Ο Δούκας του Εδιμβούργου, όπως ήταν επίσημα γνωστός, βρισκόταν στο πλάι της συζύγου του κατά τη διάρκεια της 69χρονης βασιλείας της, της πιο μακράς στη βρετανική Ιστορία.
«Με βαθιά θλίψη η Αυτής Μεγαλειότης η Βασίλισσα ανακοινώνει τον θάνατο του αγαπημένου της συζύγου, της Αυτού Βασιλικής Υψηλότητος πρίγκιπα Φίλιππου, Δούκα του Εδιμβούργου», ανέφερε η ανακοίνωση του Μπάκιγχαμ.
«Η Αυτού Βασιλική Υψηλότης απεβίωσε γαλήνια σήμερα το πρωί στον Πύργο του Ουίνδσορ. Περαιτέρω ανακοινώσεις θα γίνουν εν ευθέτω χρόνω. Η βασιλική οικογένεια πενθεί την απώλειά του μαζί με ανθρώπους από όλο τον κόσμο».
Ο Φίλιππος παντρεύτηκε την Ελισάβετ το 1947 διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στον εκσυγχρονισμό της μοναρχίας κατά τη μεταπολεμική περίοδο, ενώ στα ανάκτορα έγινε ένα σημαντικό πρόσωπο στο οποίο μπορούσε να στραφεί η βασίλισσα και να το εμπιστευθεί.
«Πολύ απλά ήταν η δύναμή μου και το στήριγμά μου όλα αυτά τα χρόνια», δήλωσε η Ελισάβετ σε μια σπάνια προσωπική αναφορά στο Φίλιππο σε ομιλία για την 50η επέτειο του γάμου τους το 1997.
Ο Φίλιππος πέρασε τέσσερις εβδομάδες στο νοσοκομείο νωρίτερα φέτος νοσηλευόμενος για μια λοίμωξη προκειμένου να μπορέσει να υποβληθεί σε εγχείρηση στην καρδιά, αλλά επέστρεψε στο Ουίνδσορ στις αρχές Μαρτίου.
Η γοητεία του και η απροθυμία του να ανέχεται αυτούς που θεωρούσε ανόητους ή κόλακες του χάρισαν μια θέση σεβασμού μεταξύ των Βρετανών. Ωστόσο για τους άλλους, η κάποιες φορές απότομη συμπεριφορά του τον έκανε να μοιάζει αγενής και απόμακρος.
Ο πρώην αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού παραδέχθηκε ότι δυσκολεύθηκε να εγκαταλείψει τη στρατιωτική καριέρα που αγαπούσε και να αναλάβει καθήκοντα ως σύζυγος της βασίλισσας, μια θέση για την οποία δεν υπήρχε ξεκάθαρος θεσμικός ρόλος.
ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Στην προσωπική του ζωή, θεωρείτο ο αδιαπραγμάτευτος ‘αρχηγός’ της οικογένειας, αλλά με βάση τα όσα όριζε το πρωτόκολλο πέρασε τη δημόσια ζωή του ουσιαστικά ένα βήμα πίσω από τη σύζυγό του.
«Δεν υπήρχε προηγούμενο. Εάν ρωτούσα κάποιον ‘τι περιμένετε από μένα να κάνω;’, όλοι κοιτούσαν ανέκφραστα-- δεν είχαν καμία ιδέα, κανείς δεν είχε ιδέα», δήλωσε ο Φίλιππος σε συνέντευξη για τα 90ά γενέθλιά του.
Αφού συμπλήρωσε πάνω από 22.000 μεμονωμένες εμφανίσεις, ο Φίλιππος αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή τον Αύγουστο του 2017 αν και στη συνέχεια εμφανιζόταν περιστασιακά σε επίσημες υποχρεώσεις.
Η τελευταία εμφάνισή του έγινε τον περασμένο Ιούλιο σε στρατιωτική τελετή στον πύργο του Ουίνδσορ, το βασιλικό παλάτι στα δυτικά του Λονδίνου όπου ο ίδιος και η βασίλισσα διέμεναν κατά τη διάρκεια των lockdowns που επιβλήθηκαν λόγω της Covid-19.
Η βασίλισσα, που είναι 94 ετών, ανήλθε στον θρόνο το 1952 και το ζεύγος, που ήταν τρίτα ξαδέλφια, παντρεύτηκε στο Αββαείο του Ουεστμίνστερ στις 20 Νοεμβρίου του 1947. Απέκτησαν τέσσερα παιδιά, τον πρίγκιπα Κάρολο, διάδοχο του θρόνου, την πριγκίπισσα Άννα και τους πρίγκιπες Άντριου και Έντουαρντ.
Το βασιλικό ζεύγος γιόρτασε την 72η επέτειό του την ίδια ημέρα που ο Άντριου αποσύρθηκε από τα δημόσια καθήκοντά του λόγω της διαμάχης για τη σχέση με τον Αμερικανό χρηματιστή Τζέφρι Επστάιν, μια από τις πολλές πρόσφατες κρίσεις που αντιμετώπισε η οικογένεια.
