Αργολίδα: Τα εγκώμια στην Υπεραγία Θεοτόκο στον ιστορικό Ι.Ν. της Παναγίας του Βούζη (βίντεο)

Με ένα ιδιαίτερο τρόπο τιμάται η εορτή της Παναγίας στην περιοχή της Αγίας Τριάδας (Βούζη) , του Δήμου Ναυπλιέων στην Αργολίδα, όπου την προπαραμονή της εορτής της Κοιμήσεως μεταφέρεται η ιερή εικόνα της Παναγίας από το Ναό της Αγίας Τριάδος, στην βυζαντινή Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του 11ου αιώνα.

Με την μεταφορά της Ιερής εικόνας από το νέο ναό στον παλαιό, ψάλλονται τα εγκώμια στην Υπεραγία Θεοτόκο από τους Ιερείς πρωτοπρεσβύτερο π. Γεώργιο Μητροσύλη και τον εφημέριο του ναού π. Ιωάννη Μητροσύλη.

Η θαυματουργή εικόνα θα παραμείνει στον βυζαντινό Ναό μέχρι και την κυριώνυμη ημέρα οπότε μετά τη θεία λειτουργία επιστρέφει και πάλι στη νέα Εκκλησία του χωριού.

Ο ναός της Παναγίας του Βούζη όπως λέγεται η περιοχή που βρίσκεται ο ναός, είναι από τις γνωστότερες και ομορφότερες εκκλησίες της Ελλάδας, σταυροειδούς τύπου, με τρούλο που είναι διατηρημένος σε εξαιρετική κατάσταση.

Ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου βρίσκεται στην είσοδο του χωριού Αγία Τριάδα, στο δρόμο που οδηγεί στην πόλη του Ναυπλίου. Ο βυζαντινός αυτός ναός, που χρονολογείται στα τέλη του 12ου ή στα μέσα του 13ου αι., παρουσιάζει αρχαιολογικό κι αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και συγκινεί τον επισκέπτη με τη μακρά ιστορία του. Έχει βασιστεί πάνω σε αρχαίο κτίσμα και, ως εκ τούτου, συνδυάζει αρχαία και βυζαντινά υλικά. Στον εξωτερικό πλούσιο διάκοσμό του, το βλέμμα τραβάει έντονα το ηλιακό ρολόι, που έχει αποτελέσει αντικείμενο μελέτης πολλών επιστημόνων. Μέσα στο ναό σώζονται λιγοστές βυζαντινές αγιογραφίες, καθώς οι τοίχοι έχουν μαυρίσει από πυρκαγιά και από συσσώρευση καπνού των κεριών.

Πρόκειται για ένα από τα πιο αξιόλογα δείγματα της περιόδου των Κομνηνών και σήμερα παρουσιάζει αρχαιολογική και αρχιτεκτονική αξία. Το έτος ίδρυσής του δεν μας είναι γνωστό, όμως τα δεδομένα που έχουμε τον τοποθετούν στα τέλη του 12ου αι ή στα μέσα του 13ου αιώνα. Βέβαια υπάρχει και η άποψη πως χτίστηκε πριν την Αγία Μονή Αρίας (1144) από τον επίσκοπο Άργους και Ναυπλίου Λέοντα, ως καθολικό μονής που φιλοξενούσε τις μοναχές της Μονής Αρίας, μιας κι οι πειρατικές επιδρομές δυσκόλευαν τη διαμονή εκεί.

 Οι δύο ναοί εμφανίζουν τυπολογική ομοιότητα. Το δεύτερο αυτό μοναστήρι έμεινε στη συνείδηση της εκκλησιαστικής ιστορίας με το όνομα «Παναγία του Βούζη». «Βούζη» ονομαζόταν η ευρύτερη περιοχή, ακολουθώντας το όνομα του τότε άρχοντα του τόπου.

Επί Φραγκοκρατίας στο ναό έμεινε ο Λατίνος επίσκοπος Κορίνθου Willen van Moerbeke, ενώ κατά την Ενετοκρατία δόθηκε στον επίσκοπο Ρεθύμνης Χορτάτση. Κατά την περίοδο της Β’ Τουρκοκρατίας ώς και τα Ορλοφικά(1770), ήταν η έδρα του Επισκόπου Άργους και Ναυπλίου. Ο ναός σε όλα αυτά τα χρόνια πέρασε δύσκολες στιγμές και καταστράφηκε πολλές φορές. Σήμερα ο χώρος έχει αναδειχθεί και εκατοντάδες επισκέπτες έρχονται με κατάνυξη να τον επισκεφτούν.

Πιθανόν να θεμελιώθηκε πάνω σε αρχαίο κτίσμα, γιατί στους τοίχους του είναι εντοιχισμένες επιτύμβιες στήλες, τεμάχια από μαρμάρινες πλάκες και ολόκληροι λίθοι από αρχαία οικοδομή. Ανήκει στους σύνθετους σταυροειδείς τετρακιόνιους ναούς, με πρισματικό τρούλο και προστώα. Στην αρχιτεκτονική και στη διακόσμηση των εξωτερικών τοίχων μαρτυρείται επιρροή από τους Γότθους και εναλλαγή αρχαίων και βυζαντινών υλικών. Ο ναός έχει 4 πόρτες εισόδου και τα παράθυρα περιβάλλει οδοντωτός κεραμικός διάκοσμος. 

Η βάση του ναού είναι χτισμένη με αρχαίους λίθους και στην ανωδομή έχουν χρησιμοποιηθεί πωρόλιθοι. Πέραν των αναγλύφων που κοσμούν το εξωτερικό του κτιρίου, αυτό που θα σε εντυπωσιάσει είναι ένα ανάγλυφο κεφαλής με γεωμετρικές ακτίνες, που μοιάζει με σύμβολο του ήλιου και το περίφημο ηλιακό ρολόι, αντικείμενο μελέτης Ελλήνων και ξένων ερευνητών. Εντός του ναού οι αγιογραφίες έχουν αλλοιωθεί λόγω πυρκαγιάς ή και συσσώρευσης καπνού κεριών, με αποτέλεσμα παλαιές αγιογραφίες που χρονολογούνται στα τέλη του 13ου ή στις αρχές του 14ου αι. να μη διασώζονται σε καλή κατάσταση. 

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα ευρήματα των ανασκαφών που έγιναν το 1989-1990, οπότε και ήρθαν στο φως η κρύπτη του ναού κάτω από το Άγιο Βήμα και οι στυλοβάτες του αρχικού τέμπλου.