Η Α' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου ή Πρώτη Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου (20 Δεκεμβρίου 1821 - 15 Ιανουαρίου 1822) ήταν η πρώτη συνέλευση νομοθετικού σώματος του νέου Ελληνικού κράτους. Συνήθως αναφέρεται και ως Α' Συνέλευση Επιδαύρου ή ως Α' Εθνοσυνέλευση και έλαβε χώρα στη σημερινή περιοχή της Νέας Επιδαύρου Αργολίδας.
Η διοργάνωση
Πίνακας που απεικονίζει τη στιγμή της ορκωμοσίας των πληρεξουσίων μπροστά στο «Προσωρινόν πολίτευμα της Ελλάδος» (1η Ιανουαρίου 1822). Τοιχογραφίες του Μεγάρου της Βουλής, αίθουσα των Υπασπιστών, βόρειος τοίχος. Έργο του Ludwig Michael von Schwanthaler.
Μετά την ανάληψη της στρατιωτικής αρχηγίας από τον Δ. Υψηλάντη και την κάθοδο στην Ελλάδα των φαναριωτών Αλ. Μαυροκορδάτου και Θ. Νέγρη, άρχισαν οι ετοιμασίες για μια εθνοσυνέλευση που θα αντικαθιστούσε προηγούμενους οργανισμούς όπως αυτόν της συνέλευσης των Καλτεζών.
Για την προετοιμασία έγιναν δύο τοπικές συνελεύσεις στην Στερεά Ελλάδα. Με εγκυκλίους κλήθηκαν αντιπρόσωποι στο Μεσολόγγι και την Άμφισσα την 14η Σεπτεμβρίου, εορτή Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Η πρώτη, τοπική συνέλευση της Δυτικής Ελλάδος, τελείωσε την 9 Νοεμβρίου 1821, και η δεύτερη περί τα τέλη του ίδιου μήνα. Από εκεί προέκυψαν οργανισμοί διοίκησης και πληρεξούσιοι για την Εθνική Συνέλευση ή Εθνική Βουλή όπως λεγόταν.
Στην Πελοπόννησο αποφασίστηκε η ανασύσταση της Πελοποννησιακής Γερουσίας με συνεννοήσεις που έγιναν στη Βέρβενα και τη Ζαράκοβα. Εξέλεξαν πρόεδρο τον Υψηλάντη και κατήρτισαν οργανισμό ανάλογο με αυτό της Στερεάς.
Αρχικά ως έδρα της Εθνοσυνέλευσης είχε οριστεί από τον Υψηλάντη το Άργος, που προτιμήθηκε από την Τρίπολη όπου είχαν ξεσπάσει επιδημίες. Μετά από αναβολές και καθυστερήσεις οι πληρεξούσιοι ή «παραστάτες» ορκίστηκαν στην παλαιά εκκλησία του Αη Γιάννη του Άργους την 2 Δεκεμβρίου.
Πανηγυρικό λόγο εκφώνησε ο διδάσκαλος του Γένους Νεόφυτος Βάμβας. Σταδιακά έφτασαν και οι καθυστερούντες εκπρόσωποι από τη Στερεά και ορισμένοι από την Πελοπόννησο και η Εθνοσυνέλευση άρχισε τις επίσημες εργασίες στις 20 Δεκεμβρίου 1821, στο χωριό Πιάδα. Η περιοχή μετονομάστηκε σε Νέα Επίδαυρος. Οι εργασίες της εθνοσυνέλευσης έληξαν στις 16 Ιανουαρίου 1822.
Ο χώρος διεξαγωγής της Α' Εθνοσυνελεύσεως
Η διεξαγωγή της Ά Εθνοσυνελεύσεως πραγματοποιήθηκε στην Πιάδα, τη σημερινή περιοχή της Νέας Επιδαύρου Αργολίδας. Στην πλατεία του χωριού έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο, ενώ στον περιβάλλοντα υπαίθριο χώρο έχει τοποθετηθεί αναθηματική στήλη με τον Φοίνικα στην κορυφή, συμβολίζοντας την αναγέννηση του έθνους, την ελευθερία και τη δημοκρατία που ολοκληρώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα. Η περιοχή μετονομάστηκε κατόπιν εισήγησης του Ιωάννη Κωλέττη προς την Κυβέρνηση το 1823 για ανακήρυξη της Πιάδας σε δήμο, κατοχυρώνοντας προνόμια και δικαιώματα πόλης για την περιοχή . Η σημασία της Πιάδας ως πρώτου τόπου άσκησης εθνικών συντακτικών λειτουργιών επισημαίνεται ήδη από τον Μάιο 1822, όταν το Υπουργείο Εσωτερικών ανακοινώνει με έγγραφό του ότι
«Εἰς τὸ ἑξῆς πᾶσα ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπικράτεια θέλει γνωρίζει τὸ μὲν χωρίον τῆς Πεδιάδος ὑπὸ τὸν τίτλον πόλις καὶ ὑπὸ τὸ ὄνομα Νέα Ἐπίδαυρος, τοὺς δὲ κατοίκους αὐτοῦ ὑπὸ τὸ ὄνομα πολῖται Ἐπιδαύριοι»
Εργασίες της Εθνοσυνέλευσης
Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης ήταν ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος
Στην Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου γράφτηκε η «Διακήρυξις της Εθνικής Συνελεύσεως» (με την καθοριστική συμβολή του Αναστάσιου Πολυζωίδη), ορίστηκε ο τρόπος της προσωρινής λειτουργίας του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους και ψηφίστηκε την 1 Ιανουαρίου 1822 το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας, η «Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος», ή «Προσωρινό Πολίτευμα» κείμενο του Ιταλού Βιντσέντζο Γκαλλίνα (Vincenzo Gallina) μαζί με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και τον Θεόδωρο Νέγρη. Την επιτροπή που είχε οριστεί από τη Συνέλευση για τη συγγραφή του συντάγματος αποτελούσαν οι: Θεόδωρος Νέγρης, Γεώργιος Αινιάν, Δρόσος Μανσόλας, Ιωάννης Ορλάνδος, Πέτρος Σκυλίτζης, Α. Μοναρχίδης, Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, Ι. Κωλέτης, Φώτιος Καραπάνου, Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ', Πανούτζος Νοταράς και Α. Κανακάρης.
