφορά επιπλοκές κατά τη διάρκεια του τοκετού. Σε περιπτώσεις που ο ομφάλιος λώρος έχει στραγγαλίσει το έμβρυο ή υπήρξε έλλειψη οξυγόνου στον εγκέφαλο, συχνά οδηγεί σε Μ.Δ. ή αναπτυξιακές καθυστερήσεις στο μέλλον.
4) ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ / ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
Παρόλο που η διατροφή και οι αλλεργίες δεν προκαλούν απευθείας Μ.Δ., οι αρρώστιες που προκύπτουν από αυτές μπορεί να διακόψουν τα αρχικά στάδια μάθησης. Για παράδειγμα, αλλεργίες στο γάλα μπορούν να προκαλέσουν ωτικές μολύνσεις. Το αυτί γεμίζει εσωτερικά με υγρό, το οποίο χρειάζεται μέχρι και 6 μήνες να απορροφηθεί. Εάν το παιδί είναι στο κρίσιμο στάδιο ανάπτυξης της γλώσσας εκείνη την περίοδο, η διαστρεβλωμένη ακοή μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ακουστικής ικανότητας και ακόμα και σε προβλήματα λόγου.
5) ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΤΟΞΙΝΕΣ
Το κάδμιο και ο μόλυβδος που κυριαρχούν στο περιβάλλον μας συνδέονται με τα εγκεφαλικά κύματα. Ο μόλυβδος παραμένει σε σωλήνες νερού και το κάδμιο μεταφέρεται μέσω του εδάφους στα τρόφιμα. Η έκθεση των παιδιών σε αυτά τα στοιχεία, τη στιγμή που αναπτύσσεται ο εγκέφαλός τους μπορεί να τα επηρεάσει για μια ζωή.
Οι εργαστηριακές έρευνες δείχνουν ότι ακόμα κι αν αφαιρεθούν αυτά τα τοξικά στοιχεία, οι επιδράσεις τους στον εγκέφαλο παραμένουν.
6) ΥΙΟΘΕΣΙΑ
Τα υιοθετημένα παιδιά ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου στο να εμφανίσουν Μ.Δ. Το ιστορικό των γονιών πριν την υιοθεσία περιλαμβάνει φτωχή προγεννητική φροντίδα, επιπλοκές τοκετού, κακή διατροφή, χρόνο στην εντατική κλπ. Όλα αυτά αποτελούν εν δυνάμει παράγοντες εμφάνισης Μ.Δ.
Μετά την υιοθεσία οι παράγοντες περιλαμβάνουν την εκμάθηση δεύτερης γλώσσας (αν γίνει στο εξωτερικό), την ανησυχία σχετικά με το ότι θα δοθούν κάπου αλλού και άλλα προβλήματα προσαρμογής και σκιαγραφούνται ακόμα και σε ένα νέο, ζεστό, σπιτικό περιβάλλον.
7) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Οι αθώες οικογενειακές συνθήκες επηρεάζουν τη μάθηση. Αν οι γονείς δεν έχουν διαγνωστεί με Μ.Δ., μπορεί να μιλούν λίγο με τα παιδιά τους ή σε διαστρεβλωμένη γλώσσα. Τότε αυτά θα επιδείξουν τα ίδια χαρακτηριστικά.
Τραυματικά γεγονότα της παιδικής ηλικίας, όπως η απώλεια ενός γονέα ή ενός σημαντικού ενήλικα, έντονο στρες , ένα περιστατικό φωτιάς κλπ, μπορεί να αναδομήσουν τον εγκέφαλο και αργότερα να συντελέσουν στις Μ.Δ.
8) ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ
Τα εγκεφαλικά τραύματα, όπως και τα ψυχολογικά, αναδομούν επίσης τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου. Για να γιατρευτεί μια πληγή σχηματίζονται νέοι νευροδιαβιβαστές αλλά όχι τόσο αποτελεσματικοί όπως οι αρχικοί. Στην πορεία εμφανίζονται Μ.Δ. ή περιορισμένη γνωσιακή λειτουργικότητα.
Τα καλά νέα είναι ότι με την αξιολόγηση και τα εξατομικευμένα θεραπευτικά προγράμματα, το παιδί θα αναπτύξει συγκεκριμένες ικανότητες που θα επηρεάσουν την ικανότητα του για επιτυχία. Η απόδοση του μπορεί να βελτιωθεί κι έτσι να βιώσει την επιτυχία στο σχολείο και στη ζωή.
1) ΓΕΝΕΤΙΚΗ
Γονείς που έχουν και οι ίδιοι Μ.Δ. είναι πιθανότερο να αποκτήσουν απογόνους με Μ.Δ.
Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, εκείνες των παιδιών τους μπορεί ελαφρώς να διαφέρουν από αυτές των γονέων. Ενδεικτικά, ο ενήλικας με δυσκολία στη γραφή μπορεί να έχει παιδί με γλωσσικές διαταραχές. Αυτό δείχνει την κληρονομική τάση που μπορεί να μην κληρονομείται αυτούσια, μετατρέπεται όμως σε Μ.Δ. καθώς αυτό μεγαλώνει.
2) ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Διασπάσεις στο έμβρυο ενώ αναπτύσσεται ο εγκέφαλος μπορεί να αλλάξουν τη δομή του. Τα ναρκωτικά και το αλκοόλ προκαλούν αναπτυξιακή επιβράδυνση καθώς και εξάρτηση από αυτές τις ουσίες.
Μικρότερες διασπάσεις, που δεν έχουν να κάνουν με το πόσο φροντίζει η έγκυος τον εαυτό της, μπορεί να επιφέρουν μικρές αλλαγές στην εγκεφαλική δομή. Το μητρικό ανοσοποιητικό σύστημα για παράδειγμα, μπορεί να αντιδρά υπερβολικά στην παρουσία του εμβρύου και να του επιτίθεται σαν σε μόλυνση. Η έρευνα δείχνει ότι τέτοιες μικρές αλλαγές αργότερα εκδηλώνονται ως Μ.Δ.
3) ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Αφορά επιπλοκές κατά τη διάρκεια του τοκετού. Σε περιπτώσεις που ο ομφάλιος λώρος έχει στραγγαλίσει το έμβρυο ή υπήρξε έλλειψη οξυγόνου στον εγκέφαλο, συχνά οδηγεί σε Μ.Δ. ή αναπτυξιακές καθυστερήσεις στο μέλλον.
4) ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ / ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
Παρόλο που η διατροφή και οι αλλεργίες δεν προκαλούν απευθείας Μ.Δ., οι αρρώστιες που προκύπτουν από αυτές μπορεί να διακόψουν τα αρχικά στάδια μάθησης. Για παράδειγμα, αλλεργίες στο γάλα μπορούν να προκαλέσουν ωτικές μολύνσεις. Το αυτί γεμίζει εσωτερικά με υγρό, το οποίο χρειάζεται μέχρι και 6 μήνες να απορροφηθεί. Εάν το παιδί είναι στο κρίσιμο στάδιο ανάπτυξης της γλώσσας εκείνη την περίοδο, η διαστρεβλωμένη ακοή μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ακουστικής ικανότητας και ακόμα και σε προβλήματα λόγου.
5) ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΤΟΞΙΝΕΣ
Το κάδμιο και ο μόλυβδος που κυριαρχούν στο περιβάλλον μας συνδέονται με τα εγκεφαλικά κύματα. Ο μόλυβδος παραμένει σε σωλήνες νερού και το κάδμιο μεταφέρεται μέσω του εδάφους στα τρόφιμα. Η έκθεση των παιδιών σε αυτά τα στοιχεία, τη στιγμή που αναπτύσσεται ο εγκέφαλός τους μπορεί να τα επηρεάσει για μια ζωή.
Οι εργαστηριακές έρευνες δείχνουν ότι ακόμα κι αν αφαιρεθούν αυτά τα τοξικά στοιχεία, οι επιδράσεις τους στον εγκέφαλο παραμένουν.
6) ΥΙΟΘΕΣΙΑ
Τα υιοθετημένα παιδιά ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου στο να εμφανίσουν Μ.Δ. Το ιστορικό των γονιών πριν την υιοθεσία περιλαμβάνει φτωχή προγεννητική φροντίδα, επιπλοκές τοκετού, κακή διατροφή, χρόνο στην εντατική κλπ. Όλα αυτά αποτελούν εν δυνάμει παράγοντες εμφάνισης Μ.Δ.
Μετά την υιοθεσία οι παράγοντες περιλαμβάνουν την εκμάθηση δεύτερης γλώσσας (αν γίνει στο εξωτερικό), την ανησυχία σχετικά με το ότι θα δοθούν κάπου αλλού και άλλα προβλήματα προσαρμογής και σκιαγραφούνται ακόμα και σε ένα νέο, ζεστό, σπιτικό περιβάλλον.
7) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Οι αθώες οικογενειακές συνθήκες επηρεάζουν τη μάθηση. Αν οι γονείς δεν έχουν διαγνωστεί με Μ.Δ., μπορεί να μιλούν λίγο με τα παιδιά τους ή σε διαστρεβλωμένη γλώσσα. Τότε αυτά θα επιδείξουν τα ίδια χαρακτηριστικά.
Τραυματικά γεγονότα της παιδικής ηλικίας, όπως η απώλεια ενός γονέα ή ενός σημαντικού ενήλικα, έντονο στρες , ένα περιστατικό φωτιάς κλπ, μπορεί να αναδομήσουν τον εγκέφαλο και αργότερα να συντελέσουν στις Μ.Δ.
8) ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ
Τα εγκεφαλικά τραύματα, όπως και τα ψυχολογικά, αναδομούν επίσης τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου. Για να γιατρευτεί μια πληγή σχηματίζονται νέοι νευροδιαβιβαστές αλλά όχι τόσο αποτελεσματικοί όπως οι αρχικοί. Στην πορεία εμφανίζονται Μ.Δ. ή περιορισμένη γνωσιακή λειτουργικότητα.
Τα καλά νέα είναι ότι με την αξιολόγηση και τα εξατομικευμένα θεραπευτικά προγράμματα, το παιδί θα αναπτύξει συγκεκριμένες ικανότητες που θα επηρεάσουν την ικανότητα του για επιτυχία. Η απόδοση του μπορεί να βελτιωθεί κι έτσι να βιώσει την επιτυχία στο σχολείο και στη ζωή.
