Την ανάγκη για "στροφή" του Άργους προς τον τουρισμό και την ανάγκη προσέλκυσης τουριστών μέσα από την πλούσια αρχαιοελληνική του ιστορία, επισήμανε σε συνεντευξη του ο Δημαρχος Άργους Μυκηνών Δημήτρης Καμπόσος.
Σε εξέλιξη βρίσκεται επίσης και η συνεργασία του Δήμου με το Υπουργείο Πολιτισμού και συγκεκριμένα με την Υπουργό κ.Λίνα Μενδώνη καθώς και τον Γενικό Γραμματέα Γιώργο Διδασκάλου για το έργο του τελεφερίκ, το οποίο και θα ενώσει τους δυο σπουδαίους αρχαιολογικούς χώρους της πόλης, το αρχαίο Θέατρο και το Κάστρο Άργους.
Ανάμεσα στα αγάλματα που θα τοποθετηθούν σε περίοπτες θέσεις στο Άργος όπως δήλωσε ο Δημαρχος Άργους Μυκηνών ειναι οι πολεμιστές του Ριάτσε και το άγαλμα του του Ηρακλή που είχε φιλοτεχνήσει ο διάσημος γλύπτης Λύσσιπος και το οποίο έχει ύψος 3 μέτρα και 17 εκατοστά
Ποιοι ειναι οι πολεμιστές του Ριάτσε
Οι πολεμιστές του Ριάτσε είναι δύο μεγάλα Ελληνικά χάλκινα αγάλματα τα οποία χρονολογούνται γύρω στο 460-450 π.Χ. και βρέθηκαν στο βυθό της θάλασσας κοντά στο Riace το 1972. Σήμερα βρίσκονται στο Εθνικό Μουσείο της Μεγάλης Ελλάδας στην ιταλική πόλη Ρέτζιο Ντι Καλάμπρια (Reggio Calabria) της Ιταλίας.
Πρόκειται για δύο από τα λίγα αρχαία ελληνικά χάλκινα αγάλματα που αποδεικνύουν την εξαιρετική τεχνική δεξιοτεχνία και τα εξαιρετικά καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά τους.
Αν και ανακαλύφθηκαν το 1972, το 1981 έγινε η δημόσια προβολή τους στη Φλωρεντία και στη Ρώμη και ήταν το πολιτιστικό γεγονός εκείνης της χρονιάς στην Ιταλία, παρέχοντας την κάλυψη τους από πολλά περιοδικά. Τώρα θεωρούνται ένα από τα σύμβολα της Καλαβρίας.
Τα δύο γλυπτά είναι αναφέρονται ως «Άγαλμα Α”, που απεικονίζει έναν νεότερο πολεμιστή, και το «Άγαλμα Β”, υποδεικνύοντας την πιο ώριμη εμφάνιση των δύο. Το άγαλμα Α έχει ύψος 203 εκατοστά, ενώ το άγαλμα Β έχει ύψος 196,5 εκατοστά.
Ανακάλυψη
Ο Stefano Mariottini, χημικός από τη Ρώμη, ανακάλυψε τα χάλκινα αγάλματα, ενώ έκανε ψαροντούφεκο στις διακοπές του. Κατά τη διάρκεια της κατάδυσης του και περίπου 200 μέτρα από την ακτή του Ριάτσε, σε βάθος έξι έως οκτώ μέτρων, παρατήρησε το αριστερό χέρι του αγάλματος Α που αναδύθηκε από την άμμο. Στην αρχή σκέφτηκε ότι είχε βρει ένα νεκρό ανθρώπινο σώμα, αλλά όταν άγγιξε το χέρι συνειδητοποίησε ότι ήταν ένας χάλκινος βραχίονας. Ο Mariottini άρχισε να σπρώχνει την άμμο μακριά από το υπόλοιπο άγαλμα Α. Αργότερα, παρατήρησε και την παρουσία ενός άλλου αγάλματος κοντά και αποφάσισε να καλέσει την αστυνομία. Μια εβδομάδα αργότερα, στις 21 Αυγούστου, το άγαλμα Β αφαιρέθηκε από το νερό και δύο ημέρες αργότερα το άγαλμα Α.
Τα μπρούντζινα αγάλματα και η ιστορία της ανακάλυψής τους εμφανίστηκαν στο πρώτο επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς ντοκιμαντέρ του BBC 2005 How Art Made the World, που περιελάμβανε συνέντευξη από τον Stefano Mariotini.