Σε αυτό το Σύνταγμα, ορίστηκε και το εθνικό σύμβολο, η ελληνική σημαία. Το Σύνταγμα που ψηφίστηκε προέβλεπε προστασία των ατομικών ελευθεριών, την αντιπροσωπευτική αρχή καθώς και της διάκριση των εξουσιών. Ορίστηκε ότι η «Διοίκησις» θα γινόταν από το «Βουλευτικόν» και το «Εκτελεστικόν», ενώ το «Δικαστικόν» θα ήταν ανεξάρτητο όργανο. Η απονομή δικαιοσύνης προβλεπόταν από τα «Κριτήρια» (τα δικαστήρια). Στη Β' Εθνοσυνέλευση Άστρους, το 1823 το Σύνταγμα αυτό βελτιώθηκε.
Ένα από τα σημαντικά σημεία της Πρώτης Εθνοσυνέλευσης είναι η έλλειψη αναφοράς στη Φιλική Εταιρεία.
Σύσταση
Στην εθνοσυνέλευση συμμετείχαν εκπρόσωποι από την Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα (Ανατολική χέρσος Ελλάδα και Δυτική χέρσος Ελλάδα όπως ήταν χωρισμένη) καθώς και από τα νησιά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά. Επίσης συμμετείχε, ψήφισε και υπέγραψε και αντιπρόσωπος των Αλβανών, αν και η Ελληνο-αλβανική συμμαχία είχε ήδη διαλυθεί.
Οι εκλογές για τους πληρεξούσιους, παραστάτες όπως λέγονταν, δεν ήταν τακτικές όπως δεν υπήρχε κανένας περιορισμός πόσους θα έστελνε κάθε επαρχία. Οι περισσότεροι πληρεξούσιοι ήταν από τη Στερεά Ελλάδα αφού εκτός τους εκπροσώπους των επαρχιών πήραν μέρος και αυτοί πού έστειλε ο Άρειος πάγος , συνήγοροι όπως αποκαλούνταν. Οι πληρεξούσιοι χωρίστηκαν σε τέσσερις κλάσεις και ψήφιζαν σύμφωνα με τον διαχωρισμό αυτό, κάθε κλάση έκλεξε από τρία μέλη συστήνοντας 12 μελής επιτροπή για την σύνταξη οργανικού νόμου.
Στο Εκτελεστικό εκλέχθηκαν οι Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, πρόεδρος εκτελεστικού, Αθανάσιος Κανακάρης, αντιπρόεδρος, Αναγνώστης Παπαγιαννόπουλος (Δεληγιάννης), Ιωάννης Ορλάνδος και Ιωάννης Λογοθέτης.
