Του Τόλη Κοϊνη
Μια φορά κι έναν καιρό υπήρχε ένα κάστρο. Ξεκίναγε από το Δικαστικό Μέγαρο του Ναυπλίου και έφτανε –περίπου- μέχρι τη διασταύρωση των οδών Σιδηράς Μεραρχίας και Πολυζωίδου. Το κάστρο αυτό όπως και πολλά άλλα τα γκρεμίσαμε «για να πάρει η πόλη αέρα». Τα τελευταία μπάζα του υπήρχαν εκεί όταν ήρθε ο Ελευθέριος Βενιζέλος το 1930 στις εορτές της εκατονταετηρίδας. Τώρα στη θέση του είναι οι «κούνιες» πίσω από το άγαλμα του Καποδίστρια.
Ήταν ο «προμαχών του Ντολφίνου», εξελληνισμένη έκδοση του ονόματος του Βενετσιάνου προβλεπτή Ντανιέλ Ντολφίν, που το «έκτισε» τα τελευταία χρόνια της Δεύτερης Ενετοκρατίας στην πόλη μας (τα εισαγωγικά, γιατί προφανώς αυτός έδωσε τις διαταγές, άλλοι το σχεδίασαν, άλλοι το πλήρωσαν, άλλοι το έκτισαν). «Ανάγκαζε» την τάφρο που ερχόταν από την Πύλη της Ξηράς να κάνει μια γωνία. (Ίσως να διευκόλυνε με αυτόν τον τρόπο τις προσχώσεις).
Το κάστρο αυτό δεν κινδύνευε από επιθέσεις γιατί η περιοχή μπροστά του ήταν (τότε) βαλτώδης και δεν προσφερόταν για μαζικές επιθέσεις πεζικού (για το ιππικό ήταν αδύνατη η προσέγγισή του). Χρησίμευε στην άμυνα της πόλης με τα κανόνια του, για την απόκρουση δυνάμεων που θα επιχειρούσαν προσβολή στην Πύλη της Ξηράς.
Τα κανόνια του φαίνεται πως λίγες φορές στην Ιστορία έπαιξαν ρόλο.
Μια στην διάρκεια της πολιορκίας του 1715, που υποστήριξαν την «έξοδο των Ρωμιόπουλων», ενός εθελοντικού σώματος από Έλληνες που πολέμησε στο πλευρό των Βενετών.
Δεύτερη στις 4 Δεκεμβρίου 1821 που βομβάρδισαν τους επιτιθέμενους Έλληνες και υποστήριξαν την έξοδο των Οθωμανών.
Τρίτη, την 1ηΜαρτίου 1862, στη διάρκεια της αντιΟθωνικής εξέγερσης, όταν προσπάθησαν με βολές να υπερασπίσουν την υποχώρηση των επαναστατών από τον ΆγιοΛιά και τον Μύλο Ταμπακόπουλου (νυν Μακεδονίτικο στην οδό Άργους), μπροστά στην μαζική επίθεση των βασιλικών στρατευμάτων.
Από τότε έπεσε σε αφάνεια… Το πήρε και αυτό ο οίστρος καταστροφής των κάστρων που είχε καταλάβει τους Ναυπλιείς μέχρι και την δεκαετία του 1950.
Για το πόσα ήταν αυτά τα κανόνια έχουμε ένα καταπληκτικό ντοκουμέντο: την έκθεση ενός επαγγελματία κατάσκοπου του 1792. Ο Ολλανδός ναύαρχος Βαν Κιουσμπέργκεν, έκανε καταγραφή των και χαρτογράφηση των τειχών του Ναυπλίου… Υπηρέτησε και τους Ρώσους της Μεγάλης Αικατερίνης και τους Γάλλους του Ναπολέοντα και κάποιους άλλους ενδιάμεσα (μεγάλη καριέρα), αλλά για το Ανάπλι πρέπει να ενδιαφέρονταν οι Ρώσοι.
Μας λέει λοιπόν ο Ολλανδός Ναύαρχος ότι υπήρχαν εκεί 7 μεγάλα κανόνια, ένα εκ των οποίων το χαρακτήρισε «μεγάλης ολκής» και 10 μικρά πυροβόλα και 1 όλμος. Αλλά τον εντυπωσίασε ότι η προμήθεια πυρίτιδας για τόσα πολλά όπλα ήταν μικρή και μπαγιάτικη.
Η μορφή της πόλης είναι μια συνεχή συνάρτηση της οικονομικής δραστηριότητας και (ειδικά για το Ανάπλι) της πολεμικής τεχνολογίας… οι παράμετροι που την επηρεάζουν είναι πολλοί. Τα άχρηστα από στρατιωτική άποψη πυροβόλα, θα ήταν ίσως μια τονωτική ένεση στην τουριστική μας οικονομία.