Ο θάνατος του συζύγου και πλέον έμπιστου προσώπου της βασίλισσας θα δημιουργήσει ερωτήματα για το πότε ίσως η ίδια να εξετάσει την απόσυρσή της από τον θρόνο, αν και σχολιαστές ειδικοί σε θέματα της βασιλικής οικογένειας υποστηρίζουν ότι υπάρχει μικρή ή και μηδενική πιθανότητα να συμβεί αυτό.
Τα τελευταία χρόνια, ενώ η βασίλισσα έχει περιορίσει τις επίσημες υποχρεώσεις της και έχει μεταφέρει πολλά βασιλικά καθήκοντα και προνόμια στον πρίγκιπα Κάρολο, τον γιο του, τον Ουίλιαμ, και άλλα υψηλόβαθμα μέλη της βασιλικής οικογένειας, συνεχίζει να εκτελεί τα πιο συμβολικά από τα πολιτειακά καθήκοντα ενός μονάρχη, όπως το να κηρύσσει την έναρξη των δραστηριοτήτων του Κοινοβουλίου.
Ορισμένοι ειδικοί σε θέματα της βασιλικής οικογένειας υποστηρίζουν ότι η απουσία του Φίλιππου από τα καθήκοντά του τα τελευταία χρόνια, παράλληλα με την εξασθένηση της υγείας του, διαδραμάτισε ρόλο σε κάποιες από τις δυσκολίες που αντιμετώπισε πρόσφατα η μοναρχία, όπως η κρίση με τον νεότερο γιο του Καρόλου, τον πρίγκιπα Χάρυ, και τη σύζυγό του Μέγκαν και την απόφασή τους να εγκαταλείψουν τα βασιλικά τους καθήκοντα.
«Το βασικό δίδαγμα που πήραμε είναι ότι η ανεκτικότητα είναι ουσιαστικό συστατικό ενός ευτυχισμένου γάμου», ανέφερε ο Φίλιππος σε ομιλία το 1997. «Ίσως να μην είναι τόσο σημαντική όταν τα πράγματα πάνε καλά, αλλά είναι απολύτως ζωτική όταν τα πράγματα δυσκολεύουν. Πιστέψτε με όταν το λέω ότι η βασίλισσα έχει το χαρακτηριστικό της ανεκτικότητας σε αφθονία».
Ηγέτες και προσωπικότητες από όλο τον κόσμο απευθύνουν συλλυπητήρια για τον θάνατο του πρίγκιπα Φίλιππου
Ο πρίγκιπας Φίλιππος, σύζυγος της βασίλισσας Ελισάβετ και ηγετική φυσιογνωμία της βρετανικής βασιλικής οικογένειας επί σχεδόν επτά δεκαετίες, πέθανε σε ηλικία 99 ετών, ανακοίνωσαν τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ.
Προσωπικότητες από ολόκληρο τον κόσμο εξέφρασαν τη λύπη τους για τον θάνατο του πρίγκιπα Φιλίππου.
Μπόρις Τζόνσον, πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου
«Θυμόμαστε τον δούκα ... πάνω απ΄όλα για την ισχυρή του υποστήριξη προς τη Μεγαλειότητά της τη Βασίλισσα, όχι μόνο ως βασιλικού συζύγου, στο πλευρό της, την κάθε μέρα της βασιλείας της, αλλά ως δύναμης και στηρίγματος για περισσότερο από 70 χρόνια. Και οι σκέψεις του έθνους μας σήμερα πρέπει να στραφούν προς τη μεγαλειότητά της, προς την οικογένειά της».
Τζάστιν Γουέλμπι, αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι
«Ενώνομαι με το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο και την Κοινοπολιτεία στο πένθος για την απώλεια της Βασιλικής Υψηλότητας του Πρίγκιπα Φιλίππου, Δούκα του Εδιμβούργου και ευχαριστώ τον Θεό για την εξέχουσα, πιστών υπηρεσιών, ζωή του».
«Όταν είχα την ευκαιρία να τον συναντήσω, πάντα με εντυπωσίαζε η προφανής χαρά της ζωής, το ερευνητικό του πνεύμα και η ικανότητά του να επικοινωνεί με ανθρώπους διαφορετικής προέλευσης και πορείας ζωής. Ήταν αυθεντία στο να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται άνετα και ξεχωριστοί».
Κιρ Στάρμερ, ηγέτης του Εργατικού Κόμματος
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχασε έναν ξεχωριστό δημόσιο λειτουργό στο πρόσωπο του πρίγκιπα Φίλιππου. Ο πρίγκιπας Φίλιππος αφιέρωσε τη ζωή του στη χώρα μας -- από τη διακεκριμένη καριέρα του στο Βασιλικό Ναυτικό κατά την διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι τις δεκαετίες προσφοράς ως Δούκας του Εδιμβούργου».
