Το 1471 οι Βενετοί κατακτητές αναθέτουν στον αρχιτέκτονα Antonio Gambello να χτίσει πάνω στο νησάκι που φύλαγε φυσικά το λιμάνι του Ναυπλίου ένα μικρό φρούριο που το ονομάζουν «του βράχου» ή «της θάλασσας». Γεννιέται έτσι ένα εξαιρετικό οχυρωματικό έργο που εξυπηρέτησε την άμυνα της πόλης μέχρι την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον οθωμανικό ζυγό, περνώντας από τον ένα κατακτητή στον άλλο και φθάνοντας ως τις μέρες μας με την ονομασία που απόκτησε στην τουρκοκρατία.
Το Μπούρτζι λαβωμένο από τις πολεμικές αντιπαραθέσεις αιώνων βρίσκει στα χέρια των ελεύθερων Ελλήνων μια νέα χρήση. Τη δεκαετία του 1930 αναστηλώνεται από τον γερμανό αρχιτέκτονα Wulf Schaeffer και μετατρέπεται σε ξενοδοχείο. Σε ένα περιβάλλον αποκλειστικότητας φιλοξενεί μερικούς από τους διασημότερους ανθρώπους του εικοστού αιώνα, μετατρέπεται σε σκηνικό για κινηματογραφικές ταινίες και καθιερώνεται ως το έμβλημα της πόλης του Ναυπλίου μαζί με το μεγάλο φρούριο, το φημισμένο Παλαμήδι.
Η δύση της χιλιετίας σηματοδοτεί και το τέλος αυτής της φάσης στη μακραίωνη ιστορία του μνημείου. Το Μπούρτζι κουρασμένο και βαριά μεταχειρισμένο παύει να χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους και καταλαμβάνεται από τα θαλασσοπούλια.
Το 2014 το Υπουργείο Πολιτισμού, θεσμικός φορέας προστασίας του μνημειακού αποθέματος της χώρας, μεριμνά για την ένταξη του έργου "Στερέωση, αποκατάσταση, ανάδειξη και επανάχρηση Φρουρίου Μπούρτζι στο Ναύπλιο" στις χρηματοδοτήσεις του ΕΣΠΑ 2007-2013. Την υλοποίηση των εργασιών αναλαμβάνουν δύο διευθύνσεις του: η Διεύθυνση Μελετών και Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων (υποέργο Η/Μ) και η 25η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων-Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας (υποέργο αυτεπιστασίας). Οι εργασίες πραγματοποιούνται από τις αρχές Ιουνίου 2014 έως το τέλος Δεκεμβρίου 2015, οπότε διακόπτονται λόγω λήξης της προγραμματικής περιόδου χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί.
Το έργο επανεντάσσεται στο πρόγραμμα χρηματοδότησης ΕΣΠΑ 2014-2020 στα μέσα του 2017 και η ολοκλήρωσή του αναμένεται στα τέλη του φετινού καλοκαιριού. Η συντεταγμένη πολιτεία επενδύει για το σκοπό αυτό το συνολικό ποσό των 2.781.202,26 €.
Οι επισκέπτες που θα το χαρούν από κοντά αλλά και όσοι το μοιραστούν με τα σύγχρονα μέσα προσέγγισης που επιβάλλουν οι νέες υγειονομικές συνθήκες θα εισπράξουν σίγουρα το αποτέλεσμα μιας άρτιας αποκατάστασης ενός σπουδαίου μνημείου από τους ειδικούς. Αυτό που δεν θα μάθουν ίσως ποτέ είναι μέσα από ποιες ατραπούς οδηγηθήκαμε στο αίσιο πέρας.
Όλα τα έργα σε μνημεία έχουν ένα μεγάλο βαθμό δυσκολίας που οφείλεται στη φύση της επέμβασης και στην αναγκαιότητα να τηρηθούν οι αυστηροί κανόνες αποκατάστασής τους. Αυτή ξεκινάει με ειδικές επιστημονικές μελέτες που εγκρίνονται από τα ύπατα γνωμοδοτικά όργανα του κράτους και υλοποιούνται από εξειδικευμένο προσωπικό που οργανώνεται, διοικείται και επιβλέπεται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Στα έργα που αποδίδονται εν τέλει στην κοινωνία εμπλέκονται πάντα οι πολίτες και οι εκλεγμένοι εκπρόσωποί τους.