Ιστορία και προέλευση
Η πιο δημοφιλής θεωρία είναι ότι δύο ξεχωριστοί Έλληνες καλλιτέχνες δημιούργησαν τα χάλκινα αγάλματα περίπου τον 5ο αιώνα π.Χ. Το άγαλμα Α δημιουργήθηκε πιθανότατα μεταξύ των ετών 460 και 450 π.Χ. και το άγαλμα Β μεταξύ 430 και 420 π.Χ. Κάποιοι πιστεύουν ότι το «Άγαλμα Α” ήταν το έργο του Μύρωνα και ότι ένας μαθητής του Φειδία, που ονομάζεται Αλκαμένης, δημιούργησε το «Άγαλμα Β”. Το άγαλμα Α απεικονίζει έναν νεαρό πολεμιστή ή έναν θεό με υπερήφανη εμφάνιση, έχοντας επίγνωση της ομορφιάς και της εξουσίας του. Το άγαλμα Β, από την άλλη πλευρά, απεικονίζει έναν παλαιότερο πιο ώριμο ήρωα πολεμιστή με χαλαρή στάση και ευγενικό βλέμμα.
Οι πολεμιστές του Ριάτσε αποτελούν παραδείγματα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής. Ανήκουν σε μια μεταβατική περίοδο από την αρχαϊκή Ελληνική γλυπτική μέχρι το πρώιμο κλασσικό στυλ, συγκαλύπτοντας την εξιδανικευμένη γεωμετρία και την αδύνατη ανατομία κάτω από μια αποσπασματική και ελκυστική ” ρεαλιστική ” επιφάνεια.
Τα αγάλματα είναι χυτά με την τεχνική του χαμένου κεριού, κανοντάς τα αρκετά εντυπωσιακά. Το μυϊκό τους σύστημα είναι σαφές, και φαίνεται αρκετά μαλακό ώστε να είναι ορατό και ρεαλιστικό. Τα χάλκινα κεφάλια τους όχι μόνο προσδίδουν κίνηση, αλλά και προσθέτουν ζωή στα σχήματα. Η ασύμμετρη διάταξη των χεριών και των ποδιών τους προσθέτει ρεαλισμό.
Οι αρχαιολόγοι πίστευαν ότι τα μάτια τους ήταν φτιαγμένα από ελεφαντόδοντο, αλλά οι ερευνητές δεν βρήκαν κανένα οργανικό υλικό στα μάτια κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης ανάλυσης αποκατάστασης. Αντ ‘αυτού, τα μάτια των αγαλμάτων σχηματίζονται από ασβεστίτη, ενώ τα δόντια τους είναι κατασκευασμένα από ασήμι. Τα χείλη και οι θηλές τους είναι κατασκευασμένα από χαλκό. Κάποια στιγμή κρατούσαν δόρατα και ασπίδες, αλλά αυτά δεν βρέθηκαν. Επιπλέον, ο πολεμιστής Β φορούσε κάποτε ένα κράνος ενώ ότι ο Πολεμιστής Α μπορεί να φορούσε στεφάνι πάνω του.
Δεν είναι αδύνατο τα αγάλματα να κατευθήνονταν προς έναν τοπικό προορισμό. Περαιτέρω εξερευνήσεις που έγιναν από μια κοινή ιταλοαμερικανική ομάδα αρχαιολόγων προσδιόρισαν τα θεμέλια ενός ιωνικού ναού στην ακτή όπου βρέθηκαν. Υποθαλάσσιες εξερευνήσεις με ρομποτικά οχήματα κατά μήκος της βυθισμένης ακτής από το Locri στο Soverato παρέχουν μια πιο λεπτομερή εικόνα αυτής της ακτής στην Αρχαιότητα, αν και δεν βρέθηκαν άλλα αγάλματα συγκρίσιμα με αυτά του Ριάτσε.
Οι παραδοχές τέτοιων θεαματικών έργων τέχνης από διάσημους γλύπτες ακολούθησαν παραδοσιακές γραμμές, και μερικοί μελετητές είναι πρόθυμοι να εξετάσουν ένα μη-αττικό, ακόμη και ένα «αποικιακό» εργαστήριο προέλευσης, σε αντίθεση με τον «κυρίαρχο αθηνοκεντρισμό των προηγούμενων χρόνων».
Ενώ είναι βέβαιο ότι τα χάλκινα αγάλματα είναι πρωτότυπα έργα υψηλής ποιότητας, έχει επίσης υποστηριχθεί ότι τα κορδόνια τους έχουν παραχθεί από ένα μόνο μοντέλο, το οποίο στη συνέχεια μεταβλήθηκε με άμεσες τροποποιήσεις στο κερί πριν από τη χύτευση.