«Ωστόσο, θα μείνει περισσότερο από όλα στη μνήμη για την ξεχωριστή του αφοσίωση προς τη Βασίλισσα».
Νίκολα Στέρτζον, πρωθυπουργός της Σκωτίας
«Είμαι θλιμμένη από την είδηση του θανάτου του Δούκα του Εδιμβούργου. Απευθύνω τα προσωπικά, βαθιά μου, συλλυπητήρια και τα συλλυπητήρια της κυβέρνησης και του λαού της Σκωτίας στη Μεγαλειότητά της τη Βασίλισσα και την οικογένειά της».
Ναρέντρα Μόντι, πρωθυπουργός Ινδίας
«Είχε μια διαπρεπή καριέρα στον στρατό και ήταν στην πρώτη γραμμή πολλών πρωτοβουλιών κοινωφελούς εργασίας. Ας αναπαυθεί εν ειρήνη».
Μίχολ Μάρτιν, πρωθυπουργός Ιρλανδίας
«Θλίβομαι με την είδηση του θανάτου της Αυτού Βασιλικής Υψηλότητας Πρίγκιπα Φιλίππου, Δούκα του Εδιμβούργου. Οι σκέψεις και οι προσευχές μας είναι με τη βασίλισσα Ελισάβετ και τον λαό του Ηνωμένου Βασιλείου αυτή τη στιγμή».
Μέρι Λου ΜακΝτόναλντ, ηγέτης του SINN FEIN
«Ειλικρινή συλλυπητήρια στη βασίλισσα Ελισάβετ και την οικογένεια για τον θάνατο του συζύγου της πρίγκιπα Φιλίππου. Εκφράζουμε τη συμπαράστασή μας σε αυτούς που έχουν βρετανική ταυτότητα στο νησί μας, για τους οποίους ο θάνατός του θα είναι μεγάλη απώλεια».
Τζορτζ Ο. Μπους, πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ
«Καθ’ όλη τη μακρά και αξιοσημείωτη ζωή του, αφιερώθηκε σε αξιόλογους σκοπούς και στους άλλους. Εκπροσώπησε το Ηνωμένο Βασίλειο με αξιοπρέπεια και έφερε απεριόριστη δύναμη και υποστήριξη στη βασίλισσα... Η Λόρα και εγώ είμαστε τυχεροί που απολαύσαμε τη γοητεία και το πνεύμα της συντροφιάς του και γνωρίζουμε πόσο πολύ θα λείψει».
Τόνι Μπλερ, πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας
«Φυσικά θα αναγνωριστεί ως ένα αξιοσημείωτο και ακλόνητο στήριγμα προς τη βασίλισσα για τόσα πολλά χρόνια. Ωστόσο, θα πρέπει να κανείς να τον θυμάται και να τον τιμά κανείς ως έναν άνθρωπο με προοπτική, αποφασιστικότητα και κουράγιο».
Τζαστίν Τριντό, πρωθυπουργός Καναδά
«Ο πρίγκιπας Φίλιππος ήταν ένας άνθρωπος με υψηλούς στόχους και πεποιθήσεις, ο οποίος είχε ως κίνητρο την αίσθηση του καθήκοντος προς τους άλλους».
Τζασίντα Άρντερν, πρωθυπουργός Νέας Ζηλανδίας
«Τον πρίγκιπα Φίλιππο θα τον θυμόμαστε για την ενθάρρυνση που έδωσε σε τόσους πολλούς νεαρούς Νεοζηλανδούς μέσω του Βραβείου Χίλαρι του Δούκα του Εδιμβούργου. Στα πάνω από 50 χρόνια του Βραβείου στη Νέα Ζηλανδία, χιλιάδες νέοι άνθρωποι ολοκλήρωσαν μέσω του προγράμματος προκλήσεις που αλλάζουν τη ζωή».
Μαρκ Ρούτε, πρωθυπουργός Δανίας
«Οι σκέψεις μας και η συμπαράστασή μας είναι με τη βρετανική βασιλική οικογένεια και τον βρετανικό λαό αυτή τη στιγμή του πένθους».
Βασιλιάς Χάραλντ της Νορβηγίας
«Οι σκέψεις μας είναι με τη βασίλισσα Ελισάβετ και την υπόλοιπη οικογένειά της. Υποβάλλουμε επίσης τα συλλυπητήριά μας στον βρετανικό λαό».
Βασιλιάς Κάρολος ΙΣΤ’ Γουσταύος της Σουηδίας
«Ο πρίγκιπας Φίλιππος υπήρξε εξαιρετικός φίλος της οικογένειάς μας για πολλά χρόνια, μια σχέση την οποία εκτιμούσαμε βαθιά. Οι υπηρεσίες του στη χώρα του παραμένουν έμπνευση για όλους εμάς».