Στην πράξη αυτό μεταφράζεται σε μία διαρκή πάλη με τις κάθε λογής αντιξοότητες. Αυτές που είναι αναμενόμενες, όπως οι καιρικές συνθήκες, οι δυσκολίες πρόσβασης, η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού των υπαλλήλων και των εξωτερικών συνεργατών-αναδόχων, αλλά και αυτές που δεν είχαν υπολογιστεί, όπως τα διαδικαστικά προσκόμματα, η έλλειψη νερού και ρεύματος για μεγάλα χρονικά διαστήματα, οι περιορισμοί της πανδημίας. Σ’ αυτά προστίθεται πάντα και ο απόηχος από τις ανθρώπινες αδυναμίες, όπως ο δόλος, η συκοφαντία, η κακοήθεια, η έντεχνη υπεξαίρεση του έργου των άλλων.
Τα σπουδαία έργα των ανθρώπων, τα μνημεία, έχουν πολλές φορές την τύχη να τα υπηρετούν οι σωστοί άνθρωποι. Αυτοί ενώνουν τις δυνάμεις τους για τον κοινό σκοπό, εργάζονται αθόρυβα και διεκδικούν για τον εαυτό τους μόνο την ικανοποίηση πως ήταν ένας από τους συντελεστές.
Επειδή μετά από λίγο ή πολύ τα ονόματα των ανθρώπων σβήνουν και στο φως μένει μόνο, μοναδικό και λαμπερό το μνημείο, αφιερώνουμε τις φετινές αναστάσιμες ευχές μας στους συντελεστές της ολικής επαναφοράς ενός υπέροχου μνημείου, της Καστρονησίδας Μπούρτζι στο Ναύπλιο και σας καλούμε να τους αναζητήσετε στον μακρύ κατάλογο που ακολουθεί και να τους ανακαλέσετε στη μνήμη σας κάθε φορά που θα βρεθείτε ζωντανά ή νοερά στο θαλασσόκαστρο.
Για όλους αυτούς
Άλκηστις Παπαδημητρίου
Αρχαιολόγος
Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας
• Ευχαριστούμε τον φωτογράφο Ηλία Καραντζούλη για την υπέροχη φωτογραφία που χρησίμευσε ως υπόβαθρο των ευχών (λήψη 2019).
_____________________________________________
«Στερέωση- Αποκατάσταση- Ανάδειξη και Επανάχρηση Φρουρίου Μπούρτζι στο Ναύπλιο»
Συντελεστές έργου
Για την ανάθεση-χρηματοδότηση των μελετών (2010)
Σοφία Φαλτσέτα, στέλεχος ΕΤΑ (Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης)
Δημήτρης Λάμπρου, Διευθύνων σύμβουλος ΕΤΑ
Μελέτη αποτύπωσης μνημείου (2011)
ΓΕΑΜ – ΜΝΗΜΕΙΟ ΕΠΕ (Σταύρος Μαμαλούκος, αρχιτέκτονας μηχανικός)
Χριστίνα Πινάτση, αρχιτέκτονας μηχανικός
Κλήμης Ασλανίδης, αρχιτέκτονας μηχανικός
Νικόλαος Μανιαδάκης, τοπογράφος μηχανικός
Μελέτη πρότασης αποκατάστασης μνημείου (2011)
ΓΕΑΜ – ΜΝΗΜΕΙΟ ΕΠΕ (Δρ. Σταύρος Μαμαλούκος, αρχιτέκτονας μηχανικός)
Χριστίνα Πινάτση, αρχιτέκτονας μηχανικός
Κλήμης Ασλανίδης, αρχιτέκτονας μηχανικός
Ιωάννης Πινάτσης, μηχανολόγος μηχανικός
Τεύχη δημοπράτησης Η/Μ εργασιών (2014)
INSTA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ Ε.Π.Ε. - Χρήστος Ζομπόλας
Επιστημονική εποπτεία μελέτης – συντελεστές ένταξης έργου (2013)
Δημήτριος Αθανασούλης, αρχαιολόγος, προϊστάμενος 25ης ΕΒΑ (προϊστάμενος ΕΦΑΚΥΚ)
Νικόλαος Σιδηρόπουλος, Πολιτικός Μηχανικός 25ης ΕΒΑ (υπάλληλος ΕΦΑΚΟΡ)
Κωστής Μπουντούρης, αρχιτέκτονας μηχανικός 25ης ΕΒΑ (υπάλληλος ΕΦΑΑΡΓ)
Α΄ φάση έργου - 2014-2015
Επιστημονική εποπτεία: Δημήτριος Αθανασούλης , αρχαιολόγος, προϊστάμενος 25ης Ε.Β.Α., Άλκηστις Παπαδημητρίου, αρχαιολόγος, προϊσταμένη ΕΦΑΑΡΓ
Υπεύθυνος έργου - επιβλέπων Μηχανικός: Κωστής Μπουντούρης, αρχιτέκτονας μηχανικός
Ωρομίσθιο Προσωπικό 2014-2015 (υποέργο αυτεπιστασίας)
Εργατοτεχνίτες: Παναγιώτης Λέκκας, Ελένη Ντόκου, Νικόλαος Δαβιώτης, Παναγούλα Δρούγκα, Κων/νος Κωστάκης, Δημήτριος Δεδεμπίλης, Ευάγγελος Αρκουλής, Γεώργιος Παπαδημητρίου, Γεώργιος Υψηλάντης του Δημ., Γεώργιος Υψηλάντης του Αναστ., Ευάγγελος Αλεξόπουλος, Σπυρίδων Μπιτζής, Χρήστος Τόκας.