Μυθολογία
Δεν υπάρχει σαφής μαρτυρία στην αρχαία λογοτεχνία για τον εντοπισμό των αθλητών ή των ηρώων που απεικονίζονται από χαλκό. Φαίνεται ότι τα δύο αγάλματα αποτελούσαν αρχικά μέρος μιας αναθηματικής ομάδας σε ένα μεγάλο ιερό. Υποτίθεται ότι τα χάλκινα γλυπτά μπορεί να αντιπροσωπεύουν τον Τυδέα και τον Αμφιάραο αντίστοιχα, δύο πολεμιστές από τη μνημειώδη ομάδα «Επτά επί Θήβας» όπως σημειώνει ο Παυσανίας.
Εντούτοις, μπορεί να είναι και Αθηναίοι πολεμιστές από τους Δελφούς, μέρος του μνημείου της Μάχης του Μαραθώνα, ή να προέρχονται από την Ολυμπία.
Το Άργος, οι Δελφοί και η Ολυμπία ήταν τρεις εξέχοντες ελληνικές πόλεις που κατασκευάζονταν γλυπτά υψηλής ποιότητας αλλά και οι τρεις ήταν ευάλωτες στην λεηλασία μετά τη ρωμαϊκή κατοχή. Ίσως να μεταφέρονταν στη Ρώμη ως λεία, όταν μια καταιγίδα βούλιαξε το πλοίο τους, αλλά δεν έχει βρεθεί καμία απόδειξη ναυαγίου.
Άλλοι πάλι υποστηρίζουν πρόκειται για τον γιο της Αθηνάς, και τον γιο του Ποσειδώνα
Ηρακλής του Λύσιππου
Ο Ηρακλής του Αθηναίου γλύπτη Γλύκωνα είναι ένα από τα εντυπωσιακότερα αγάλματα που φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης. Πρόκειται για κολοσσιαίο ρωμαϊκό αντίγραφο του αγάλματος του Ηρακλή που είχε φιλοτεχνήσει ο διάσημος γλύπτης του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Λύσσιπος τον 4ο αιώνα π.Χ..
Την εποχή εκείνη οι Ρωμαίοι γλύπτες συνήθιζαν να αντιγράφουν τα αριστουργήματα των αρχαίων Ελλήνων καλλιτεχνών. Ο Λύσιππος αποτύπωσε τον Ηρακλή με μοναδικό τρόπο. Ο μυώδης ημίθεος λυγίζει το ένα του πόδι και στηρίζεται στο ρόπαλό του που είναι καλυμμένο με το δέρμα του λιονταριού της Νεμέας, το οποίο είχε εξοντώσει στον πρώτο του άθλο. Στο δεξί του χέρι, το οποίο έχει πίσω από την πλάτη του, κρατάει τα μήλα των Εσπερίδων που αποδεικνύουν ότι απεικονίζεται μετά τον τελευταίο του άθλο, γι’αυτό μοιάζει να είναι κουρασμένος.
Το άγαλμα είναι γνωστό ως ο Ηρακλής του Φαρνέζε και είναι αρκετά μεγαλύτερο από το αυθεντικό. Ο Γλύκωνας ο Αθηναίος ο οποίος εργαζόταν στη Ρώμη, το έκανε μεγαλύτερο καθώς τοποθετήθηκε στα Λουτρά του Καρακάλλα στη Ρώμη, όπου ανακαλύφθηκε το 1545. Το κεφάλι του αγάλματος βρέθηκε σε ένα πηγάδι, ενώ τα πόδια του αρχικά ανήκαν σε σύγχρονο γλύπτη και αντικαταστάθηκαν όταν βρέθηκαν τα αυθεντικά μετά από εκτεταμένες ανασκαφές στα λουτρά. Το άγαλμα περιήλθε στη συλλογή του διπλωμάτη Αλεσάντρο Φαρνέζε απ’ο τον οποίο φέρει την τωρινή του ονομασία. Αριστερά η γκραβούρα .
Ο καρδινάλιος Φαρνέζε ήταν εγγονός του πάπα Παύλου Γ’ και διέθετε την εντυπωσιακότερη συλλογή αρχαίων αντικειμένων που είχε αποθηκεύσει στο δωμάτιο του στο παλάτι Φαρνέζε στη Ρώμη. Το άγαλμα παρέμεινε στη Ρώμη επί δύο αιώνες και όταν ο Γερμανός σκιτσογράφος Hendrik Goltzius είδε το άγαλμα από κοντά το 1590 εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ που δημιούργησε μια γκραβούρα με τη μορφή του αγάλματος στο προαύλιο του παλατιού. Το 1757 μεταφέρθηκε στη Νάπολη και σήμερα εκτίθεται στο αρχαιολογικό μουσείο της πόλης. Ρωμαϊκά αντίγραφα του αγάλματος του Ηρακλή φιλοξενούνται σε διάφορα μουσεία του κόσμου.
