«Βαρβάρα»: Το γλυκό από την αρχαιότητα γεμάτο θρεπτικά σιτηρά και όσπρια (συνταγή)

Της Αγίας Βαρβάρας η παράδοση θέλει σε πολλά μέρη της χώρας να ετοιμάζουν μια γλυκιά συνταγή, βασισμένη στην ελληνική γη.

Ανήμερα της Αγίας Βαρβάρας στο Κιλκίς, την Αλεξανδρούπολη, το Σουφλί, τις Σέρρες, αλλά και στη Σάμο, τη Μυτιλήνη και τη Λευκάδα, οι πιστοί ετοιμάζουν μια σούπα που σίγουρα δεν έχετε ξαναδεί. Η Βαρβάρα ή αλλιώς ασουρές, γεμάτη θρεπτικά σιτηρά και όσπρια, είναι ένα γλυκό που θυμίζει αρκετά τα κόλλυβα, ενώ σερβίρεται με κατακόκκινους σπόρους ροδιών.

Στον Έβρο, συγκεκριμένα, φαίνεται πως τη φτιάχνουν την παραμονή της Αγίας Βαρβάρας και αντί για αλεύρι βάζουν ταχίνι, ξηρούς καρπούς, σύκα και σταφίδες. Γενικότερα πάντως στο Έβρο, σύμφωνα με πολλούς, φτιάχνεται με σουσάμι καβουρντισμένο, σύκα ψιλοκομμένα και σταφίδες, ενώ προσθέτουν και κάστανα, βερίκοκα ξερά, κανέλα, και για το σερβίρισμα τριμμένο καρύδι με κανέλα και μία κούπα ζάχαρη μέσα στον βρασμό του σιταριού.

Ο θρύλος λέει πως το πιάτο αυτό σερβίρεται από την αρχαιότητα κατά τα περίφημα Εκαταία δείπνα, τελετές υπέρ της Θεάς Εκάτης, κατά τις οποίες οι πλουσιότεροι προσέφεραν ένα παρόμοιο πιάτο στους φτωχούς.

Πώς πέρασε η γλυκιά σούπα στη χριστιανική παράδοση

Στη χριστιανική παράδοση, ο θρύλος θέλει την Αγία Βαρβάρα, κόρη του Διόσκουρου, να προειδοποιεί τους Χριστιανούς πως ο πατέρας της σκοπεύει να εξοντώσει τον χριστιανικό πληθυσμό, δηλητηριάζοντας το ψωμί.

Εκείνη, τους προειδοποίησε και τους κάλεσε να φτιάξουν κάτι πρόχειρο με ό,τι είχαν στο σπίτι, αντί να αγοράσουν ψωμί. Κάπως έτσι προέκυψε η περίφημη γλυκιά βαρβάρα, το πιάτο από όσπρια και σιτηρά που είχαν οι οικογένειες στο σπίτι τους.

Σύμφωνα με τον βίο της Αγίας, η Βαρβάρα ήταν ένα όμορφο κορίτσι από τη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας, επί Ρωμαίου Αυτοκράτορα Μαξιμιανού.

Ο Διόσκορος ή Διόσορος, ο φανατικός εθνικός (ειδωλολάτρης) πατέρας της, την είχε κλεισμένη σε έναν πύργο προκειμένου να τη διαφυλάξει από μνηστήρες. Ωστόσο, μυστικά προσηλυτίστηκε στον Χριστιανισμό.

Το λουτρό της Αγίας Βαρβάρας

Ο πατέρας της διέταξε να χτιστεί για αυτήν ένα λουτρό, ούτως ώστε να μη χρειάζεται να χρησιμοποιεί τα δημόσια λουτρά. Λέγεται λοιπόν πως η Βαρβάρα εγκατέστησε τρία παράθυρα στο λουτρό για να τιμήσει την Αγία Τριάδα, εκμυστηρευόμενη τον λόγο στον πατέρα της. Εκείνος, βλέποντας αυτή την αλλαγή, εξεμάνη και διέταξε να την παραδώσουν στον Ρωμαίο έπαρχο κατά τους διωγμούς των Χριστιανών.

Ο έπαρχος, θαυμάζοντας την ομορφιά της, προσπάθησε στην αρχή να τη μεταπείσει, βλέποντας όμως ότι εκείνη ήταν ανένδοτη την υπέβαλε σε μαρτύρια, περισσότερο για να τη σώσει από την οργή του πατέρα της που ήθελε να φονευθεί. Τελικά, ο έπαρχος διέταξε τον αποκεφαλισμό της, και όρισε την ποινή να εκτελέσει ο ίδιος ο πατέρας της, που ήταν και επιθυμία του.

Ο τόπος αλλά και ο χρόνος του μαρτυρίου της Αγίας Βαρβάρας δεν είναι γνωστός. Έτσι, κατ΄ άλλους φέρεται πως μαρτύρησε στη Νικομήδεια της Βιθυνίας το 210, κατ' άλλους στην Ηλιούπολη (σημερινή Baalbek) του Λιβάνου το 360 και κατ' άλλους (εκδοχή καθολικών) σε κάποια πόλη της Τοσκάνης.

Η συνταγή για τη Βαρβάρα ή ασουρέ

Ένα παρόμοιο γλυκό ετοιμάζουν σε πολλά χωριά της Ελλάδας στις 21 Νοεμβρίου, ημέρα της Παναγίας της Πολυσπορίτισσας. Εκεί, τα πολυσπόρια (που περιλαμβάνουν πολλά όσπρια και σιτηρά) έλκουν την καταγωγή τους από αφιερώματα των πιστών στη Θεά Δήμητρα κατά την αρχαιότητα.

Υλικά

250 γρ. σιτάρι αποφλοιωμένα

124 γρ. ζάχαρη

1 φλιτζάνι καρύδια

½ φλιτζάνι αμύγδαλα

½ φλιτζάνι καβουρδισμένο σουσάμι

Σπόρους από μισό ρόδι

3 κουταλιές αλεύρι για όλες τις χρήσεις

Κανέλα για το σερβίρσμα

Εκτέλεση

Πλένουμε καλά το σιτάρι κάτω από τρεχούμενο νερό. Σουρώνουμε και μουλιάζουμε σε καυτό νερό για τουλάχιστον 3 ώρες πριν από το μαγείρεμα

Σε κατσαρόλα βάζουμε 1 ½ λίτρα νερό και βράζουμε το σιτάρι για μισή ώρα σε μέτρια φωτιά. Στη συνέχεια προσθέτουμε τη ζάχαρη και τις σταφίδες και συνεχίζουμε το βράσιμο για 10 λεπτά

Σε αντικολλητικό τηγάνι καβουρδίζουμε το αλεύρι ώστε να πάρει χρώμα, για περίπου 1 λεπτό. Γυρίζουμε το αλεύρι σε μπολ με ½ ποτήρι κρύο νερό και ανακατεύουμε για να διαλυθεί. Ρίχνουμε το αλεύρι στην κατσαρόλα με το σιτάρι και ανακατεύουμε

Προσθέτουμε στη Βαρβάρα καρύδια, αμύγδαλα και το σουσάμι καβουρδισμένο και ανακατεύουμε. Σερβίρουμε με σπόρους ροδιού