Ειδικευμένοι εργάτες: Βασίλειος Δεληδημητρίου, Παναγιώτης Κανέλης, Δημήτριος Γιαννίκος, Γεωργία Αντωνίου, Κων/νος Πίκης, Νικόλαος Κλουτσινιώτης, Κων/να Μπαΐλη, Χρήστος Τασσόπουλος, Θεοφάνης Μπρέκος, Ιωσήφ Κωνσταντίνου, Αναστάσιος Μπαβέλας, Χρήστος Ξουλεής,Μιχαήλ Σκούπας.
Αρχαιολόγος: Σοφία-Παρασκευή Χρυσοχόου, Παρασκευή Αρμένη
Πολιτικός μηχανικός:α. Δήμητρα Σωτηροπούλου, β. Γεωργία Μπαρούφη
Αρχιτέκτων Μηχανικός: Ειρήνη Οικονομοπούλου
Εξωτερικοί συνεργάτες – παροχή υπηρεσιών(2014-2015)
Θαλάσσιες μεταφορές προσωπικού:Βασίλειος Αγγελόπουλος
Θαλάσσιες μεταφορές οικοδομικών υλικών: Μιχαήλ Αγγελόπουλος
Ικριώματα: ΚΑΛΟΥΠΟΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΡΑΒΑ Α.Ε.
Προμηθευτές (2014-2015)
Προμήθεια οικοδομικών υλικών: ΚΟΥΤΑΒΑΚΗΣ Ο.Ε., ΚΟΥRASANIT-ΤΡΑΤΣΕΛΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ & ΣΙΑ Ο.Ε.
Χειρωνακτικά εργαλεία, ΜΑΠ, ηλεκτρικά εργαλεία:ΑΦΟΙ Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΙ Ο.Ε.
Ηλεκτρονικός εξοπλισμός γραφείου: Βασίλειος Τσούμπας
Υποέργο Η/Μ εγκαταστάσεων
Ανάδοχος:ΡΟΜΒΟΣ ΑΕ ΕΤΕ, Στέλιος Καλαμπάκας – Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος
Β΄ φάση έργου - 2017-2021
Επιστημονική εποπτεία: Άλκηστις Παπαδημητρίου, αρχαιολόγος, προϊστάμενη ΕΦΑΑΡΓ
Υπεύθυνος έργου - επιβλέπων Μηχανικός: Κωστής Μπουντούρης, αρχιτέκτονας
Ωρομίσθιο Προσωπικό 2017-2021 (υποέργο αυτεπιστασίας)
Πολιτικός Μηχανικός: Δήμητρα Σωτηροπούλου
Αρχιτέκτων Μηχανικός: Ειρήνη Οικονομοπούλου
Μηχανολόγος Μηχανικός: Ρήγας Γιώργος
Λογιστές: Ευτυχία Κάκου, Κοκόλη Παναγιούλα
Εργατοτεχνίτες: Μιχαήλ Σχίζας, Λουκιανός Σιτάς, Κώστας Καραμάνος, Γεώργιος Υψηλάντης, Γεώργιος Πατάγιας, Νικόλαος Δαβιώτης, Δημήτριος Τσεκούρας, Βασίλης Παπαθανασίου.
Μόνιμο εργατοτεχνικό Προσωπικό ΕΦΑΑΡΓ
Κώστας Χριστόπουλος, Γιώργος Τυροβολάς, Παναγιώτης Στατεράς, Χρήστος Μανός.
Εξωτερικοί συνεργάτες – παροχή υπηρεσιών (2017-2021)
Θαλάσσιες μεταφορές προσωπικού: Βασίλης Αγγελόπουλος
Θαλάσσιες μεταφορές οικοδομικών υλικών: Μιχαήλ Αγγελόπουλος
Μονώσεις δωμάτων: ΜΕΤΡΟΝ Α.Τ.Ε. – Χρήστος Θεοδώρου
Ικριώματα: ΚΑΛΟΥΠΟΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΡΑΒΑ Α.Ε.
Ειδικές μεταλλικές κατασκευές από ανοξείδωτο μέταλλο: ΑΦΟΙ ΒΑΛΑΣΗ Ο.Ε.
