Ναύπλιο: Με την Πανσέληνο του Σεπτεμβρίου αποχαιρετάμε το φετινό καλοκαίρι (βίντεο)

Η Πανσέληνος του Σεπτεμβρίου, της "συγκομιδής" ή του "καλαμποκιού" ή του "θερισμού" όπως ονομάζεται, ανέτειλε πάνω από το Ναύπλιο το βράδυ της Δευτέρας 20 Σεπτεμβρίου, ενώ θα είναι πλήρης στις 2:57 τα ξημερώματα της 21ης Σεπτεμβρίου, μια ημέρα πριν την Φθινοπωρινή ισημερία που σηματοδοτεί και επισήμως το τέλος του καλοκαιριού

Η πανσέληνος συμβαίνει όταν το φεγγάρι βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά της Γης από τον ήλιο. Τεχνικά, το ουράνιο μήκος της είναι 180 μοίρες μακριά από τον ήλιο στον ουρανό. Η τροχιά της σελήνης έχει κλίση περίπου 5 μοίρες από το επίπεδο της τροχιάς της Γης, οπότε αν και η σελήνη βρίσκεται «πίσω» από τη Γη, δεν βρίσκεται στη σκιά της κάθε φορά που κάνει τον κύκλο της γύρω από τον πλανήτη μας. Στις περιπτώσεις που περνάει από τη σκιά της Γης βλέπουμε μια σεληνιακή έκλειψη, αλλά αυτό δεν θα συμβεί αυτή τη φορά (η επόμενη έκλειψη αναμένεται τη νύχτα της 19ης Νοεμβρίου).

Επειδή η πανσέληνος αυτού του μήνα είναι αυτή που φτάνει πιο κοντά στην ισημερία του Σεπτεμβρίου, την ονομάζουμε Σελήνη της συγκομιδής. Συνήθως, συνδέουμε τη Σελήνη του Θερισμού με τον Σεπτέμβριο, αν και αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Μερικές φορές, όταν η πανσέληνος συμβαίνει την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου, πρέπει να περιμένουμε μέχρι τον Οκτώβριο για τη Σελήνη του Θερισμού. Μεταξύ του 1970 και του 2050, υπάρχουν 18 έτη κατά τα οποία η Σελήνη της συγκομιδής έρχεται τον Οκτώβριο. Η τελευταία ήταν το 2020.

Κατά μέσο όρο, οι Σελήνες Συγκομιδής του Οκτωβρίου συμβαίνουν ανά τριετία, αν και το χρονικό πλαίσιο μπορεί να είναι αρκετά μεταβλητό και μπορεί να υπάρξουν περιπτώσεις όπου μπορεί να μεσολαβήσουν έως και οκτώ χρόνια (το επόμενο τέτοιο παράδειγμα θα έρθει μεταξύ 2020 και 2028).

Πολλοί πιστεύουν ότι η Σελήνη της συγκομιδής παραμένει στον νυχτερινό ουρανό περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πανσέληνο που βλέπουμε κατά τη διάρκεια του έτους, αλλά αυτό δεν ισχύει. Αυτό που διαφοροποιεί την πανσέληνο αυτού του μήνα από τις άλλες, είναι ότι οι αγρότες στην κορύφωση της τρέχουσας περιόδου συγκομιδής μπορούν να εργάζονται μέχρι αργά τη νύχτα με το φως του φεγγαριού.

Έτσι, για αρκετές ημέρες πριν και μετά την πανσέληνο, το φεγγάρι κρέμεται στον ουρανό σαν ένα μεγάλο, λαμπερό φανάρι και παρατείνει το φως πολύ μετά το ηλιοβασίλεμα. Ανατέλλει περίπου την ώρα που δύει ο ήλιος, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι αυτή την εποχή του έτους, αντί να ανατέλλει κατά μέσο όρο 50 λεπτά αργότερα κάθε μέρα, το φεγγάρι φαίνεται να ανατέλλει σχεδόν την ίδια ώρα κάθε βράδυ.