Τα μήλα των Εσπερίδων Σε μια μακρινή χώρα υπήρχε ένας κήπος με μια πελώρια μηλιά, που έκανε χρυσά μήλα. Σ’ αυτόν τον κήπο κατοικούσαν μερικές νύμφες, οι Εσπερίδες, και μόνο αυτές μπορούσαν να κόβουν τα χρυσά μήλα. Για να μην πλησιάζει κανείς αυτό το μοναδικό δέντρο, το φύλαγε μέρα και νύχτα ένα φίδι με εκατό κεφάλια, τυλιγμένο στον κορμό του. Καθώς προχωρούσε προς τη χώρα των Εσπερίδων ο Ηρακλής, έφτασε στον Καύκασο.
Στο βουνό αυτό ο Δίας είχε αλυσοδέσει τον Προμηθέα για να τον τιμωρήσει επειδή είχε κλέψει τη φωτιά από τους θεούς και την είχε δώσει στους ανθρώπους. Και σα να μην έφτανε αυτό, ένας πελώριος αητός ερχόταν κάθε μέρα και του έτρωγε το συκώτι, που τα βράδυα ξαναφύτρωνε στο σώμα του καινούριο. Ο Ηρακλής που συγκινήθηκε από το μαρτύριο του Προμηθέα, μ’ ένα βέλος του σκότωσε τον αητό και ελευθέρωσε από τις αλυσίδες τον ευεργέτη των ανθρώπων.
Ο Προμηθέας συνόδευσε στη συνέχεια τον Ηρακλή στον κήπο των Εσπερίδων. Ο Άτλαντας παραδίνει τα μήλα των Εσπερίδων. Στο μέσον ο ήρωας, έχοντας πάρει για λίγο τη θέση του Άτλαντα κρατά τον Ουρανό, βοηθούμενος από τη θεά Αθηνά που βρίσκεται πίσω του. Ανάγλυφη μετόπη από τον Ναό του Διός. Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολυμπίας Σύμφωνα με την πρώτη και πλέον διαδεδομένη εκδοχή του μύθου, ο Ηρακλής ακολούθησε τη συμβουλή του Προμηθέα να μην μπει ο ίδιος στον κήπο. Συμφώνησε λοιπόν με τον Άτλαντα να κρατήσει για λίγο εκείνος το φορτίο του, μέχρι ο Άτλας να του φέρει τα χρυσά μήλα.
Ο Άτλας όμως όταν επέστρεψε από τον κήπο, αρνήθηκε να παραδώσει τους καρπούς στον Ηρακλή. Του είπε ότι θα πήγαινε ο ίδιος τα μήλα στον Ευρυσθέα και ότι θα άφηνε τον Ηρακλή στη θέση του για πάντα. Ο Ηρακλής επιστράτευσε τότε όλη του την ευστροφία για να μπορέσει να ξεφύγει από την αιώνια καταδίκη. Άφησε τον Άτλαντα να πιστέψει ότι αποδέχτηκε τη μοίρα του, του ζήτησε όμως πρώτα να κρατήσει για λίγο τον ουρανό προκειμένου να φτιάξει ένα μαξιλάρι για το κεφάλι του.
Ο Άτλας δέχτηκε, ο Ηρακλής όμως δραπέτευσε παίρνοντας μαζί του και τα μήλα. Η δεύτερη εκδοχή φέρει τον Ηρακλή να πηγαίνει ο ίδιος στον κήπο, να φονεύει το Λάδωνα και να παίρνει τα μήλα, ενώ η τρίτη τις Εσπερίδες να παραδίδουν τα μήλα στον Ηρακλή με τη θέλησή τους, αφού πρώτα αποκοίμισαν το δράκοντα. Όταν ο Ηρακλής έφτασε στις Μυκήνες παρέδωσε τα μήλα στον Ευρυσθέα. Εκείνος τα έδωσε πίσω στον ήρωα σαν δώρο. Ούτε ο Ηρακλής όμως κράτησε τα μήλα. Τα παρέδωσε στην Αθηνά, η οποία τα επέστρεψε στον κήπο των Εσπερίδων, καθώς εκεί ήταν η θέση στην οποία έπρεπε να βρίσκονται....