Ξύλινα κουφώματα(Στέφανος Σταμάτης), ορειχάλκινα κουφώματα, ειδικές κατασκευές από γυαλί,πλαίσια για την κάλυψη των Η/Μ πινάκων: Ροντογιάννης – Κυνηγαλάκης Ο.Ε.
Κατασκευή δαπέδων από τσιμεντοκονία: Γεώργιος Κανάκης
Ανακατασκευή πλακών από οπλισμένο σκυρόδεμα, τοποθετήσεις πλακιδίων: Σπύρος Αναστασάκης
Κατασκευή και τοποθέτηση ραμπών πρόσβασης, εργασίες διαμόρφωσης περιβάλλοντα χώρου: ΑΤΡΕΑΣ Α.Τ.Ε. -Δανάη Γκόνη
Κατασκευή τοίχων και ψευδοροφών από υαλοσανίδα και τσιμεντοσανίδα: ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΙΩΤΗΣ Ι.Κ.Ε.
Συντήρηση λίθινων, μεταλλικών και ξύλινων αντικειμένων: Χρήστος Μετασίδης
Απολύμανση και εξολόθρευση τρωκτικών: VETERY A.E.
Mεταλλικές κατασκευές: Αναστάσιος Γιαννούλης
Αποκατάσταση προβλήτα πρόσδεσης: Ιωάννης Νταντής – Πολιτικός Μηχανικός
Αρμολογήματα όψεων φρουρίου: ΟΚΤΑΝΑ Τεχνική Εταιρεία
Προμηθευτές (2017-2021)
Προμήθεια αναλώσιμων υλικών γραφείου, εκτυπώσεις, φωτοαντιγράφα: Νικόλαος Μουκουνίδης
Προμήθεια μέσων ατομικής προστασίας εργαζομένων, υλικών πεδίου, ηλεκτρικών εργαλείων χειρός και μικροεργαλείων: Αφοί Σωτηρόπουλοι Ο.Ε.
Προμήθεια οικοδομικών υλικών: α. Προκόπης Μαχαίρας, β. Κουρασανίτ
Προμήθεια καυσίμων: Σταύρος Ξηνταρόπουλος
Προμήθεια ξυλείας: Κωστάκης Γεώργιος Α.Ε.
Προμήθεια χρωμάτων και λοιπών υλικών για εργασίες χρωματισμών: Σ.ΜΑΝΤΖΟΥΝΗ & ΣΙΑ Ο.Ε.
Προμήθεια εξοπλισμού επίπλωσης δωματίων: Αrt-line ΑΒΕΕ
Υποέργο Η/Μ εγκαταστάσεων
Επικεφαλής: Κωνσταντίνος Φρισήρας, Προϊστάμενος Δ.Μ.Ε.Ε.Μ.Π.Κ.
Ανάδοχος:ΡΟΜΒΟΣ ΑΕ ΕΤΕ, Στέλιος Καλαμπάκας – Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος
Επιβλέπων Μηχανικός: Σπύρος Αντωνόπουλος, Μηχανολόγος Μηχανικός
Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις: Γεώργιος Γκάνας
Υδραυλικές εγκαταστάσεις: Ιωάννης Μπερτζελέτος, Ιωάννης Χουντάλας
Εγκαταστάσεις κλιματισμού : Αλέξανδρος Καπετανόπουλος , Δημήτριος Διαμαντόπουλος, Παναγιώτης Καλούδης
Φρεάτιο ανελκυστήρα: Eταιρία«Ζηρδέλη Αλου-τέχνη»
Μηχανισμός ανελκυστήρα: Σεμελίδης Ι. & ΣΙΑ Ο.Ε.
Προμηθευτής ηλεκτρολογικού εξοπλισμού : ΚΑΥΚΑΣ Ηλεκτρολογικό υλικό & φωτισμός
Συντελεστές φορέων και υπηρεσιών
Ε.Υ.Δ. - Ε.Π.ΑΝ.Ε.Κ.
Γεώργιος Σούλιος, Στέλεχος Μον. Β3 για τον έλεγχο-παρακολούθηση της πράξης.
Υπάλληλοι ΕΔΕΠΟΛ
Παναγιώτης Νταής, Προϊστάμενος,
Ιωάννης Μυλωνάς, Αναπληρωτής προϊστάμενος,
Μάγια Κόμβου, Αγγελική Μαραγκάκη, Αριστέα Σπηλιοπούλου
Μόνιμο προσωπικό ΕΦΑΑΡΓ
Λογιστήριο: Στέλλα Κορνηλάκη, Δημήτριος Αγγέλαινας, Καλλιόπη Σαρρή
Επιτροπές διαγωνισμών: Παναγιώτα Αναστασιάδου, Γεώργιος Τσεκές, Μαίρη Ξυπνητού, Ευάγγελος Καζολιάς.