Παραστάτες της Α΄ Εθνοσυνέλευσης
στον κατάλογο αναγράφονται όσοι παραστάτες (πληρεξούσιοι, αντιπρόσωποι) είχαν δικαίωμα ψήφου και υπογραφής στα τελικά κείμενα της Α΄ Εθνοσυνέλευσης. Πηγή της ενότητας: «Ίδρυμα της Βουλής της Ελλήνων»
Παραστάτες της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδας
* Θεόδωρος Νέγρης ( παραστάτης Ζητουνίου και Μπουδουνίτσας)
* Νεόφυτος,επίσκοπος Ταλαντίου (παραστάτης επαρχίας Ταλαντίου)
* Λάμπρος Αλεξάνδρου (παραστάτης επαρχίας Ταλαντίου)
* Γεώργιος Αινιάν (παραστάτης Πατρατζικίου)
* Γιαννούτσος Κόντες (παραστάτης επαρχίας Σαλώνων)
* Γεωργάκης Παπαηλιόπουλος (παραστάτης επαρχίας Σαλώνων)
* Αναστάσης Λιδωρίκης (παραστάτης Λιδωρικίου)
* Χαράλαμπος Παπαπολίτης (παραστάτης Μαλανδρίνου)
* Ιωάννης Λογοθέτης (παραστάτης επαρχίας Λειβαδιάς)
* Λάμπρος Νάκος (παραστάτης επαρχίας Λειβαδιάς)
* Αδάμ Δούκας (παραστάτης Θήβας)
* Σωτήρης Δούρος (παραστάτης Θήβας)
* Κωνσταντίνος Σαπουντζής (παραστάτης Θήβας)
* Αλέξανδρος Αξιώτης (παραστάτης επαρχίας Ευρίπου)
* Γεώργιος Αποστολίδης (παραστάτης επαρχίας Ευρίπου)
* Σπυρίδων Πατούσας (παραστάτης επαρχίας Αθηνών)
* Διονύσιος Πετράκης (παραστάτης επαρχίας Αθηνών)
* Γεώργιος Ψύλλας (παραστάτης επαρχίας Αθηνών)
* Άνθιμος Γαζής (παραστάτης Θεσσαλίας και Αγράφων)
* Γρηγόριος Κωνσταντάς (παραστάτης Θεσσαλίας και Αγράφων)
* Δρόσος Μανσόλας (παραστάτης Θεσσαλίας και Αγράφων)
* Ζαχαρίας Παναγιωτίδης (παραστάτης Θεσσαλίας και Αγράφων)
* Χατζηκυριαζής Αναγνώστου (παραστάτης Θεσσαλίας και Αγράφων)
* Κυριάκος Τασσίκας (παραστάτης Θεσσαλίας και Αγράφων)
* Δοσίθεος, επίσκοπος Λιτζάς και Αγράφων (παραστάτης Καρπενησίου)
* Ιωάννης Βυζούλας (παραστάτης Μακεδονίας)
* Ιωάννης Σκανδαλίδης (παραστάτης Μακεδονίας)
συμμετοχή χωρίς δικαίωμα ψήφου: Ανάργυρος Πετράκης
Παραστάτες των ναυτικών Νήσων
Φραντζέσκος Βούλγαρης (παραστάτης νήσου Ύδρας)
Αναγνώστης Οικονόμου (παραστάτης νήσου Ύδρας)
Ιωάννης Ορλάνδος (παραστάτης νήσου Ύδρας)
Μανόλης Τομπάζης (παραστάτης νήσου Ύδρας)
Βασίλειος Μπουντούρης (παραστάτης νήσου Ύδρας)
Χατζηγιάννης Μέξης (παραστάτης νήσου Σπετσών)
Γκίκας Μπότασης (παραστάτης νήσου Σπετσών)
Γιώργης Μπούκουρης (παραστάτης νήσου Σπετσών)
Ανδρέας Χατζηαναργύρου (παραστάτης νήσου Σπετσών)
Πέτρος Ομηρίδης Σκυλίτσης (παραστάτης νήσου Σπετσών)
Χριστόδουλος Κούτσης (παραστάτης νήσου Σπετσών)
Νικόλαος Λαζαρή (παραστάτης νήσου Σπετσών)
Αναγνώστης Μοναρχίδης (παραστάτης νήσου Ψαρρών)
Εμμανουήλ Χατζηαντωνίου (παραστάτης νήσου Κάσου)
Παραστάτες Δυτικής Χέρσου Ελλάδος
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (πρόεδρος της Γερουσίας Δυτικής Ελλάδος)
Σπυρίδων Κουρκουμέλης (παραστάτης Αιτωλικού)
Αλέξιος Τζιμπουράκης (παραστάτης Ζυγού Αιτωλίας)
Φώτιος Καραπάνου (παραστάτης επαρχίας Ξηρομέρου)
Γιαννάκης Πλακωτής (παραστάτης Απόκουρου)
Ιωάννης Κωλέττης (παραστάτης Ηπείρου)
Φώτος Μπόμπορης (παραστάτης περιοχής Σουλιωτών)
Ζώης Πάνου (παραστάτης περιοχής Σουλιωτών)
συμμετοχή χωρίς δικαίωμα ψήφου :Βιντσέντζο Γκαλλίνα, Αναστάσιος Πολυζωίδης
Παραστάτες Πελοποννήσου
Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος (παραστάτης Πατρών)
Αθανάσιος Κανακάρης (παραστάτης Πατρών)
Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄ (παραστάτης Πατρών)
Σωτήριος Χαραλάμπης (παραστάτης Καλαβρύτων)
Ανδρέας Ζαΐμης (παραστάτης Καλαβρύτων)
Πανούτσος Νοταράς (παραστάτης Κορίνθου)
Αναγνώστης Δεληγιάννης (παραστάτης Καρύταινας)
Πολυχρόνης Τζανέτου (παραστάτης Φαναρίου)
Γιαννούλης Καραμάνος (παραστάτης Πραστού)
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης (παραστάτης Μάνης)
συμμετοχή χωρίς δικαίωμα ψήφου : Αμβρόσιος Φραντζής, Γρηγόριος Δικαίος, Ασημάκης Φωτήλας , Θεοχάρης Ρέντης, Ανδρέας Λόντος,Θεόκλητος Φαρμακίδης