Ορατοί πλανήτες

Οι παρατηρητές στα μεσαία βόρεια γεωγραφικά πλάτη θα δουν το φεγγάρι σχετικά ψηλά στον ουρανό σε σύγκριση με το καλοκαίρι. Στο βόρειο ημισφαίριο, ο ήλιος βρίσκεται χαμηλότερα στον ουρανό καθώς οι εποχές περνούν από το καλοκαίρι στο φθινόπωρο και το φεγγάρι είναι αντίστοιχα ψηλότερα.

Στις 24 Σεπτεμβρίου το φεγγάρι κάνει ένα κοντινό πέρασμα από τον Ουρανό, ο οποίος συνήθως δεν είναι ορατός με γυμνό μάτι, εκτός αν κάποιος βρίσκεται σε τοποθεσία με σκοτεινό ουρανό και έχει οξεία όραση. Με ένα καλό ζευγάρι κιάλια ή ακόμη και με ένα μικρό τηλεσκόπιο είναι δυνατόν να εντοπίσει κανείς τον πλανήτη, και σε αυτή την περίπτωση μπορεί να χρησιμοποιήσει το φεγγάρι για να τον βρει. Το φεγγάρι θα βρίσκεται, στο πλησιέστερο σημείο του, λίγο περισσότερο από 1 μοίρα στα δεξιά του Ουρανού ή περίπου δυόμισι σεληνιακές διαμέτρους.

Τη νύχτα της πανσελήνου, ο ήλιος δύει στη Νέα Υόρκη στις 6:56 μ.μ. και ο ουρανός σκοτεινιάζει πλήρως περίπου στις 8:30 μ.μ. (Αυτό είναι λίγο μετά το τέλος του αστρονομικού λυκόφωτος, όταν ο ήλιος βρίσκεται 18 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα). Σε εκείνο το σημείο κοιτάζοντας ανατολικά (προς τα δεξιά) από την ανατέλλουσα σελήνη θα δει κανείς πρώτα τον Δία και μετά τον Κρόνο, και οι δύο στον αστερισμό του Αιγόκερω. Οι δύο πλανήτες είναι φωτεινότεροι από τα αστέρια στον Αιγόκερω, και το φεγγάρι φωτίζει ακόμη περισσότερο αυτόν τον αμυδρότερο αστερισμό, οπότε θα είναι εμφανείς.

Λίγο νωρίτερα το βράδυ της 20ής Σεπτεμβρίου μπορεί κανείς να δει την Αφροδίτη στα νοτιοδυτικά. Βρίσκεται πιο κοντά στον ορίζοντα από ό,τι τον Αύγουστο, αλλά μπορεί κανείς ακόμα να πιάσει τον πλανήτη σε ύψος περίπου 10 μοιρών περίπου μισή ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, σύμφωνα με τον ιστότοπο παρακολούθησης ουρανού Heavens Above.

Ο Ερμής και ο Άρης βρίσκονται και οι δύο πολύ κοντά στον ήλιο για να είναι ορατοί – ο Άρης κινείται «πίσω» από τον ήλιο από τη δική μας οπτική γωνία, ενώ ο Ερμής κινείται μεταξύ του ήλιου και της Γης.

Οι αστερισμοί που είναι ορατοί στα τέλη Σεπτεμβρίου είναι ακόμη σε μεγάλο βαθμό εκείνοι του καλοκαιριού- νωρίς το βράδυ ο αστερισμός (ή αστρικό μοτίβο) του Θερινού Τριγώνου είναι ακόμη ορατός κοντά στο ζενίθ. Ο Σκορπιός και ο Τοξότης θα βρίσκονται στα νοτιοδυτικά. Τη νύχτα της 20ής Σεπτεμβρίου, θα μπορεί κανείς να δει τα καλοκαιρινά αστέρια να δύουν και τα φθινοπωρινά αστέρια να ανατέλλουν- μέχρι τα μεσάνυχτα ο Σκορπιός και ο Τοξότης θα έχουν δύσει και το Θερινό Τρίγωνο θα βρίσκεται πάνω από τον νοτιοδυτικό ορίζοντα.